Reykjavík - 15.06.1912, Blaðsíða 2

94
REYKJAVIK
það er unnið af friðarverðlauna-Júdas*
inum Roosevelt.
Öll framkoma hans, síðan hann fór
að keppa við Taft um forsetatilnefn-
ingu af hendi samveldisflokksins, hefir
birt Roosevelt sem alveg nýjan mann
að flestu leyti, einhvern inn ófyrir-
Jeitna^ta Og samvizkulausasta skríl-
höfðingja.
Hann afneitar nú mörgum þeim
helztu skoðunum, sem hann hefir bar-
izt fyrir hingað til alt fram að þessu
ári. Hann leitast nú við að verða
forseti í þriðja sinn og hafði þó, er
hann fór frá völdum, svarið og sárt við
lagt, að það skyldi hann aldrei gera;
enda hefir það verið Sem óritað lög-
mál Bandaríkjanna síðan fyrsti forseti
þeirra Washington kvað upp úr með
það, að enginn maður skyldi oftar
verða forseti en tvisvar. tíaga Mexico
sýnir bezt, til hvers það leiðir, ef slík
regla verður brotin. Það verður upp-
haf einveldis og síðan óstjórnar.
Annað nýmæli, sem Roosevelt held-
ur nú fram, er það, að þjóðin geti með
alþýðuatkvæðagreiðslu breytt dómum
hæstaréttar og jafnvel afsett sjálfa
dómarana. Slíkt er ið versta skríl-
ræði sem hugsast getur og í raun-
inni innleiðsla algerðs lagaleysis. Dóm-
ar dómstólanna eiga að vera úrskurð-
ur um, hvað sé lög, og heimfærsla
þeirra, en ekki lýsing þess, hvað dóm-
urunum finst að ætti að vera lög.
Yæri svo, þá væri löggjafarvaldið hrif-
ið úr höndum þingsins og lagt undir
dómarana. Og væru dómar lagðir
undir úrskurð alþýðu sem ófróð er í
lögum, þá dæmdi hún eftir tilfinning-
um sínum og hver hennar úrskurður
yrði þá ný lög. Enginn maður gæti
þá vitað, hvað lög væru í landi, hverju
hann ætti að hlýða og fyrir hvað hann
yrði dæmdur, því að ný lög sköpuðust
við hvern dóm.
Þetta ætla ég nægt til að sýna, á
hve litlum rökum Roosevelts-dýrkun
Dr. H. P. hvílir.
Þetta er nú orðið svo langort, að
ég get ekki farið út í það sem Dr. H. P.
segir um Lloyd George.
Ég tel hann að mörgu ágætismann,
þótt mér þyki Dr. H. P. taka nokkuð
djúpt í árinni.
Hrein fjarstæða er það, er Ðr. H. P.
neínir Lloyd George á íslenzku Ljóð-
-Georg. Lloyd er velskt orð og merkir
grár, og lægi þá nær að kalla mann-
inn Girgi Gráa, ef menn vilja ekki lofa
honum að hafa nafn sitt í friði óbreytt.
Yér erum hársárir íslendingar er
nöfnum vorum er breytt af útlend-
ingum. Eða mundi Dr. H. P. una
því vel að Danir rituðu hann t. d.
Pedersen ? En „það sem þér viljið að
mennimir geri yður“ o. s. frv.
Skattálögu-tillaga Dr. H. P. í enda
þessarar ritgerðar hans (í „Ingólfi"
11. þ. m.) er afleit fjarstæða, og væri
þess verð að minnast lítillega á hana,
ef einhvern tíma gæfist tækifæri til
siðar. J. Ói.
Nýr íslenzkur listmálari.
Fyrir nokkrum árum sigldi Björn-
stjerne Björnsson — sonur Björns Árna-
sonar gullsmiðs hjer í bænum — til
Þýskalands, til þess að læra málara-
list. Hann hafði áður gengið á Mennta-
skólann hjer. Nú er þess getið í þýzk-
um blöðum, að í „Falks Kunst-Saion
í Berlín“ sjeu meðal annars „málverk
til sýnis eftir Islendinginn Björn-
stjerne Bjórnssonu.
€rlenð símskeyti.
U. júní 1912.
Sjö sendiherrar, þar á með-
al sendiherrar Þýzkalands,
Englands og Frakklands, hafa
hjá utanríkisráðherranum gert
alvarlegar athugasemdir um
kolaeinkasöluna.
Að þvi er blöðin segja,
œtlar ráðherra ekki að leggja
frumvarpið fram.
Sveignr á kistn konnngs.
Hr. kammerráð Knud Pagh í Drag-
eyri, er sá um veitingarnar í konungs-
förinni hjer um land sumarið 1907,
hefur beðið „Reykjavík" fyrir þessa
smágrein:
»Frá íslandsför konnngs 1907«.
Með því að jeg veit, að konur þær,
sem þjónuðu Hans Hátign konungin-
um á ferð hans um ísland 1907,
mundu gjarnan hafa viljað sýna hlut-
tekning sína við lát Hans Hátignar,
hefi jeg, fyrir þeirra hön<J og mína,
sent sveig á líkkistu Hans Hátignar
með eftirfylgjandi áletrun á bláum og
hvítum og rauðum borðum:
Frá kammerráð Knud Pagh og
hinum íslenzku borgaradœtrum, sem
þjónuðu Hans Hátign konunginum á
ferð hans um ísland 1907u.
I skófatnaðarYerzlim Jöns Stefánssonar
Laugaveg 14
gerast þau beztu kaup, sem hægt er
að fá í bænum. T. d.: Kvenstígvjel
á 5 kr. Karlm.stígvjel á 6 kr. 50 a.
Ur ýmsnm áttnm.
„Talsím«-blaEinkennilegasta
„blað“, sem stofnað hefir verið á siðari ár-
um, er án efa „talsíma-blaðið“, sem kemur
út í New York. En aldrei getur neinn feng-
ið tækifæri til að dást að því á gripasöfnum,
eða fengið að sjá það í neinu bókasafni.
Það er sem sje ekki þannig, að hægt sje að
geyma það. Það er hvorki hægt að þreifa
á þvi nje sjá það, heldur er einungis hægt
að heyra það.
í tímaritinu „Technical World Magazine“
er eftiríylgjandi lýsing á þessu einkennilega
blaðfyrirtæki:
„Rilstjórn „blaðsins“ er sjálfsagt svipuð
ritstjórn annara blaða, en í stað setjarasals
og prentvjelasals hefir þetta „blað“ að eins
eitt herbergi, og í því er sjerstaklega útbúið
talsíma-áhald, en útbúnaði þess er stranglega
haldið leyndum. Svo mikið er þó vist, að
út frá því liggja simar í allar áttir út um
borgina, og að um þá sima verður aðeins
talað á annan veginn, þannig, að það er
ritstjórnin, sem ætíð hefir orðið, en viðtak-
endur, áskrifendur „blaðsins“, sem fá þarna
allar nýjustu frjettir bornar á borð fyrir sig,
geta ekki gripið fram í eða komið með
spurningar, og ekki heldur fengið endur-
tekna setningu, þótt þeim hafi misheyrzt,
eða hún farið fyrir ofan garð eða neðan hjá
þeim.
Þetta einkennilega ,,blað“ hefir búið sjer
til nákvæma dagskrá, sem það fer eftir, svo
að áskrifendurnir þurfa ekki að gera annað
en að taka hlustarpípuna á ákveðnum tima,
til þess að fá frjettir af þvi, sem þeir í það
og það skiftið kæra sig mest um.
Klukkan 8 á morgnana er fyrst tilgreint
nákvæmlega hvað framorðið sje. Frá 8—9
eru lesnar upp nýjustu veðurskýrslur, sím-
skeyti þau, er borizt hafa um nóttina, verð-
lag á Lundúna-kauphöllinni, og það helzta,
sem komið hefir í morgunblöðunum. Frá
kl. 9—10 er blaðið ætlað húsmóðurinni, er
nú fær stutt yfirlit yfir „útsölur“, skemmtanir
og smánýjungar um heimboð, veizluhöld
o. s. frv.
Frá kl. 10—10s/4 er lesinn upp listi yfir
gangverð verðbrjefa í kauphöllinni í New
York og aðrar verzlunarírjettir, og frá ll'/j
til 12 eru sagðar alls konar bæjarfrjettir.
Þegar klukkan slær 12, er aftur sagt ná-
kvæmlega hve framorðið sje, ognæstuhálfa
klukkustund er skýrt frá efni síðustu sím-
skeyta, sagðar síðustu nýjungar frá her og
flota, nýjustu frjettir frá þinginu í Washing-
ton og sömuleiðis frá mörgum löggjafar-
þingum í Norðurálfunni og öðrum álfum
heims. Næsta hálfa klukkustund er notuð
til þess, að skýra frá gangverðsbreytingum,
er orðið hafa fyrri hluta dagsins á verðbrjef-
um í kauphÖllinni íNew York. Frákl. 1—2
er svo rifjað upp allt hið helzta og mark-
verðasta af því, sem skeð hefir fyrri hluta
dagsins. Frá kl. 2—2,50 fá menn að heyra
nýjustu símskeyti frá Norðurálfunni, og að
því loknu koma ýmiskonar nýjungar frá
Washington, bendingar um nýjustu tízku í
klæðaburði, og annar smáfróðleikur, sem
kvenfólk hefir gaman af að heyra. Því næst
kemur yfirlit yfir allt það helzta, sem gerzt
hefir í iþróttum, leikhúsaDýjungum, nýjung-
ar um söng og hljóðfæraslátt, fyrirlestra o.
fl„ o. fl. úr öllum áttum, og enn fremur
kvöld-verðlagið í kauphöllinni í New York.
Kl. 5—6 eru lesnar upp „neðanmáls“-sögur,
smásögur og æfintýri fyrir börnin á heimil-
unum, og frá kl. 8—10*/a getaþeir, sem eru
svo lánsamir að vera áskrifendur, setið heima
í stofum sínum og hlýtt á ágæta kvöld-
skemtun: píanóleik með söng, gamanvisna-
söng, sönglestur kvæða, fiðluleik, og að lok-
um á tónleik þann, sem leikinn er það og
það kvöldið.
Ritstjórar ,,talsímablaðsins“, eðarjettara
sagt lesarar þess, eru menn, sem notið hafa
sjerstakrar menntunar í hinni vandasömu
list að lesa. Og starf þeirra er svo þreyt-
andi, að hver þeirra talar eða les einungis
15 mínútur í senn.
„Blað“ þetta heitir „Telefone Herald“.
Þegar það var stofnað, efuðust víst margir
um að það mundi blessast, en samt leið ekki
á löngu áður en það hafði fengið 2500 áskrif-
endur, og það var einmitt sú hæsta tala, sem
ritstjórnin hafði búið sig undir að geta tekið
á móti. Síðan hefir mikill fjöldi manna ósk-
að að skrifa sig fyrir blaðinu, og hefir því
orðið að „stækka upplagið11, þ. e. fjölga
símalinunum mjög mikið.
Verð „blaðsins11 (áskriftargjald) er 18 doll-
arar eða nál. 66 kr. um árið.
Gagn auglýsinga. Um mann þann,
Mr. Angus Watson, sem mest hefir unnið
að þvi, að gera norskar sardínur (eins kon-
ar niðursoðin sild) frægar um allan heim,
skrifar fregnriti Kristíaníu-blaðsins „Aften-
posten“ á þessa leið:
„Fyrir að eins f]órum árum eyddi Watson
fyrstu þúsund sterlingspundunum í auglýs-
ingar. Og hann gerði það með hálfum huga.
En árangurinn varð ágætur, og í fyrra aug-
lýsti hann á Englandi og í Ameríku fyrir
eina railjón króna, og var það eingöngu lof um
eina tegund af sardínum, „Skipper-Sar-
diner“.
Og hver varð árangurinn?
Það seldust yfir 250 miljónir af þessum
norsku sardínudésum, eða sardínur, sem náð
hefðu átta sinum kringum jörðina, ef þeim
hefði verið raðað hverri við endann á annari.
Fyrir hverja krónu, sem eytt var í aug-
lýsingar, seldust yfir 250 sardínudósir, og
geta þá allir sjeð það sjálfir, hve örlítið brot
auglýsinga-kostnaðurinn er af allri viðskifta-
upphæðinni, jafnvel þótt hann nemi stórum
Reykjavik Teatei*.
Fpitz Boesens Teaterselskafa
Lördag d. 15. Juni í Eneste Opförelseaf
Söndag d. 16. Juni \ Jeppe paa Bjærget.
Tirsdag d. 18. Juni
En Folkefjende.
Skuespil i 5 Akter af Henrik Ibsen.
Hr. Árni Eiríksson som Gœst.
Billetter som sædvaplig.
Selskabet afrejser med „Sterling“ d.
21. Juni.
upphæðum — komist upp í miljónir króna
á árí.
Það er svo langt frá því, að skynsamleg-
ar auglýsingar geri vöruna dýrari, að þær
gera hana þvert á móti töluvert ódýrari,
vegna þess, að þær auka svo mjög söluna,
að útgjöldin verða hlutfallslega miklu minni“.
Bæjarstjórn Reykjavíkur.
Fnndur 6. júní.
Borgarstjóri las upp þakklætisskeyti frá
Kristjáni konungi X. og ekkjudrottningunni
fyrir samúðarskeyti þau, er bæjarstjómin
hafði sent þeim.
1- Byggingarnefndarmál. Gísla Hjálmars-
syni leyft að byggja þrílyft hús úr stein-
steypu á lóð hans Laugaveg 8. Sigurbjörgu
Þorláksdóttur leyft að slá upp lausum timbur-
skúr, til skýlis handa börnum, á erfðafestu-
landi því, er henni hefir verið mælt út
undir barnagarð, og liggur sunnan við
Leynimýri. Annars ekki annað en endur-
bætur og hækkun nokkurra húsa.
2. Fasteignanefndarmál. A. J. Johnson
bankaritari býður bæjarstjórninni forkaups-
rjett að erfðafestulandi hans meðfram Kapla-
skjólsvegi, sunnan við hús Pálma Pálssonar,
en með þvi að liðið er meira en ár síðan
erfðafestubrjefið var gefið út, og erfðafestu-
eigandi hefir ekkert á landinu gert og ekki
girt það, var samþykkt, að landið skyldi falla
aftur til bæjarins. — Tveim mönnum neitað
um erfðafestulönd. — Pjetri G. Guðmunds-
syni leigður í sumar 50—60 ferfaðma reitur
til fiskverkunar við sjóinn að austanverðu
við Framnesveg. Leigan 5 krónur.
3. Hafnarnefdnarmál. Hafnarnefndin lagði
til, að hafnarstjóra G. Smith í Kristjaníu yrðu
greiddar kr. 10,000,00, sem fullnaðarborgun
fyrir uppdrætti og áætlanir um hafnargerð-
ina í Reykjavík. Bæjarstjórnin samþykti til-
*ögu þessa.
Samþykt var og, samkvæmt tillögu hafnar-
nefndar, að endurgreiða G. Copeland úr
hafnarsjóði kr. 162,40, sem hann hefir lagt
út fyrir símskeyti viðvíkjandi útvegun pen-
ingaláns í London til hafnargerðarinnar.
4. Samþykkt við síðari umræðu að veita
300 kr. til þess að byggja þarfahús nálægt
b æj arb ry ggj unni.
5. Fjárveiting, kr. 200,00, til stofnunar
lesstofu handa bömum samþykkt við síðari
umræðu.
6. Sala hússins nr. 11 við Smiðjustig. —
Samþykkt að selja Þorláki ófeigssyni það
fyrir 6000 kr.
7. Útsvarskærur, sem borizt höfðu, voru
úrskurðaðar. Samþykkt, að gefa eftir útsvar
5 manna, er reynzt hafði árangurslaust að
krefja.
8. Um sölu áfengis í svo nefndum „Klúbb-
um“. Samþykt að kjósa nefnd í það mál,
og í nefndina kosuir:
Sveinn Björnison,
Knud Zimsen og
Þorvarður Þorvarðsson.
9. Siggeir Torfason kaupmaður hafði sótt
um slátrunarleyfi þetta ár, og var það veitt
með sömu skilyrðum og áður.
10. Eftirlitsmaður með salemahreinsun út-
nefndur Árni Einarsson.
11. Brunabótavirðingar. (Viðbót við hú*
Lárusar Lúðvígssonar, Þingholtsstræti 4, kr.
1,376,00.