Dagur - 23.12.1926, Blaðsíða 1

DAOUR
kemur út á hverjum fimtu-
degi. Kostar kr. 6.00 árg.
Gjalddagi fyrir 1. júlí.
Innheimtuna annast Árni
Jóhannsson í Kaupfél. Eyf.
Afgreiðslan
er hjá Jóni Þ. Þór,
Norðurgötu 3. Talsími 112.
Uppsögn, bundin við ára-
mót, sé komin til af-
greiðslumanns fyrir 1. des.
IX. ár
Akureyrl, 23. desember 1926.
55. blað.
„Bjarg aldanna“.
»Og sjá, eg er með
yður alla daga, alt
til enda veraldar-
innar«.
(Matt. 28, 20.)
Mitt í reginsæ tímans, þar sem
eldfleygar himnanna kljúfa svarta
veðurbakka, þar sem stormarnirgeisa
og hafið verður æðisgengið, gnæfir
krossbygður klettur hátt úr sæ.
Hann stendur, greyptur bjargrótum
niður í grunn tilverunnar. Hann
er ímynd óbifandi staðfestu og ei-
lífs trausts. — Sá klettur er »Bjarg
aldanna«.* *
Petta bjarg hefir staðið óbifanlegt
í tímans sæ, alt frá því er menn-
irnir hófu fyrst augu sín í tilbeiðslu
móti ljósinu. Það er tákn hins eilífa
fyrirheits, sem þeim hefir verið gefið
með hverri opinberun: — eg
er með yður — — alt til encia ver-
aldarinnar
*
% *
Jörðin, ásamt lofthvolfi sínu, velt-
ur um möndul sinn með ærnum
hraða. Misþungi lofthvolfsins, brot
jarðskorpunnar valda byltingum og
átökum ægilegra krafta. Stormar
geisa og þeir fletja steinbyggingar
við jörð, rífa tré upp með rótum,
sópa öllu föstu og lausu úr slóð
sinni, er slá hafið í fjallháa öldu-
byngi, svo að sjóarnir opnast ná-
lega til grunna. — Yfirborð jarðar
innar bifast. Borgir hrynja niður í
grunn. Jarðskorpan rifnar en eldur
brýtst úr djúpinu. Og hann eyðir
bygðum mannanna og tortímir líf-
inu undir fargi hrauns og ösku.
Og mennirnir eru leiksoppar enn-
þá stærri krafta. Sólin ásamt reiki-
stjörnum sínum geisist áfram í djúpi
himnanna. Vísindin kenna, að ótölu-
leg sólhverfi og stjarnasöfn rúms-
ins þjóti um ákveðnar farbrautir.
En þau kenna jafnframt, að lífið
og tilveran flæði og fjari á strönd-
um eilífðarinnar. Framundan bíður
blindsker í tímans sæ. Við vitum
eigi, nær siglingin, sem við erum
háð, steytir á því skeri. Við vitum
eigi, nær hnöttum og sólhverfum
lýstur saman, til þess að sundrast
leiftursnögt og hefja, sem efnisþok-
ur, nýja þróunarför gegnum ómæli
rúms og tíma.
* Sbr. líkingarmyndina: *Rock of ages«,
En við vitum hitt, að mennirnir
eru háðir öflum, sem þeir fá eigi
hamið eða við spornað. Þeir eru
máttvana farþegar á einni af snekkj-
um hinna miklu flota, þar sem hver
lífshræring bíður tortímingar og hvert
efnisgróm á að sundrast í deiglu
heimssmiðjunnar.
Og hver er sá, sem við umhugs-
un slíkra hluta starir eigi spurnar-
augum í djúpið? Hver er sá sem
ekki finnur, að aðeins eitt stendur
óbifanlegt: — »Bjarg aldanna« —
tákn hins eilífa fyrirheits: „----eg
er með yður alla daga, alt til enda
veraldarinnar“.
*
* *
Eigi ber mönnunum að skelfast,
til hvers sem dregur um þá hluti,
sem í engu eru háðir mætti þeirra
eða vilja. Þar eru að baki máttar-
völd og forsjón allra veralda. En
hitt er skelfingarefni, að þeir hlutir,
sem standa í valdi og ábyrgð mann-
anna, horfa til mikillar óhamingju.
Alfaðir hefir gefið mönnunum til
bólfestu Jörðina góða og fagra, al-
skipaða gæðum og gagnsemi, til
þess að hver mannvera geti öðlast
nauðþurftir sínar og menningarskil-
yrði. En mennirnir haga skiftingu
jarðargróðansog heimsauðsinsþann-
ig, að á meðan miljónir manna svelta,
rotna lífsnauðsynjar þeirra ígeymslu-
búrum auðkýfinga og okurfélaga
eða er brent sökum verðleysis, sem
verzlunarteppur okurfélaganna or-
saka.
Lönd og sær bíða um víða ver-
öld ónumið og óhagnýtt; — löndin
í fjárgróðataki auðkýíinga, sjávarnot-
in afmörkuð eftir geðþótta einstak-
linga, sem fara með veltufé þjóð-
anna, meðan miljónir manna eru
grafnar í úthverfum stórborganna
við örbirgð, óþrifnað og meira sið-
leysi en frumþjóðir jarðar eiga við
að búa.
Mennirnir hafa öðlast stórmikið
vald yfir auðsuppsprettum jarðar
og yfir öflum náttúrunnar til aukn-
ingar framleiðslu verðmætaogheims-
gæða. Þeir hafa hlotið margháttaða
þekkingu og kunnáttu til viðhalds
og verndunar lífinu á jörðunni og
sem mætti verða til stóraukinnar
farsældar. - En þrátt fyrir alt þetta
vex ófarsældin i heiminum, örbirgð-
in, misréttið, rangsleitnin og heift-
úðin. Stéttir og einstaklingar fljúg-
ast á um hagsmuni. Nálega má
Mitt innilegasta þakklæti votta eg öllum þeim, er auðsýndu mér alúð
og hluttekningu við jarðarför minnar ástkæru eiginkonu Pálínu Sigríðar
Friðfinnsdóttur og styrktu okkur á margvíslegan hátt í veikindum hennar.
Skriðu ii. desember 1926.
Páll Guðmundsson.
innilegar þakkir fyrir auðsýnda hluttekningu við andlát
1 og jarðarför litla drengsins okkar.
Margrét Þórðardóttir. Tómas Björnsson.
telja að togast sé á um hvert hand-
arvik og hvern málsverð. Orð eru
eigi haldin. Samningar eru rofnir.
Dómstólarnir verða meir og meir
önnum kafnir við að skera úr þræt-
um manna á milli. Tuttugasta öld-
in er öíd stéttabaráttunnar.
Umbótamenn þjóðanna sumir telja,
að með skipulagsbyltingu verði ráð-
in bót á misferli því, er mannkynið
hefir ratað i. En hver líkindi eru til
þess, að jafnaðarríki verði bygt af
mönnum. sem í hjarta sínu eru
fullir ójafnaðar?! Nýtt sjónarmið,
nýtt viðhorf til málefna mannanna,
nýtt lífsgildi og lífsmið er eina lausn-
in. En slík meginbreyting mun að-
eins fást við sálræna byltingu: að
menn vakni til vitundar um á-
byrgð sína, að menn þyrpist á leið
til Golgata, að menn hverfi til hans
sem lét lífið, heldur en að bregð-
ast hjálpræðismálefni mannanna, að
mönnunum berist enn að nýju
gegnum nótt harmanna, yfir storm
ástríðnanna, hið eilífa, guðlega fyrir-
heit: * ... eg er með yður . . . ,
alt til enda veraldarinnar.“
* *
*
Jólahátíðin nálgasti Við höfum
undirbúið komu hennar eftir föng-
um. Jólahaldið er, eins og margt
annað í lífi okkar, háð tízkunni.
Kröfurnar vaxa upp í umhverfinu.
í fábreytileik og kyrð sveitanna næg-
ir ein flík og nokkur smákerti, til
þess að jólin verði mikil gleðihátíð
í lífi barnanna. í kaupstöðum, á
heimilum þeirra, sem eru nokkur-
um efnum búnir, nægir ekki minna
en jólatré með glitskrúði og mörg-
um jólagjöfum.
Við höfum undirbúið komu jól-
anna hver eftir sínum föngum.
Margir hafa búið við stórar áhyggjur
út af vali jólagjafa handa ættingjum
og ástvinum. Og á jólunum nær
umhyggja margra lengra. Samvizka
sumra manna kippist við og glað-
vaknar, þegar fæðingarhátíð frelsar-
ans nálgast. Alt um kring úir og
grúir af olnbogabörnum á heimili
þjóðarinnar, Kristur var málsvari
smælingjanna. Ekkert var honum
mótstæðilegra en ágirnd og rang-
sleitni, sem orsakaði þjáningar.
Miskunsemi og réttlæti voru boð-
orð hans. Og á jólunum tökum
við okkur til og leitumst við, — í
fumi og í hjáverkum — að bæta
úr einhverju af sárri neyð, sem
þjakar meðbræðrunum í næsta húsi.
En slíkir fyrirburðir í Iífi okkar eru
næstum eingöngu bundnir við jólin.
Þegar þau eru liðin, föllum við aftur
í hversdagslegt -hirðuleysi um kjör
mannanna og þverbrjótum vitandi
og óhugsað nálega allar reglur
kristilegs réttlætis með hluttöku í
aðförum svonefnds þjóðfélags gagn-
vart smælingjum þess.
Jólagjafir okkar eru réttmætar að
því leyti sem þær eiga rætur sínar
í hreinum kærleika og einlægri
löngun að veita gleði inn i líf ná-
ungans. En hversu oft er það, að
við höfum sjálft afmælisbarnið með
í ráðum? Við eigum á hættu að
verða afvegaleiddir af metnaði og
hjegómagirnd í athöfnum okkar á
sjálfum jólunum. Oft verða jóla-
gjafirnar líkastar viðskiftum. Stund-
um verða þær auglýsingar. Slíkt er
ókristilegt. Jafnvel er hugsanlegt að
jólahelgin yrði notuð í þágu lægstu
hvata. Hugsum okkur auðkýfing,
sem gefur meðbræðrunum kirkju í
jólagjöf. Ætla mætti, að slíkt væri