Dagur - 23.01.1954, Blaðsíða 5

Laugardaginn 23. janúar 1954
D A G U R
5
Sigurjón Árnason frá Ási
Arni Björnsson kennari sextugur
Eins og áðui' hefur verið getið
í „Degi“, andaðist Sigurjón Árna-
son ,fyrrum bóndi á Ása á Þela-
mörk, 11. des. sl. að heimili dætra
sinna, Þverá í Oxnadal, en þar
hafði hann dvalið síðastliðin 18
ár. Var jarðarför hans gerð að
Bægisá 19. s. m. að viðstöddu fjöl-
menni.
Sigurjón sál. þekkti eg lengur
en flesta aðra menn enn sem
komið er, eða um það bil í 60 ár.
Kom hann oft á heimili foreldra
minna á meðan eg var að alast
upp. Man eg fyrst eftir honum
þegar eg var lítill drengur, lík-
lega ekki meira en svo sem 5 ára,
eða tæplega það, og vék hann þá
góðu að mér. Síðan hafði eg alltaf
nokkur kynni af honum og þó
mest og nánust eftir að hann
fluttist að Þverá með dóttur sinni
og tengdasyni. Öll þau kynni voru
á einn veg: góð, frá því að hann
reiddi mig spöl þegar eg var lítill
drengur og þar til eg sá hann
síðast á sl. sumri, þá öldung
meira en níræðan.
í þessum fáu minningarorðum
verður æfiferill Sigurjóns ekki
rakinn að neinu ráði, enda má í
því efni vísa til ágætrar greinar,
sem sr. Sigurður Stefánsson á
Möðruvöilum reit um hann ní-
ræðan fyrir rúmlega ári síðan og
birti í þessu blaði. Sigurjón var
fæddur 21. desember 1862 að
Hömrum við Akureyri, Var hann
því nærfellt 91 árs er hann lézt.
Foreldrar Sigurjóns, Árni
Árnason og kona hans, Kristín
Jónsdóttir, munu hafa verið fá-
tæk og hefur Sigurjón því án efa
alizt upp við fremur þröngan
kost, enda missti hann og föður
sinn ungur. Varð hann því
snemma að sjá sjálfum sér far-
borða og ekki einasta það, heldur
var hann einnig systur sinni til
mikillar aðstoðar þegar á unga
aldri. Á yngri árum átti hann
lengst af heima á ýmsum bæjum
í Glæsibæjarhreppi, t. d. lengi á
Dagverðareyri (og þar minnir
mig að hann ætti heima þegar eg
man fyrst eftir honum). Ekki
naut Sigurjón skólamenntunar í
æsku, en þó mun hann hafa verið
um tíma hjá Magnúsi organista
Einarssyni til að læra orgelspil,
enda hafði hann alla æfi yndi af
söng og hijóðfæraslætti. En þó
Sigurjón nyti engrar skólagöngu
varð hann af sjálfsdáðum vel að
sér um margt og fróður. Um
stjórnmálasögu þjóðarinnar, eink
um á síðari árum, varð hann svo
fróður, að eg hygg að fáir leik-
menn hafi staðið honum jafnfætis
þar, hvað þá framar.
Skömmu fyrir síðustu aldamót
kvongaðist Sigurjón Sigrúnu
Bjarnadóttur frá Vöglum. Var
Bjarni Arngrímsson prestur á
Bægisá. Sigrún var góð kona og
gáfuð vel eins og hún átti ættir
til. Þau hjónin hófu búskap á
Grjótgarði, síðar bjuggu þau um
tíma í Stóra-Dunhaga, en árið
1904 fluttust þau að Ási á Þela-
mörk og þar bjó Sigurjón síðan
yfir 30 ár og var oft við þann bæ
kenndur, einnig eftir að hann
fluttist þaðan.
Sigurjón bjó aldrei neinu stór-
búi og varð ekki auðmaður, en
hann bjó samt vel, einkum eftir
að hann kom að Ási og varð vel
megandi, enda var hann hinn
rnesti forsjármaður, hygginn og
gætinn.
En fljótt dró ský fyrir sólu. Eft-
ir fárra ára sambúð varð Sigurjón
fyrir þeim harmi að missa Sig-
rúnu konu sína. Höfðu þau eign-
ast 2 dætur, báðar prýðilega vel
gefnar: Önnu, nú húsfreyju á
Þverá og Sigurrósu, sem því mið-
ur hefur verið sjúklingur í mörg
ár og dvelst hér á Akureyri.
Sigurjón kvongaðist öðru sinni
Elínu Jónasdóttur, ágætri konu,
en hana missti hann einnig árið
1921. Áttu þau 3 börn, eitt þeirra
dó í æsku, en hin eru: Sigrún,
húsfreyja á Þverá, og Hörður, á
heima í Reykjavík.
Sigui-jón varð þannig að þola
þunga harma. Missir tveggja eig-
inkvenna og ungs sonar, svo og
vanheilsa Sigurrósar dóttur hans.
Allt hafa þetta verið undir sem
blæddu. En lítt sá það á Sigur-
jóni, að minnsta kosti út á við,
því að stilling og þrek hefur hon-
um verið gefið í ríkum mæli.
Fáir menn fagna ellinni, enda
er hún sjálfsagt mörgu gamal-
menninu erfið. Svo varð þó ekki
um Sigurjón. Anna dóttir hans,
ágæt kona og mikilhæf, giftist
Áx-manni Þoi’steinssyni frá Bakka
hinum bezta di’eng. Vorið 1935
fluttu þau hjón að Þverá og Sig-
urjón með þeim og var hjá þeim
það sem eftir var. Nokkrum ár-
um árum síðar giftist Sigrún dótt-
ir hans Kára bróður Ármanns,
einnig ágætum dreng. Þau hjón
hafa einnig búið á hluta af Þverá
síðan. Þai’na, í samvistum við 2
góðar dætur og menn þeirra, svo
og mannvænleg barnabörn,
dvaldist svo Sigui’jón rúmlega 18
síðustu ár æfinnar og naut þar
friðsællar elli og hvíldar að loknu
miklu dagsverki. Þrátt fyrir ým-
iss konar mæðu og ei’fiðleika
lífsins, vei'ður að telja þá mikla
lánsmenn sem hlotnast slíkt
æfikvöld.
Sigurjón heitinn var mikill
drengskaparmaður, sem dæmi
um það má nefna, að þegar Svan-
fi’íðui’, mágkona hans, varð ekkja,
bauð hann henni til sín að Ási til
ársdvalar með 6 böi-n. Hefur
sonur Svanfríðar rómað þessa
hjálp mjög í mín eyi’u og jafn-
framt sagzt undrast það nú,
hvernig slíkt var hægt í þröngum
húsakynnum, en góður vilji og
forsjá má sín mikils. Sigui’jón
heitinn var hógvær maður og
stilltur vel, en þó fastur fyrir og
heilsteyptur í lund. Hann hafði
mjög ákveðnar skoðanir, bæði í
stjórnmálum og öðru, og var
jafnan reiðubúinn til að vei’ja
þær með hógvæi’ð.Hann var íeinu
orði sagt sannur heiðursmaður.
Bernh. Stefánsson.
Næsti bændakiábbsfundur
ræðir súgþurrkun og
votheysgerð
Næsti bændaklúbbsfundur
verður næstk. þi-iðjudag, 26. þ.
m. að Hótel KEA kl. 9 e. h. —
Umræðuefni: Súgþuri’kun og
votheysgerð.
Dánarfregn. 5. þ. m. lézt í
Reykjavík Sigtryggur Jakobsson
fyrrverandi bæjai-póstur hér í
Húsavík, 68 ára gamall. Var bú-
inn að liggja í sjúkrahúsi í
Reykjavík alllengi. —Sigtryggur
var jai’ðsunginn í Húsavík
19. þ. m. a ðviðstöddu miklu fjöl-
menni. — 17. þ. m. andaðist hér
í Húsavík Guðfinna Guðnadóttir
frá Grænavatni í Mývatnssveit,
83 ára gömul. (Frá fréttar. bl.).
x B-Iistinn
„Fleygar“ Páll Bjarnason
Winnipeg 1953. — Útgef-
andi höfundurinn.
Ljóð þessi skiptast í fimm
flokka: Hugsað heim. Um daginn
og veginn. Ávörp og erfiljóð, og
Þýðingar. Að eg minnist þessara
ljóða, er af tvennum ástæðum. Þau
eru ágætlega kveðin — svo að þau
minna á Þorstein Erlingsson —
og er þá langt til jafnað; hin ástæð-
an er, að höfundurinn er fæddur
Vestur-Islendingur og hefir aldrei
til Islands komið, og mun það eins-
dæmi að kveðið hafi verið af jafn
miklum innileik til íslands og Páll
Bjarnason gerir. Þess er vert að
geta, að höfundurinn hefir aldrei
setið á skólabekk til að nema
íslenzku, en mikla rækt hlýtur sá
að leggja við málið, sem getur leik-
ið sér að því í ljóði, eins og Páll
Bjarnason gerir.
I ljóðaflokknum „Hugsað heim,“
er síðasta línan úr kvæðinu Fjall-
konan, á þessa leið:
Eitt smáblóm við hjarta þér hefði
eg knýtt,
Ef hægt væri fegurð að prýða.
Ámi Björnsson, kennari við
Barnaskóla Akureyrar, er sex-
tugur á morgun. Árni er fæddur
á Brita í Glæsibæjai’hreppi 24.
janúar árið 1894. Foi’eldrar hans
voi-u þau hjónin, Margrét Vig-
fúsdóttir og Bjöi’n Björnsson.
Árni missti móður sína, þegar
hann var rúmlega eins árs gam-
all. En þegar hann var 4 ára, fór
hann til móðui’systur sinnar,
Guðrúnar, og manns hennar, Ás-
geii-s Sveinssonai-, er þá bjuggu
á Stóru-Bi'ekku í Arixarnes-
hreppi. Átti hann síðan heimili
hjá þeim hjónum til ársins 1920.
Haustið 1918 fór Árni í Hóla-
skóla og lauk þaðan prófi voi’ið
1920. Þá byi’jaði hann búskap á
1/4 úr Möðruvöllum í Höx-gár-
dal.
Haustið 1921 var hann ráðinn
kennai’i í Arnai’neshreppi og
gegndi því stai-fi samfleytt í 25
ár, fyi-st sem farkennari, síðan
sem fastur kennari. Samhliða
kennslunni stundaði hann búskap
og gegndi auk þess mörgum störf-
um fyrir sveit sína, og það mun-
aði alls staðar um Ái’na, hvar sem
hann tók hendinni til, hvort held-
ur var við kennslu, algenga vinnu
eða félagsstörf.
Haustið 1946 var hann svo sett-
ur kennari við Barnaskóla Akur-
eyrar og síðar skipaður, og hefur
verið þar síðan.
Árni Björnsson er úrvals mað-
ur til allra stai'fa. Það sem ,mér
vii’ðist helzt einkenna kennslu-
störf hans er dugnaður og skyldu
rækni. Hann er með alli'a dug-
legustu kennurum, sem eg hef
þekkt, og ef Árni kemur nemend-
um sínum ekki áfram til nokkurs
þroska, þá gei’a það ekki aðrir.
Hann er einn af þessum mönnum,
sem vinnur öll sín störf eftir sama
boðoi’ðinu: Leystu öll þín verk
vel af hendi. — Hann sér hvorki
eftir tíma né kröftum til þess að
framfylgja þessari starfsreglu.
Sumum þykir Árni kannske
nokkuð strangur kennari. En
hann vill ná því úr hvei'jum nem-
anda, sem í honum býr, og er illa
við alla linku og leti. Enda nær
Niðurlags erindiS á kvæðinu
Eyjan mín, er þannig:
Heimsfrægð þótt hún hafna
v megi,
Henni unna góðir menn.
Kristur þótt þar kæmi eigi,
Kenning hans þar lifir enn.
Róm má eiga Sesar sjálfan,
Síðsta ríkið Washington,
Bretaveldi heiminn hálfan,
Hún á Þorstein Erlingsson.
í kvæði er nefnist á fullveldis-
daginn, eru þessi erindi:
Heill sé þér á heiðursdegi,
Hafi girta fjalladrottning,
Einni þér nú allir hneigja,
Andlit sín í tign og lotning.
Þjóðræðis og þingamóðir,
Þú ert ennþá leiðarstjarna.
Eins og blys um andans slóðir,
Áttaviti landsins barna.
í kvæði um Maríu Markan er
eftir farandi erindi:
Og landnám þitt í heimi hljóms,
Þig hóf á frægðar tind.
hann oft ágætum árangri í
kennslu sinni.
Ef eg ætti annars að lýsa Árna
með einu orði, þá myndi eg segja
að hann væri fyrst og fremst
traustur maður. Við það mætti
svo bæta því, að hann er góður
drengur, ágætur samstarfsmaður,
glaður og reifur, þótt hann í fljótu
bragði virðist mikill alvörumað-
ur, og það er hann einnig, þegar
það á við.
Síðan Árni fluttist hingað til
Akui-eyrar, hefur hann nálega
eingöngu gefið sig að kennslu-
starfi sínu. Hann hefur þó um all-
mörg ár vei’ið foi-maður Barna-
verndarnefndar Akureyrar, og
sýnt þar mikinn dugnað. Það er
erfitt starf og ekki alltaf þakk-
látt.
Þá hefur hann verið í stjói’n
Fi’amsóknai’félags Akureyrar um
skeið. Vera má, að hann gegni
fleiri störfum, en úr skólanum
þekki eg Árna bezt. Þar er hann
alltaf á sínum stað og skipar sitt
rúm vel. Það má bæta því við, að
Árni er prýðilega vel gefinn,
ágætlega máli farinn og vel hag-
orður, þótt hann auglýsi það
ekki að jafnaði. Vegna allra
þessara ágætu kosta, er Árni vin--
sæll af samstarfsmönnum sínum
og nemendum, og eg hygg af öll-
um þeim, er til hans þekkja.
Árni er kvæntur ágætri konu,
Jónínu Þorsteinsdóttur frá Sauð-
árkróki, og eiga þau tvö uppkom-
in og mannvænleg böi’n.
Eg þakka þessum góða og
trausta samstai’fsmanni mínum
fyrir ágæta samvinnu undanfarin
ár ,og ái’na honum allra heilla á
þessum tímamótum ævinnar. Mé’r
kæmi ekki á óvart, þótt margir
tækju undir þá ósk.
Hanncs J. Magnússon.
x B-listinn
Þú hrífur sálir guðs og gróms,
En glepur fyrir synd,
Og listargyðja lokadóms
Mun líkjast þinni mynd.
Fullur þriðjungur bókarinnar
eru þýðingar á frægum enskum
kvæðum, eru meðal þeirra
Rubaiyat eftir persneska skáldið
Omar Kháyyam, og Fanginn í
Reading, eftir Óscar Wilde.
I formálsorðum segir höfundur-
inn, að sum kvæðin hafi verið
þýdd af öðrum, svo sem Einari
Benediktssyni, Eyjólfi Melan,
Magnúsi Ásgeirssyni, St. G.
Stephanssyni og fleirum, en í mörg-
um tilfellum varð eg fyrri til en
hinir, þó ekki hafi nema sumt af
því birzt fyrr en nú. — Það, sem
mér hefir þótt sérstaklega merki-
legt við Pál Bjarnason,-------því
eg hefi þekkt hann um langt skeið,
er hversu jafnvígur hann er á tvær
tungur, íslenzku og ensku, því
hann þýðir og frumyrkir á báðum
málunum, og veit eg ekki annan
snjallari á því sviði, að öllum góð
skáldum vestan hafs ólöstuðum.
FriSgeir H. Berg.
$H3<HS*JKHKHK8lHSlKHK85ttWKBKííBKHK85ÍHKBIHIííHíSBÍÍBÍttíttKHKH>
LJÓÐ UM DAGINN OG YEGINN
SKATTAFRAMTALIÐ.
Nú er það komið, betta blessað blað,
biaðið, sem öllum þykir fremur leitt,
hefir þó til að bera undur eitt,
— ýmsir þeir gerast skáld, er rita á það.
Andagaft sú er ei með hrokasvip,
auðmýktin þar úr hverri línu skín,
hvort sem menn þarna yrkja um árslaun sín,
innstæður, vexti, húseign eða skip.
Ritföng eg tek og rita á seðil minn,
rýmri er hann og nákvæmari en fyrr,
blaðið að ýmsu, undarlega, spyr,
— eins og, hvort þar sé „gifíur“ húsbóndinn.
Sjá, hér er rituð saga, ekki smá,
sagan um það, hve fé mitt ódrýgðist,
þó að hún samin sé af mestu list,
sjálfur eg gjalda skáldalaunin má.
DVERGUR.
3St5»t5a«Wö*íH5£85hW«tfS<85««5t5Öí5<85*t5i5at50^
FRÁ BÚKAMARKAÐINUM