Dagblaðið Vísir - DV - 25.11.1994, Blaðsíða 10

10
FÖSTUDAGUR 25. NÓVEMBER 1994
Menning
Talin í hópi bestu
hljómsveita Evrópu
- Kristján Jóhannsson vildi láta segja öllum upp í hljómsveitinni
Sinfóníuhljómsveit íslands fær hæstu mögulega einkunn, fimm stjörnur, hjá gagnrýnanda breska tónlistartimarits-
ins BBC Music Magazine.
„Sinfóníuhljómsveit íslands er al-
veg einstök og þessi plata réttlætir,
í mun ríkari mæli en fyrri plötur, trú
Chandos-fyrirtækisins á hljómsveit-
inni sem einni af bestu hijómsveitum
Evrópu," segir Matthiew Rye, einn
af gagnrýnendum hins virta breska
tónlistartímarits BBC Music .Magaz-
ine um geislaplötu Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands sem nefnist Alfven.
Grein um geislaplötuna birtist í ný-
útkomnu desemberhefti tímaritsins
undir fyrirsögninni „Vekur meiri-
háttar hrifningu - stórkostlegur ár-
angur af fundi lítt þekkts sænsks
tónskálds og lítt þekktrar íslenskrar
hljómsveitar. Þar bætir gagnrýnand-
inn um betur og gefur plötunni
hæstu einkunn, fimm stjörnur, fyrir
bæöi hljóðfæraleik (performance) og
upptökuhljóm (sound).
A umræddri geislaplötu er að finna
verk eftir sænska tónskáldið Alfven;
sænskar rapsódíur nr. 1-3, Sögur úr
skerjagarðinum, opus 20 og harmljóð
úr hljómsveitarsvítunni Gústaf
Adolf konungur II. Hljómsveitar-
stjórinn Petri Sakari sveiflar sprot-
anum á þessum geisladiski og fær
afar lofsamlega dóma.
En sagan er ekki öll. í laugardags-
blaði The Times birtist einnig afar
lofsamleg umijöllun um sömu geisla-
plötu. Barry Milington, einn tónlist-
arskríbenta blaðsins, lýsir verkun-
um á plötunni og sænska tónskáld-
inu en lýkur grein sinni þannig: „Sin-
fóníuhljómsveit íslands sem þama
kemur fram, á sinni sjöundu geisla-
plötu fyrir Chandos, undir stjórn
Petri Sakari leikur öll verkin af auð-
særri ástríðu og með ljómandi fáguð-
um hljóm."
í sjöunda himni
„Þetta er alveg stórkostlegt fyrir
hljómsveitina. Við erum sett á sömu
mæhstiku og allar fínustu hljóm-
sveitir í heimi. BBC Music Magazine
er mjög vandaö og víðlesið tímarit
og því stórkostlegt að standast sam-
anburð og gott betur með hæstu
mögulega einkunn. Mörg flnustu
nöfnin í klassíkinni em ekki að fá
nema 2-4 stjörnur í þessu tímariti.
Þama era hlutlausir aðilar úti í
heimi aö fjalla um leik hljómsveitar-
innar. Við höfum yfirleitt fengið góöa
dóma fyrir plöturnar okkar en þetta
er toppurinn. Við erum öll í sjöunda
himni,“ sagði Inga Rós Ingólfsdóttir,
sellóleikari með Sinfóníuhljómsveit
íslands, við DV.
Viðbrögð við leik hljómsveitarinn-
ar eru ekki síður merkfleg þegar
umræðunnar sem varð í byrjun okt-
óber er minnst. Þá lét Kristján Jó-
hannsson óperusöngvari hafa það
eftir sér í tímaritsviðtali að segja
ætti öllum hljóðfæraleikurum Sinfó-
níuhljómsveitarinnar upp og ráða
erlenda hljóðfæraleikara í staðinn.
Þessi orð Kristjáns vöktu mikla
óánægju meðal aðstandenda Sinfó-
níuhljómsveitarinnar en formaður
starfsmannafélags hennar sagði í
DV: „Mér finnst maðurinn dæma sig
sjálfur með þesu ummælum - ekki
sem söngvara heldur sem persónu.'j
Formaður FÍH sagði í DV: „Ég lít svo
á að Kristján viti ósköp lítið hvað
hann er að tala um. . .Hljómsveitin
hefur fengið frábæra dóma erlendis
og hérlendis undanfarin ár. Maður-
inn hefur ekki kynnt sér málið nægi-
lega vel.“
Kristinn Helgason skrifar bókina Fár undir fjöllum:
Hrottalegar ofsóknir gegn
bláfátækri bændaalþýðu
„Það var skrifað um þetta mál í
DV fyrir um 10 árum og urðu hörð
viðbrögð við þeim skrifum. Þessi
skrif og sú staðreynd að máhð er
mér skylt hvatti mig tfl frekari skrifa
um þetta mál. Margir bændur voru
dæmdir og lentu í vandræðum eins
og farbanni í heOt ár. Þar á meðal
var einn forfaðir minn. Þorvaldur á
Þorvaldseyri var höfðingi hinn mesti
fyrir 100 árum og Páll Briem var
merkur maður aö mörgu leyti. En
þegar PáU var sýslumaður í Rangár-
vahasýslu var eins og eitthvað hefði
farið úrskeiðis hjá honurn," segir
Kristinn Helgason um bók sína, Fár
undir fjöllum, sem komin er út hjá
Fjölva.
í bókinni segir Kristinn frá svoköU-
uðu EyjafjaUamáh sem átti sér stað
fyrir um 100 ámm. Segir að höfðingj-
amir hafi þá byijað hrottalegar of-
sóknir gegn bláfátækri bændaal-
þýðu. Hafi látunum ekki hnnt í fjögur
ár með yfirheyrslum, handtökum,
varðhöldum, dómum, lögtökum og
uppboðum sem flest munu hafa verið
Kristinn Helgason.
framin með hæpnum aðferðum og
réttarbrotum gegn lítUmögnunum.
Að lokum gerðu bændur uppreisn í
kálgarðinum á Raufarfelh en mikið
hefur verið fjallaö um hana.
„Þetta byrjaði þannig að Páll sýslu-
maður, sem þekkti Þorvald Bjama-
son á Þorvaldseyri frá þingmennsku,
kom austur og hafði aðsetur hjá Þor-
valdi. PáU þekkti engan mann né
aðstæður fyrir austan. Engar kæmr
bárust á einn né neinn heldur mun
Þorvaldur hafa gaukað því að Páli
að sumir væm að stela úr fjörum.
Upp úr þessu spannst heilmikið mál
um fjöruþjófnað þar sem farið var
að kalla menn fyrir. Margir bændur
áttu þarna fjörurétt en enginn af
þeim hafði kært neitt. Þetta mun allt
hafa verið upp úr Þorvaldi og hrepp-
stjóranum, Jóni Hjörleifssyni í
Eystri-Skógum."
Kristinn segir að einkennilega hafi
veri farið með þá menn sem vom
kallaðir fyrir.
„Þeir voru lokaðir inni, sumir inni
í hesthúsi, ef þeir sögðu ekki eins og
sýslumaður ætlaðist til af þeim. Þá
var tólf ára drengur tekinn til þess
aö vitna gegn fóður sínum sem sak-
aöur var um fjömþjófnað.“
Umræddar ofsóknir stóðu í ljögur
ár. Seinna bárast margar kvartanir
og vamarskjöl til amtmanns og eru
þær flestar birtar í eftirmála bókar-
innar.
„Allir sem hafa rætt um þetta mál
hafa farið á skjön við sannleikann
þar sem talað hefur verið um máhö
frá hlið sýslumannsins. Þessi kvört-
unarbréf hafa aldrei birst áður. Þeg-
ar sýslumaður er margspurður af
amtinu um máhð segir hann að þetta
sé allt uppspuni frá rótum og lygar.
Upp úr sauð'þegar maður hafði fariö
með átta bændur til Vestmannaeyja
að afla matar. Þegar maðurinn kom
aftur í sandinn undir Eyjafjöllum tók
sýslumaður hann fastan og lokaði
inni. Út frá þessu atviki urðu mikil
læti sem flestir kannast við sem upp-
reisnina og mest hefur verið talað
um í sambandi við Eyjafjallamálið.
En máhð er þó miklu umfangs-
meira.“
í bókinn vitnar Kristinn til nokk-
urra blaða sem gefin voru út á þess-
um tima; ísafoldar, Þjóðólfs og Fjall-
konunnar. Þá er myndskreyting
nýstárleg en fólk hefur veriö teiknað
inn á ljósmyndir í bókinni til að sýna
betur hvað á að hafa gerst.
Þjóðleikhúsið:
Minningardag-
skráumFróða
Finnsson
Sérstök skemmtidagskrá í
minningu Fróða Finnssonar
veröur haldin í Þjóðleikhúsinu á
laugardag. Dagskráin er tileink-
uð öllum krabbameinssjúkum
börnum og rennur ágóðhm til
Styrktarfélags krabbameins-
sjúkra barna.
„Fróði er einn þeirra mörgu
barna og unghnga sem hafa þurft
að beijast lengi við banvænan
sjúkdóm og lúta í lægra haldi.
Saga hans er dæmisaga um bar-
áttuþrek og lífsvilja,“ segir i til-
kynningu frá aðstandendum dag-
skrárinnar.
• Á dagskránni koraa fjölmargir
listamenn fram, þar á meðal
Kristján Jóhannsson, hljómsveit-
in Nýdönsk, dansarar úr List-
dansskóla íslands, hlómsveitin
Kolrassa krókríðandi og fleiri.
Persónur úr Gauragangi og Hilm-
ir Snær Guðnason koma fram
milli atriða en Hilmir Snær verð-
ur fulltrúi Fróða og stiklar á
stóru í sögu hans. Dagskráin er
öllum opin meðan húsrúm leyfir
en miðinn kostar 1000 krónur.
Leikfélag Reykjavíkur:
Æfingar
á Kabarett
Leikfélag Reykjavíkur hefur
hafið æfingar á söngleiknum
Kabarett en hann verður frum-
sýndur í janúar. Veröur þetta
stærsta sýning ársins í Borgar-
leikhúsinu. Guöjón Pedersen set-
ur sýninguna á svið en Grétar
Reynisson hannar leikmynd og
Elín Edda Ámadóttir búninga.
Hljómsveitarstjóri verður Pétur
Grétarsson.
Karl Ágúst Úlfsson hefur þýtt
tal og söngtexta verksins á nýjan
leik. Ingvar E. Sigurðsson verður
í hlutverki skemmtanastjórans
en Edda Heiðrún Bachmann í
hlutverky Sallyar Bowles.
Barnasmá-
sögurverð-
launaðar
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson,
Arnheiður Borg og Steinunn
Arnþrúður Bjömsdóttir hlutu
verðlaun fyrir smásögur sínar í
smásagnasamkeppni sem haldin
var á vegum Barnabókaráðsins,
íslandsdeildar IBBY. Var keppn-
inn haldin í tilefni af ári fjölskyld-
unnar. Fjórtán bestu sögurnar
sem bárust í keppnina hafa verið
gefnar út í bók sem nefnist Orma-
guh.
Frá afhendingu barnasmá-
sagnaverðiaunanna. Verðlauna-
hafarnir standa baka til.
Málþingumiist
Eitós
Menningarmálanefnd Reykj-
víkur boðar til málþings um hst
Errós að Kjarvalsstöðum á laug-
ardag. Þar verða flutt erindi um
ólíka þætti i hst Errós. Franski
gagnrýnandinn Alain Joufroy
flytur erindi sem hann nefnir
Erró hinn mikli en auk þess flytja
þeír Hans-Joachim Neyer, for-
stöðumaöur Wilhelm-Busch
safnsins í Hannover, og hstfræð-
ingarnir Aðalsteinn Ingólfsson og
Gunnar Kvaran fyrirlestra.