Þjóðviljinn - 14.08.1952, Blaðsíða 7

.Fiixuntudagur. 14. úgust 1952 — ÞJÓÐ-V13LJINN'— t-7
- Afmœliskveðjur til Einars Olgeirssonar -
l
Framhald af 6. síðu.
ríska kúgunarvalds síðustu
árin.
Fimmtugum flyt ég Einari
hjartanlegar ' hamingjuóskir.
Það er von mín, eins pg tug-
þúsunda annarra íslendinga,
að íslenzk alþýða og flokkur
hennar, land vort og þjóð fái
sem lengst notið frábærra
hæfileika hans og forustu
hæfni. Megi honum endast líf
og heilsa til þes að leiða verka-
lýðsstétt íslands og þjóðina
alla til fullkomins frelsis og
óskoraðra yfirráða í landi
sínu. Sú ósk er ekki afmælis-
barninu einu til handa heldur
öllu því fólki sem byggir þetta
land bæði í nútíð og framtíð.
Guömundur Vigfússon.
★
Einar Olgeirsson er sonur
alþýðunnar, með reynslu og
baráttu hénnar við skilyroi og
örlög íslands um þúsund ár í
blóði sínu. Hver taug hans er
hlaðin hugsjónaauðgi og bjart-
sýni borgaralegrar menningar,
eins og hún reis hæst í þjóð-
lífi íslendinga og á alþjóða-
vettvangi í vorskrúði drauma-
■ lífs síns á 19. öld.
Sósíalisminn er hið eina rök-
rétta framhald af háþróun
borgaralcgs skipulags. Hann er
uppfylling þess djarfasta og
bezta, sem lá í draumum og á-
i formum borgaralegrar menn-
ingar. Þetta veit hver sósíalistL
Og þetta er staðreynd í hverri
taug og tilfinningu Einars
Olgeirssonar. Frá æskuárum
stendur hanh í lifandi sam-
bandi við örlagastundir ís-
lenzks þjóðlífs, hefur lifað þær
með hverri genginni kynslóð,
beðið ósigra þeirra án þes að
gefast upp, drukkið í sig ó-
möguleika þess að unna sér
hvíldar eða láta hugfallast.
Þetta er veigamesta atriði þess,
að það hefur fallið í hans hlut
að vera glæsilegasti foringi
íslenzkrar þjóðfrelsisbaráttu á
mestu örlagatímum þjóðarinn-
ar. Því er það, að það erum
ekki aðeins við félagar hans
undir merkjum sósíalistískrar
baráttu, sem berum í brjósti
brennheita ósk um hreysti og
heilbrigði til handa formanni
flokks okkar, óbilaðan starfs-
þrótt og hinn sama óslökkv-
andi eldmóð um sem flesta ára-
tugi enn. Það er vitund heils
þjóðlífs sem knýr á með þá
ósk.
Gunnar Benediktsson.
' ★
„Ég hef nú alls eklci tíma til
þess, en ég get ekki neitað
ykkur,“ svaraði Einar einu
sinni, þegar nokkrir skólanem-
endur fóru þess á leit, að hann
leiðbeindi þeim í leshring um
sósíalisma.
Ávallt, þegar yngstu félag-
arnir leituðu til hans um ræðu-
flutning . eða leiðbeiningar í
starfi sínu, voru tilsvörin þessu
lík, og jafnan reyndi Einar að
hliðra svo til, að hann gæti
sinnt óskiun unga fólksins og
með sínum alkunna eldmóði
glætt'hjá því þekkingu og bar-
áttukjark.
Slíkir menn eldast ekki, þótt
almanakið segi þá fimmtuga,
heldur verða síungir.
Megi Einar Iengi enn varð-
veita æsku sína.
Haraldur Steinþórsson.
★ __
Mér hlýnar um hjartarætur
þegar ég hugsa til Einars Ol-
geirssonar.
Margt ber til þess, ekki sízt
það, að hann gerði mig að sósí-
alista. Það var haustið 1929
norður á Akureyri. Einar las
þá Kommúnistaávarpið með
okkur nokkrum menntaskóla-
piltum. Við nemendurnir brut-
um að vísu reglugerð skólans,
sem bannaði öll afskipti af
stjórnmálUm — og varðaði
brottrekstri ef út af var brugð-
ið — cn yfir fáum sporum í
lífi mínu gleðst ég meir en
þá er ég gekk á fund Einars.
Að heyra hann lýsa því og.
færa rök fyrir hvernig allt
mannkyn — marghrellt um
árþúsundir — gæti lifað mann-
sæmandi lífi aðeins ef mann-
vitinu væri rétt beitt — það
var unun, sem ég aldrei
gleymi.
Ég fæ seint fullþakkað
Einari grundvallarkennsluna
þarna nyrðra um haustið, sú
kennsla hefur gefið mér svc
mikið.
Annað sem veldur hug mín-
um til Einars er það hvernig
maðurinn sjálfur, Einar Ol-
geirsson, er gerður. En þar
sem ég veit að honum er lítið
gefið um lofið þá sleppi ég
því hér.
Sú er ósk mín til Einars í
dagl uað honum .megi auðnast
að sjá íslenzku þjóðina frjálsa
og sjálfstæða að nýju. Sú ósk
in er honum dýrmætust, sann-
íslenzkur eins og liann er.
Haukur Hclgason.
★
Kæri vinur og félagi.
Alla starfsorku þína og vits-
muni hefur þú helgað barátt-
unni gegn fátæktinni á íslandi.
Gegn þeim bölvaldi hefur þú
risið af dæmafárri einurð og
festu með vísindalega hag-
fræðikenningu að vopni og vís-
að alþýðunni í landinu veginn
til hins réttláta þjóðfélags alls-
nægtanna. Sigrar alþýðunnar
undanfarin ár eru tengdir
nafni þínu, starfi þínu, lífi
þínu. Þess vegna fylgir af-
mæliskveðjunum í dag hjart-
ans þakklæti fyrir hið liðna og
einlæg ósk um að þín muni
njóta við enn um langa hríð
Við, sem erum ungir enn og
eigum að erfa landið, þökkum
þér fordæmið, sem þú hefur
gefið okkur með starfi þínu.
Afmælisljóð okkar til þín eig-
um við að yrkja í dáðum landi
og þjóð til heilla á næstu áfum.
Sérstaklega ber okkur að
þakka þér ósérhlífni þína og
það þrek, sem þú hefur sýnt i
baráttunni fyrir sjálfstæði ís-
lenzku þjóðarinnar og óskor-
uðum rétti hennar til alls
landsins.
Lifðu heill.
Ingi R. Helgason.
★
Kæri Einar.
Þegar þú komst til liðs við
okkur róttæka verkamenn fyr-
ir nærri 30 árum, ungur
menntamaður tæpast kominn
af unglingsskeiði, þá höfðu
ýmsir af helztu foringjum okk-
ar brugðizt vonum okkar,
byrjað að stilla upþ slagorðum
í stað baráttunnar og ræna
okkur sjálfstrú, á meðan sá
hjó er hlífa skyldi. —: Þá kom- -
uð þið Billinn utan úr heimi
með alvæpni marxismans og
færðuð okkur aftur trúna á
samtök pkkar, trúna, á sjálfa
okkur, pg réttuð fylkinguna. —
Fyrir þénna liðsauka gát.um
við með stofnun Kommúnista-
flokks íslands strax 1930 bætt
okkur liðhlaup Alþýðuflokks-
ins, háð með miklum árangri
baráttuna á tímwm fyrri
kreppunnar með alla aðra
stjórnmálaflokka landsins á
móti okkur; náð höndum sam-
an í Sameiningarflokki alþýðu
1938 við stéttarbræður okkar í
Alþýðuflokknum og beztu
menn hans eins og t. d. Sigfús
Sigurhjartarson, skapað bar-
áttueiningu með stéttarsyst-
kynum okkar úr öllum stjórn-
málaflokkum innan Alþýðu-
sambands íslands og markað
sigurbraut íslenzkyar alþýðu
á tímabilinu 1942—1948.
Um leið og ég þakka þér í
dag þitt ómetanlega forystu-
starf Á.égJiá.feÞ þezta að mál-.
staður xalþýðu og„,sósíalisma,
málstaður íslands, megi njóta
þín sem lengst og að ykkur
lijónum megi auðnast að sjá
ávexti hins mikla starfs í sós-
íalistisku þjóðfélagi á Íslandi.
Jón Rafnsson.
★
Þegar andstæðingar okkar
eru að býsnast yfir því, hverj-
um firnum það sæti að flokk-
ur okkar skuli vera stærri og
öflugri en sósíalistiskir flokk-
ar í næstu nágrannalöndum
og leita á því íjarstæðukennd-
ustu skýringa, skyldi þá aldrei
renna grun í hið raunverulega
orsakasamhengi þegar þeim
kemur þú í hug, Eiiíar? Þeir
vita með sjálfum sér, hvert
mannsbarn á íslandi, sem kom-
ið er til vits og ára, veit það
að enginn núlifandi íslending-
ur er íslenzkari en þú. Is-
lenzk saga, íslenzkur skáld-
skapur, íslenzk örlög eru runn-
in þér svo í merg og bein að
þegar þú gcrðir það að lífs-
starfi þínu að hæfa boðskap
sósíalismans íslenzkum stað-
háttum hlaut árangurinn að
verða sá, að þessi eina, gró-
andi þjópmálastefna nútím-
ans festi óbifanlega rætur í
íslenzku þjóðlífi. Það braut-
ryðjandastarf verður þér aldr-
ei íullþakkað.
M. T. Ó.
★
Um leið og ég óska Einari
Olgeirssyni til hamingju með
afmælisdaginn, er sú ósk eig-
ingirni blandin, þar sem ég
óska honum langra lífdaga og
góðrar heilsu. Ekki fyrst og
fremst vegna hans sjálfs, held-
ur öllu fremur vegna okkar
hinna, sem hann hefur barizt
fyrir í öll þessi ár. Því meðan
i-aust hans gellur og réttlætis-
kennd hans bilar ekki finnst
mér þó von um andlegt og
efnahagslegt frelsi hins f átæka
manns. En án Einars yrði sú
von harla lítil.
Eitt sinn sagði greindur
maður, að óortu kvæðin værú
bezt. Einar mun fá margar
óskir og góðár í dag í bundnu
og óbundnu máli. En hoitasta
óskin og þökkin held ég sé þó
sú, sem- hið hljóða handtak
siggróna lófans veitir, og þá
yrði Einar sárhentur, ef hann
ætti að taka í allar þær lúnu
hendur, sem hefðu kosið að
þrýsta hendi hans í dag.
Oddgeir Pétursson.
★ "
Er Þjóðviljinn gat þess fyrir
nokkru, að Einar Olgeirsson
yrði fimmtugur í dag, spurði
einn kunningi mig: „Getur það
verið, að Einar sé ekki nema
íimmtugur? “•'■’Mér "kom þesái
spurning einkennilega fyrir.
sjónir. Við,- sem sjáum Einar
svo að segja daglega, undrumst
að liann er orðinn fimmtugur,
svo er hann ungur í sjón og
ungur í anda. En í sjálfu sér er
þessi rspurning eðlilegt við-
bragð við þessari frétt. Af-
burðamenn einir geta skilað
þjóð sinni jafnmiklu starfi og
Einar fyrstu fimmtíu ár ævi
sinnar.
Á örlagastundum undanfarin
ár, er hinu nýfengna sjálf-
stæði íslands var glatað,
þreyttist Einar aldrei á að vara
þjóðina við. En jafnframt hef-
ur hann í ræðum sínum og
greinum bent til þess, sem
framundan er. Hann hefur
skýrt rétt okkar, smíðað okkur
vopn, hvatt þau og haslað
okkur völl í baráttu fyrir ís-
lenzkri menningu, islenzku
þjóðerni, endurheimt íslenzks
sjálfstæðis, fyrir sósíalistísku
íslandi. Það er afmælisósk mín
til þín, Einar, að þú megir sjá
sigursæl lok þeirrar baráttu.
Ragnar Ólafsson.
★
Ekki man ég það lengur
hvenær ég, heima í afskekktri
og einangraðri sveit, heyrði
fyrst Einars Olgeirssonar get-
iS, en víst er að það var með
ólíkindum snemma, og löngu
áður en ég sá nokkurt sósí-
aliskt blað eða bók. Svo mikill
styr stóð þegar á ungum aldri
um þennan vígreifa baráttu-
mann. Síðan, þegar Einar var
fyrir löngu viðurkenndur sem
einhver snjallasti og dáðasti
forvígismaður sósíalismans hér
á landi, sá ég hann í fyrsta
sinn og kynntist honum lítið
eitt og voru atvikin sem leiddu
til þeirrar kynningar ekki með
öllu ósöguleg, þó að það verði
ekki rakið hér. Fann ég fljótt
að Einar var í flestu meira en
meðalmaður og fannst mér þó
mest til um eldmóð hans og
snarræði til að leysa hvern
vanda, smáan sem stóran.
Ég veit að þessir hæfileikar
hans hafa verið flokki okkar
ómetanlegir á þeirn tímabilum
í sögu hans þegar erfiðleikarn-
ir virtust meiri en svo að und-
ir yrði risið. Og nú þegar aft-
urhaldið í landinú liefur í
svip að fullu rétt sig við eftir
stutt tímabil nýsköpunár og
nægrar atvinnu og sameinast
um leyndar og ljósar ofsóknir
gégn sósíalistum og verkalýðn-
um með amerískt auðvald og
hervald að bakhjarli, þá er
gott að njóta forustuhæfileika
Einars Olgeirssonar, bjartsýni
hans og sigurvissu. Á fimm-
tugsafmæli hans er sú ósk bezt
honum til handa, flokki hans
og alþýðu þessa lands, að okk-
ur megi auðricst að halda með
honum hátíð sigursins.
Runólfur Rjörnsson.
★
■ýið rúmlega tvítug kynni af
Einari Olgeirssyni minnist ég
margra góðra stunda, yljaðra
bjartsýni hans og krafti. Þær
munu jafnan verða mér meðal
kærustu minninga frá önn
þessara umbrotasömu ára. Af-
mælisosk.-’tnín til Einars er sú,
að flokkur alþýðunnar megi
varðveita og ávaxta æskuþrótt
hans og sjálfur megi hann á
komandi árum sækja síaukið
þrek og vizku i sjóð hennar.
Stcfán Ögmumlsson.
★
Það hefur ekki verið venja
að gera sér dagamun þó að ein-
hver úr hópnum ætti afmæli.
Samt fannst mér ástæða til að
senda Einari Olgeirssyni skeyti
fertugum, enda var mér þá
margt í fersku minni frá stofn-
dögum Komúnistaflolcksins og
baráttu fyrsta áratugsins.
Löngu seinna frétti ég að
skeytið hafi aldrei komizt í
gegn um hina bandarísku rit-
skoðun. Þessvenga langar mig
til að biðja Þjóðviljann að
koma til skila kveðju til Ein-
ars á íimmtugsafmælinu. Það
er um leið áranðarósk og þökk
til alþýðu manna fyrir að hafa
kosið sér hann að leiðtoga og
málsvara. Megi honum jafnan
endast áræði og þrek að gegna
því starfi.
Þorvaldur Þórarinsson.