Þjóðviljinn - 16.11.1967, Blaðsíða 12

Reykiavíkurhöfn 50 ára Hfl

Þá var háð
fyrsta Dags-
bráaarvarkfallið
Gerð hafnarmannvirkj a í
Reykjavík réði því fyrst og
fremst að hér óx upp höf-
uðborg íslarids, — annars
væri Reykjavík í dag lítið
sjávarpláss við Faxaflóa og
í tilefni af því er vert að
minnast gerð hafnarmann-
virkjá á árunum 1913 til
1917.
Við þessa framkvæmd
háði Verkamannafélagið
Dagsbrún fyrsta verkfall
sitt 28. apríl 1913 og lauk
því 2. fnaí 1913. Þá var
verkamannakaupið 35 aur-
ar á klst. . og vildu Dags-
brúnarmennirnir lækka 12
stunda dagvinnutíma niður
'í 10 stunda dagvinnutíma
og fengu þessu framgengt
við hinn erlenda verktaka.
Þá var gefið út eitt blað
hér í bænum. Það var Vís-
ir. Það var ekki sízt að
þakka einlægum stuðningi
þess blaðs við kröfur
verkamanna, að verkamenn-
irnir báru sigur úr bítum.
Samstaða þeirra var líka
frábær í þessu fyrsta verk-
falli.
Samsvarandi tæknibylt-
ing varð hér við smíði
þessara háfnarmannvirkja
eins og varð hér á landi
upp úr síðari heimsstyrj-
öldinni. Þannig var notað-
ur stór gufudrifinn krani )
upp í Öskjuhlíð og gufu- \
drifin uppmokstursvél er
mokaði allt að níu tonnum
í einu í höfninni. Eimreið
með tuttugu vögnum þaut
hér um bæinn eftir tein-
um, er eitt hundrað manns
úrinu við að leggja um
bæinn.
Annarsvegar var teina-
lögn frá Öskjuhlíðinni um
Snorrabraut og Skúlagötu
að Xngólfsgarði og hinsveg-
ar brautarlögn vestur í bæ
á svipuðum slóðum og
Hringbrautin er nú út á
Granda. Þá var mikil vinna
við að tilhöggva steina.
í dag vinna 30 manns við
smíði Sundahafnar og
1 helztu tækin við smíði
hafnarinnar eru vélknú-
inn krani með miklu um-
svifi, sjávarborar, dælu-
skip og urmull af allskon-
ar jarðvinnslutækjum eins
og ýtum og skóflum eftir
því sem verkið útheimtir
á hverjum tíma.
Þess má geta, að annar
eimreiðarstjórinn, Páll Ás-
mundsson, er enn á lífi og
vinnur í Hafnarsmiðjunni
sem járrismiður og Sigurð-
ur Sigþórsson, verkstjóri í
smiðjunni, vann einnig vtð
smíði hafnarinnar.
Háu þýzku
Myndin er sennilega tekin um 1910 og sýnir í forgrunni Hverfisgötuna og hluta af Amarhólstúninu
og síðan húsin við Kalkofnsveg og þaðan út á höfnina áður en mannvirkin voru reist þar.
..‘ : < .
sRSs* ......
Fimmtudagur 16. nóvember 1967 — 32. árgangur — 260. tölublað.
MikiB tjón í árás á
Dak To-herstöBina
Nærri látlausir bardagar hafa staðið á þeim
slóðum síðustu tvær vikur — Mikið mannfall
SAIGON 15/11 — Geysimikið tjón varð í herstöð Banda-
ríkjamanna við Dak To á miðhálendinu í Suður-Vietnam,
þegar þjóðfrelsisherinn gerði árás á stöðina með skothríð
úr fallbyssum og sprengjuvörpum.
Myndin sýnir einnig hluta af Arnarhólstúninu og bæinn Sölvhól og beint þar út "af er Xngólfs-
gárður með fyrsta viðleguplássinu fyrir stór skip. Þá sést hvernig Grandinn hefur vcrið upphækls-
aður og tengdur örfirisey og síðan garðurinrí er skilur innri höfnina frá ytri höfninni. — Myndin
er sonnilega tek-in sncmma árs 1917.
Herstöðin í Dak To er ein
hinna mikilvægari þeirra sem
Bandaríkjamenn hafa í Suður-
Vietnam og er skammt þar frá
sem landamæri Vietnams, Kam-
bodju og Laos mætast.
Þarna hafa geisað harðir bar-
dagar siðasta hálfan mánuð og
mannfall orðið mikið í liði beggja,
að því sagt er í Saigon. Banda-
ríkjamenn viðurkenna að hafa
misst um hundrað menn fallna,
en segjast hafa fellt um 600
menn úr liði andstæðinganna.
Áður en árésin á herstöðina var
gerð í morgun höfðu stórar
sprengjuþotur af gerðinni B-52
varpað ógrynni af sprengjum á
staði þá í nágrenni herstöðvar-
innar þar sem tallið var að þjóð-
frelsisiherinn hefði búið um sig.
Mikið tjón.
I árásinni féllu • margar
sprengjur á herstöðina, eldur
kom upp í byggingum, sem
brunnu til kaldra kola, geysileg
sprenging varð í skotfæraibúri
stöðvarinnar og a.m.k. tværstór-
af flutningaflugvélar sem voru á
flugvellinum gereyðilögðust.
FÍB opnar
sjálfsþjón-
ustu
★ Félag íslenzkra bifreiða-
eigenda hefur opnað sjálfs-
þjónustu fyrir félagsmenn
sína að Suðurlandsbraut 10 í
sama húsi og ljósastillingar-
stöð FÍB er til húsa.
★ Ætlunin er að þama
hafi félagsmenn FÍB aðstöðu
til þess að framkvæma nauð-
synlegt eftirlit og hirðingu á
bifreiðum r'num og fram-
kvæma minniháttar viðgerðir.
★ Þarna á verkstæðinu fá
menn auk afnota af húsnæð-
inu afnot af verkfærum til
smærri aðgerða aðstaða verð-
ur til að þvo bifreiðir og
vanir bifvélavirkjar munu
veita mönnum leiðbeiningar
og aðstoð við tæknileg atriði.
Ennfremur verður hægt að fá
keypta ýmsa varahluti þama.
Sextánda nóvember árið 1917
var haldinn fundur í hafnar-
nefnd Reykjavíkur, þar sem N.P.
Kirk, verkfræðingur afihenti
hafnarnefnd hafnarmannvirki
þau, sem allt til þessa dags hafa
verið rammi Reykjavíkurhafnar.
Verktakinn N. C. Monberg
samdi um smíði þessa hafnar-
mannvirkis á árinu 1913 og dróst
það nokkuð úr hömlu vegna
fyrra stríðsins og var hafnar-
smíðinni þannig ekki lokið fyrr
en á árinu 1917.
Fyrstu hugmyndir um gerð
hafnarmannvirkja i Reykjavik
komu fram um likt leyti og verzl-
un var gefin frjáls á íslandi eða
á sjötta áratugnum á síðustuöld.
12. maí 1855 skrifa stjórnar-
völd í Kaupmannahöfn stiftyf-
irvöldum á Islandi, þar sem
mælt er fyrir um stofnun hafn-
arnefndar og sama ár er sam-
þykkt hafnargjaldskrá.
Fyrsti fundur hafnarnefndar
var haldinn 21. jan. 1856 ogvoru
fyrstu nefndarmenn V. Finsen,
bæjarfógeti og kaupmennirnir
Th. Johnsen og R. P. Tærgesen.
Á hennar vegum kom hingað
verkfræðingur, Fischer að nafni
1857. Gerði þann áætlun um !'
lokaða hafinarkví, sem átti að
kosta 50 þúsund ríikisdali. Árið
1858 var samið við útgerðar-
manrí að nafni C. P. A. Kock
um að sjá um póstsamgöngur til
landsins. Árið 1860 gerir hann
tillögu um að gerð verði hér
skipabryggja og átti hún aðkosta
5000 ríkisdali. Þótti mörgum
réttara að fara að tillögum Fisch-
ers, en ekkert varð úr fram-
kvæmdum. Loks árið 1896 kem-
ur . hingað verkfræðingur frá
Kaupmannahöfn Paulli að nafni
og gerir áætlun um lokaða hafn-
arkví frá Zimsensbryggju og
vestur að bryggju Geirs Zoega.
Einnig lagði hann til að gerðir
yrðu skjólgarðar úr Grandabót
og frá Batteríinu. Kostnaðaráætl-
un var 4,6 milj. kr.
Árið 1899 kom fram fyrstatiil-
laga íslenzks verkfræðings u.m
hafnargerð í Reykjavík. • Var
það tillaga Sigurðar Péturssonar
frá Ánanaustum, um höfn frá
Batteríinu austur að Klöpp.
Hafnarlög fyrir líeykjavíkur-
kaupstað voru sett árið 1911 og
voru þau í gildi þar til 1946 er
Framhald á 9. síðu.
Undirbúningur fyrir H-daginn, 26. maí, 1968:
10 daga samfelld fræðslu-
starfsemi H-nefndar hafin
■ í gær var formlega opnuð upplýsinga- og fræðslumið-
stöð H-umferðar að Aðalstræti 7, en framkvæmdanefnd
hægri umferðar, eða H- nefndin eins og hún verður kölluð
framvegis, hefur nú starfað í rúmt ár.
■ Eins og kunnugt er fer breytingin yfir í hægri umferð
fram 26. maí n.k. og hefur undirbúningsstarfinu verið
skipt niður í 5 þætti. í dag hefst fyrsti þáttur þessa starfs
og stendur til 10. desember. Hann byrjar með 10 daga sam-
felldri upplýsingastarfsemi þar sem megináherzla verður
lögð á að minna fólk á hvenær H-dagurinn er.
Benedikt Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri sagði á fundi með
blaðamönnum í gær að síðan H-
nefndin hefði tekið til starfa
hefði einkum verið unnið að
ýmsum tæknilegum máilum
vegna breytingarinnar.
1 Reykjavfk er nú búið að
setja niður stengur fyrir um 600
umferðarmerki af 800, fyrir H-
umferð. Sjálf umferðarmerkin í
Reykjavík verða ekki færð fyrr
en nóttina fyrir H-daginn, 26/5
1968. Þá hefur verið unnið að bví
að færa umferðarmerki úti á
þjóðvegum og er því verki Ipkið
að svo miklu leyti sem þaðverð-
ur framkvæmt núna. ' Umferðar-
merki við Reykjanesbraut verða
þó ekki færð fyrr en í vor.
Reiknað er með að H-nefnd-
Framhald á 9. síðu.
loðfóðríiðu kuldastígvélin
fyrir karlmenn, komin oftur
SKÓBÚÐ Austurbœjar
Laugavegi 1 00
V-þýzkir vinnuklossar
fyrir karlmenn
Uppreimaðir - Uóðraðir - Vandaðir og þægilegrir.
Nýsending
Skóbúð Austurbœjar
Laugavegi 100