Þjóðviljinn - 06.05.1972, Blaðsíða 7

w
Laugardagur 6. moi 1972 — ÞJÓÐVTLJINN — SÍÐA 7
Fiskveiðilandhelgin og skynsamleg
ina fískimiða
Nú þegiar íxamundan er hjá
oktour útfærsla fiskveiðilög-
sögurnar í 50 míliur frágrunn-
línium á komamdi haiusti, þá
er tímabært ad rasöa ýmsa
þætti þessa máls, því útfærsl-
an ein er ekká nóg nema við
kninnium með hana að fara. Ég
geri ráð fyrir, að meðal okikar
Islendinga sé eMd ágreiningur
um nauðsyn útfærslunnar á
fiskveiðilandhelginná, 02 þáetoki
hinu heldur, að 50 mílurnarséu
ekki endanlegt takmark í þeim
efnium, heldur mikiisverður á-
famgi á þeirri leið, að við tök-
um landgrurunið allt í okliar
umsjá 02 til nytjumar á næstu
. árum eða áraitugum. Ég held
persóniulega að 50 mílurnarsé'i
skynsamlegur áfamigi nú. Og
þegar ég túlkaöi þetta sjónar-
mið á lamdsþingi hjá Norges
Piskarlag í Þrándheimi á s. i.
hausti, þar sem ég mætti sem
boðsfulltrúi fyrlr Alþýðusam-
band íslands, þá tók ég það
skýrt fram að 50 mílumar væra
aðeins nauðsynlegur áfangi (
landhelgismálum okfcar, en
ekki endanlegt takmairk, því það
væri iandgrunnið allt, þar sem
það án nokkurs vafa tilheyrði
sjálfu landinu. í persónuílegum
viðtölum við málsmetandi menn
á þessu þingi, þá fann ég að
mönnium þótti 50 mílna áfang-
inn að settu marki skynsam-
legur, þó þeir væru ekfci sam-
mála okkur viðvíkjandd ein-
hliða útifærsluleiðinni. Ég tel
t-d. fjögur hundruð metradýpt-
arlínuna sem endanilegt tak-
mark allsendis óDullnsegjandi
sem fiskveiðilandhelgi Islands.
Tadknilegar breytinigar við
fiskveiðar og hagnýtingu verð-
mæta á hafsbotninum ■ eru svo
örar nú, að eftir fá ár verður
400 metra dýptarlínan algjör-
lega úrelt og ófuillnægjandi iál
að afmarka forgangsrétt
strandríkis til auðæfa haísins
og haísbotnsins. Með útfærslu
okkar í haiust í 50 milur sýn-
um við öðrum fiskveiðiþaóðium
þá héfsemd í vinnubrögiðum
sem lítilli þjóð er naiuðsynleg.
Þetta mun afla ckkiur vaxandi
virðingar þegar stóryrði ann-
arra fiskveiðiþjóða, sem notað
hafa um langan aldur fiskimið
okkar, eru hjöðnuð og gleymd,
en menn meta staðreyndirnar
af maira taunsæi heldur en
meðan tilfinningahiti dagsins i
da^ ræður.
Skipulagning fiskveiðanna
Ég held að okkur verði það
nauðsynlegt á næstunni, þrátt
fyrir stækkaða landhelgi, að
skipuleggja betur okkar fisk-
veiðar heldur en við höíum
gert til þessa. Með skipulagn-
ingu veiða á ég við sundur-
greiningu miöa í veiðísvæði eft-
ir veiðiaðférðum eins og lítil-
lega er byrjað á viðvíkjandi
línuveiðum á vetrarvertíð hér
vestur af Reykjanesd. Við verð-
um l£ka aö afmarka betur en
nú er gert veiðisvæði þorska-
netanna, þannig að útíilokað sé
að samfelldar netatrossiur á
tugmílma svæði geti tórveldað
fiskigöngur á grunnmið. En
ýmsir hailda að slíkt hafi átt
sér stað hér fyrir Suðurlandi
síðustu árin.
Þó er ég þeirrar skoðunar að
friða beri ár hvert eitthvert af-
markað hryggningarsvæði hér
við suðvesturlandið.
Ég veit að islenzkdr flisld-
fræðingar sem ég hef rætt við
um þetta telja, að erfitt sé að
íiskimá!
yeftir Jóhann J. E. Kúld

MINNING:
Ingunn Bjarnadóttir
Fædd 25. marz 1905, látin 30. apríl 1972.
1 dag er tdi moldar borin
frá Kotstrandarkirkju í ölfusi
lagasmiðurinn Ingunn Bjartna-
dóttir í Hveragerði. Hún fædd-
ist að Etnholti á Mýrum f
Homafirði 25. marz 1905. For-
eldrar hennar voru hjémin
Bjarmi Eyjólfsson Rimólfssonar
hreppstjóra í Suðursvgit og
Margrét dóttir hjónanma i
Binlholti, Benedikts Kjristjáns-
sonar og Álfiheiðar Sigurðar-
dóttur. Þá um vorið fiuttu
umgu hjómin að Holtum í sömu
sveit og bjúggu þar æ síðan
og lengstum á því Holtabýl-
amna, sem heitir Hólabrekka.
Ingunn var eJzt 15 bama,
sem þeim hjémum fæddust, og
komust 11 þeirra á legg og til
fulls þroska. 1 Hólaibrektou var
þrömgit um kjör og lítiðstarf-
svið fyrir svo margar ungar
hendur. Ingumn fór ung úr for-
eldrahúsum og lagði leið síma
austur á land og leitaði þar
atvinnu við þjónustustörf á
heimilum. Þar giftist hún árið
1927 Sigurði Eiríkssyni verka-
mamni á Seyðisfirði. Þau eign-
uðust son og dóttur bama:
Margréti Sigurþjörgu húsfreyju
í HóJmi á Mýrum við Homa-
fjörð og Bjama Eirík kennara
í Hveragerði. En ekki varð
þeim hjónunum langrar sam-
búðar auðið. Þau slitu samvist-
ir 1937, og leitaði Imgunm þá
aftur til æskustöðvanma á vit
fioreildra sinma. Þar kynntist
hún síðari mammi símum, Hróð-
mari Sigurðssymi kennara frá
Reyðará í Lóni, sem þá var
kenmari í Mýrarhreppi, og
giftust þau vorið 1940. 1946
fékk Hróðmar kennarastöðu í
Hveragerði, og þair hefur síð-
an verið heimili Ingunnar og
í sama húsinu og Hróðmar
festi kaup á við kornu þeirra
hingað. Það hét Hraunteigur
og er númer 4 við Laufskóga.^.
Þeim hjónum varð 5 bama
auðið og komust 4 þeirra á
legg: Anna Sigríður, ráðskona
við Garðyrkjuskólann á Reykj-
um í ölfusi, Þórhallur, kemnari
við sama skóla, Óttar Hrafn,
garðyrkjumaður í Hollandi og
Hallgrímur, kennari við Mcmnta-
skólamn á Laugarvatni. Hróð-
mar lézt í nóvember 1957.
Ingunn var sérlega mikilhæf
kona, miklum gáfum búin, til-
finningarík og skapheit. Stérir
bókaskápar og fjölbreytt blóm-
skrúð mætti auga þess. sem
kom inn til hennar. Hún var
sérstafclega bókelsk, og þrátt
fyrir fátækleg kjör alla tíð
höfðu þau Hróðmar komið sér
upp miög fullkomnu heimili.s-
bókasafni, og Ingunn neytti
allrar orku, eftir að hún varð
ekkja, til þess að það safm
mætti endumýja sig í rás ár-
enna. Því safni unni húm hug-
ástum og kunnd mdkil skil á
þeim fræðum, sem þar var að
leita, og þeiiri list, sem þar
var að njóta. Hæfileikar voru
miklir og þráin djúp tilaðnjóta
fegurðar, hvort heldur var á
sviði skáldskapar í sögium og
Ijóðum, ldta eða hljóma. Hinar
fjölbreytilegustu blómjurtir
stóðu í sínum pottum í hverj-
um kima og vafningsviðimir
ófu sig upp um vegigi. Hún
átti stóra drauma um fagran
jurtagarð í hraunteignum í
kringum húsdð, og þar kom
hönd hennar sjálfrar eikki sízt
að verki við að ryðja grjóti,
grafa gryfjur og hlaða palla og
afmarloa reiti fyrir blómabeð rg
trjáliumdi. Þeigar heilsan tók
að þverra, varð henmi ljóst, *ð
hún hafði reist sér hurðarás
um öxl og hún kæmi sér aldrei
upp þeim garði, sem huigur
hennar stóð tjj. En ummerkin
standa um stórhug hennar og
bíða sem grunmur til aðbyggja
á, ef einhver ammar flemgi köll-
u,n hjá sér til að láta draum
hemnar rætast og njóta hans.
Gárðurinn er eitt dæmihimn-
ar áköfu sköpumairlþrár, sem
Ingunn bjó yfir, og einmig
dæmi erfiðJeika þess, að hún
fenigi að njóta sín. Húm lifði
sterkt í heimd litanna. Marga
stundina sat hún við útsaum,
sökkti pér í að raða litum á
hinn fjöibreytilegasta hátt að
forskrift eigin brjðsts. Meðal
bófcaog blóma í híbýlumhenn-
ar mátti eimnig sjá veggteppi.
saumuð hendi húsfreyju. Þeim
sem þckktu hana mánast, fannst
mikið til um það lfif, serni hún
lifði f þessum hugðadheimi
sínu-m, og hún stóð hart í gegn,
að erfiðleikar lífsins gætu
truflað það. Hún þekkti Stefán
G. og hvöt hans að láta baslið
ekki beygja sig.
í iagasmíðimmi hlaut sköpuil-
arþrá hennar þá útrás, að nafn
þessarar fátætou og lifsreyndu
konu er þekkt um allt land
meðal þeirra, sem tónlist unna
og njiófca. Hvenær það starf
hennar hefst, veit sjálfsagt
enginn, o-g vafamáJ, að sjálf
hafi hún gert sér þess grein,
hvenær hún fyrst raular fyrir
mumni sér stef, sem þess var
vert að varðveitaist. Það er
Hróðmar maður hemnar, sem
fyrst tekur sig fram um eð
festa á pappír laglínurnar, sem
hún sönglar við sjálfa sig,
störffin sín og börmdn í önn
dagsins. Hann kynnti þessi
lög hennar framámönmum söng-
menmta í landinu, sem duldist
ekki, að hér var um að ræð a
framlag,- sem var nckkurs virði.
Hallgrímur Helgasom tónskáld
átti mestan og beztan hlut að
því að koma löigum hennar ð
framfæri, hann raddsetti mörg
þeirra, og í raddsetningu hans
hafa þau einkum icomizt á
fnamfærí, bæði í kórum og ein-
söng, og hafa notið mikiJJavin-
sælda og borið nafn höfundar
síns vítt um land og víðar vak-
ið athygli sem fiulltrúi hins ís-
lenzka þjóðJagatóns. Það er
trúa mín, að löigin hemnar eigi
eftir að litfa lemgi vegna sinna
temgsJa við igrunmtóninn í brjósi:-
um íslenzku alþýðunnar.
Síðustu fimmtám ár ævimnar
bjó Ingumn við þvemandi
heilsu. Hún héJt heimili fyrir
börm sín, meðan þarfir þeirra
kröfðust, og lét ekkert skerða
stórhug sinn með að búa þau
sem bezt úr garði út í stríð
lífsins og styðja þau fyrstu
sporin. Og heimili hennar var
þeirra annað heimili til henn-
ar hinztu stundar og þá ekki
síður bamabamanna, sem ým-
ist voru á vegum hennar eða
Ingunn Bjarnadóttir
hennar stoð og athvarf, þegar
hún formlega séð’ var orðim ein
síns liðs í húsimu sínu í hraun-
teigmum.
Fráfall hemnar bar brátt að,
en kom emgum á óvart, þeim
sem nánastir sitóðu og gerst
þekktu. Hemni sjálfri var það
uippfyUing síðasta draumsins
henrnar í bjargflastri trú þess, að
hún ætti heimvoe góða.
Gunnar Benediktsson.
„Dæm svo mildan dauða
drottinn þínu barni“.
Sú var bæn trúarslkáldsins
góða, og sú náð hiotnaðist
henni Imgunni vimkomu minni.
Imgunn var svo litríkur per-
sónuleikl, að óg reynd ekki að
dnaga upp af henni raunsanna
mynd í þessum örfáiu línum.
Ég rifja aðeins upp þærminn-
ingar, sem fyrst koma í hug-
amm, er ég Jít yfir oklkar löngu
kynni.
„Það er snaiuitt kemnaraheim-
ili, þar sem hvorki eru bllóim
né bækur“, sagði hún eittsimn.
Svo komiu blómin — i fyrstu
eitt, tvö, þrjú. Og Ingunn sveif
um góJfið himimglöð og sagði:
„Það verða dýrðlegir dagar,
sem ' fara í hönd. Nú verður
gaiman að taka hér til“.
Oft kom í ljós að hún átti
undraverða hæfileáka til að lifa
ofar öllum erfiðJeikum. Þá
dvaldi hún í heimi söngs og
ljóða, blóma og barnai. Jafn-
vel litlir fisíbar í búri gátu
fengið hana til að gJeymastað
og stund. „Þar sem lítil böm
eru, þar er ailtaf verið að
hlæja“, saigði Ingunn. Og
blómin hennar Ingunnar urðu
fleiri en þrjú. Blóm og bæfcur
settu í ríkum mæli svip á
heimilið. Og sJcrúðgarðurinn
vitmar um fegurðarþrá, sem er
svo sterk að hún sigrast á öll-
um erfiðieikum.
Á bókmenntir lagði hún list-
rænan mæJifcvarða- Ógiynni af
ljóðum góðskáldamna geymdi
hún í minni og var unun að
heyra hana hafa þau yfir með
sdnni ómþýðu rödd. Og sífellt
var leitað nýrra flanga. 1 heilli
ljóðabók hlutu þó að finnast
einhverjar visur, sem ættu sam-
ieið með hljiówiunum í hennar
tónalheimi. í töfraiheimi tón-
anna átti hún fyrst og fremst
heima. Þar var hún bœði
þiggjandi og gefandi. Þau ó-
grynni af lögum, sem Ingunn
lætur eftir sig, eru dýrmætur
arfur, sem unnendur þjóðlegrar
tónlistar munu kunna að meta.
Og engan hef ég vitað hlusta
betur á tónlistarafrek annarra
né njóta þeirra í rí'kara mæli.
„Það er ekkert í það varið,
nema ég gráti“, sagði hún
stundum. Af heilum hugmundi
hún hafa tekið undir orð
skáldsins: „Mín hæsta sorg og
mín æðsta gleði, þær hittast
í söngvanma hæöum“.
— Og hann Hróðmar, sem
fyrlr löngu er fluttur „í fegra
heim — meira að starfa Guðs
um geim“, eins og skáldiðseg-
ir, nú sé ég hann rétta frarn
hendumar og segja: „Inga min,
elskan mfn“.
— Já Inga mín, það vetrða
dýrðlegir daigar, sem nú fara
í hönd.
V.I.
grípa til svo róttæfcra aðgerða,
nema sem neyðarúrræði. En
ég tel hinsvegar þetta vera
sfcynsamlega búmannsaðférð og
hjáip til að viðhalda lífisnauð-
synlegum fistaistQfinum þaraniig
að arður af þeim verði tiygg-
ari en nú er. Það Jögmál stend-
ur Jika élhaggað og mun standa,
að því meiri sem hrygndngin,
er hjá fiskdstofniunum, þvi
meiri áföll þola uppvaxandi
fiskseyði af völdum élnag-
sbæðra sJailyrða í sjlótnum.
Það er rányrfcja án fyrirhyggju,
þegar gengið er á hrygningai--
fisteinn án allra tatamarfcana.
Þessu sjlónarmiði vdrðist nú
líka vera að vaxa fylgi meðal
lærðra fisfcifræðiinga. Á ráð-
sitefnu sem rússnesfcir og
narskir fiskifræðingar mættu á
í Moskvu, á s.l. vetrn, þar sem
rætt var um þorslkstofninn i
Barentslhafi og nauðsynlegar
ráðstafanir til viðhalds honum,
þá komu Rússamir fram moð
þá fcröflu að tatemarka vedðar á
hrygningarþorsfci á vetrarver-
tíð við Lófót. Þetta sýnir að
mcðal fisfcifræðinga er vax-
andi sJcilndnigur á því að frið-
un á hrygningarfiski sé ekki
tilgangslaus.
Fiskileit er nauðsynleg
Við Islendingar þekkjum lit-
ið til skipulegrar fiskileitar, en
þó höfum við góða reynslu áf
henni frá síldveiðunum é með-
an þær vom og hétu. Eins
fékkst rnijög góður árangur af
fiskileit fyrir toganaflotann
þann stutta tíma sem hún var
reynd, sem var aðallega á síð-
ustu árunum fyrir 1960. Ymis
áigætis togaramið fundust líka
sem beinn árangur af þessari
starfsemd. Menn mega eJcki
blanda saman fiskileit fyrir
fiskiskip og fiskirannsóknum,
því þar skilur tailsvert á milli.
Og þó við höfum eignazt tvö
ágætis hafrannséknarskip sem
mifcils má vænta af á mæstu
árum, þá hafa þau svo mörg
og margivísleg verkefni fram-
untten við rasnnsóknir að við
getuim ekki notað þau til þeinn-
ar fiskileitar. Við þurfum hins
vegar að stofna til fiskileitar
og nota til þess vemjuleg fisfci-
slkip. Þetta á bæði við um tog-
veiðar okkar á næstu tímum
svo og línuveiðar, basði fynr
grálúðu og þorsk að sumrinu;
Það er merkilegt hvað þessu
þairfa verkéfm hefur verið lít-
iJl gaumur .giefinn af ofcfcar út-
vegsmönnum, þegar vitað er að
aðrar þjóðir eins og t.d. Norð-
menn skipuJeggja slíka fiski-
leit fyrir sinm fiskiflota ár
hvert og telja sig hafa miikin.n
áivinning af. Það ætti aðligKia
Framhald á 9. síðu.
Hefur borizt svar frá Áfengisvarnarráði?
Drög Gísla Gunnarssonar aö
ritdómi um bœkling dr. Vil-
hjálms G. Skúlasonar um
„Flóttann frá raunveruleilcam-
um“ (sbr. Þjóðv. 28. apríl)
hreyfir við rannséknarverðu
viðfangsefnii. Hvert er hlut-
verk Áfengisvarnarráðs, og
hvernig er að rokstri ráðsins
staðið? Sé það rétt, sem
upplýsitist í fjárlögum fyrir
ár hvert, að fi-amlög til þessa
„leyniráðs" fari sífellt hækk-
andi, og sóu ráðinu ætlaðar
um 3 miljónir kr. sér til
framfæris, væri ákalöega fróð-
legt að fá að vita, að hverju
gagni meint starfsemi ráðsins
kemur, t.d. hinum aJmenna
borgara, æsfcunni, áfengis-
sjúklingum o.s.frv.
Það er næsta broslegt að
Jesa „tilkynningar“, sem við
og við birtast frá þessu „ráði".
— ,',Sala áfenigis jóQcst . . .,
enda hæfckaði áfenigi á tíma-
bilinu um . . . prósent“(!)
Vitað er, að A.A.-samtöQcin
hafa gert raunhæfasta átakið
í vandamálum dirykkjusjúk-
linga. Þá mun Klepps-spítala
ekfci alls vamað (að standa
sig vel) við „afvötnunarað-
gerðir“. G'óðtcmpl arareglan er
að sjállflsögðu góðra gjalda
verð; svona einhverskonar
„fyrirtoæri“ fortiðarinnar, sem
þó nýtur opinberra styrfcja.
og það í ríkum mæli.
Viðvíkjandi ritlingi dr. Vil-
hjáltns má — fyrst og fremst
— segjai, að þardettur „fiæði-
maður“ í pyttinn. Fræðslau
fer fyrir ofan garð og (jafn-
vel) neðar. öll slík fræðs'a
þyrfti að vera mun hndtmið-
aðri, styttri, aðgengiJegri ,ag
í öllu laus við „ágizkanir“ —
og umfram allt án fordóma.
Þeir, sem minnst skotsilfrið
fá (t-d. A.A.-samtölcin) atfreka
oft mestu. Hið litt greidda
framtalk ýmissa áhugasam-
tafca (Lion’s-kJúþba, Geðvemd-
arfélags o. fl.) sikiiar of t mestu
í eimhverja jékvæða átt.
Spurt er: Hvemig xáðstaf-
ast fé Áfengisvamaráðs?
Hvert er raunhæft framtak/-
hlutverfc ráðsdns, alveg burt-
séð frá regflugerð um ráðið og
fjárveitimgum til þess?
RaiunJiæfum framtatosmömin-
um, sem ekfci mega vamffl sitt
vita, ætti eJdki að verða
svarafátt.
— 4353-3975.