Þjóðviljinn - 08.04.1976, Blaðsíða 8

Fimmtudagur 8. april 1976. ÞJÓÐVILJINN — SIDA 9
8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 8. april 1976.
Fyrirlestur
um
„markaös-
samskipti”
íboði Viðskiptadeildar Háskóla
islands er staddur hér á landi
prófessor frá Vcrslunarháskólan-
um i Kaupmannahöfn, dr. merc.
Otto Ottesen. Það svið, sem Otte-
sen hefur helgað krafta sina,
nefnist á dönsku „markeds-
kom munikation” og ensku
„marketing communication”. Á
islensku hefur þessi grein verið
nefnd markaðsboðmiðiun. Eins
og nafnið gefur til kynna, fjallar
hún um þann þátt mannlegrar
starfsemi að koma boðum frá
sendanda til móttakanda i þvi
skyni að örva sölu.
Auk fræðilegrar þekkingar hef-
ur Ottesen aflað sér viðtækrar
reynslu i atvinnulifinu vegna
ráðgjafarstarfsemi sinnar bæði i
Noregi og Danmörku. Kenningar
hans um notkun auglýsinga hafa
vakið mikla athygli i áðurnefnd-
um löndum, og stöðugt fjölgar
þeim, sem aðhyllast kenningar
hans. Ottesen heldur tiu fyrir-
lesb'a um markaðsboðmiðlun við
Viðskiptadeild Háskólans, og
næstkomandi fimmtudag 8. april
mun hann flytja fyrirlestur að
Hótel Sögu kl. 15:30 á vegum
Stjómunarfélags Islands, en þar
mun hann ræða um áhrif endur-
tekinna auglýsinga og söluáhrif
þeirra við mismunandi aðstæður.
Ollum er heimill aðgangur að
fyrirlestrinum, sem á erindi til
allra, sem nota auglýsingar i
starfsemi sinni.
Ný mat-
reiðslubók
Við matreiðum heitir ný mat-
reiðslubók, sem ísafoldar-
prentsmiðja sendir frá sér þessa
dagana. Höfundar eru hús-
mæðrakennararnir frú Anna
Gisladóttir og frk. Bryndís Stein-
þórsdóttir, báðar vel þekktar i
stétt húsmæðrakennara.
Viö matreiðum er i allstóru
broti, um 300 blaðsiður að stærð,
með 750 uppskriftum auk al-
mennra leiðbeininga um fæðuval,
mál og vog, næringarefnatöflu,
orðaskrár, orðaskýringar o.fl.,
sett upp á aðgengilegan hátt með
greinilegu letri.
I bókinni er höfuðáhersla lögð á
islenskar aðstæður hvað hráefni
til matargerðar snertir, þ.e.
hráefni, sem fáanlegt er hér á
landi, s.s. kjötvörur, fisktegundir.
grænmeti, krydd o.fl.
Stöðug þróun i matvælaiðnaði
og breyttir fjölskylduhættir
stuðla að einfaldari matargerð á
heimilum en áður var. Þess-
vegna hefur verið reynt að velja i
bókina fremur fljótlegar og ein-
faldar uppskriftir, sem gera má
enn einfaldari með notkun hálftil-
búinnar matvöru. t bókinni eru
ýmsir réttir, einkum sildarréttir
og smáréttir, sem má útbúa og
framreiða við frumstæðustu
eldunarskilyrði.
Nútima lifnaðarhættir krefjast
nokkurrar þekkingar á hollu
mataræði og að hægt sé að mat-
reiða einfaldar máltiðir með
hjálp uppskrifta og leiðarvisa.
Orkuþörf manna hefur minnkað
vegna minni likamlegrar
áreynslu. en þörf fyrir næringar-
rikan mat og reglubundnar mál-
tiðir er ekki minni en áður var.
Góð máltið verður ekki til af
sjálfu sér, en hafi einhver á
heimilinu þekkingu á hollu
matarræði, innkaupum og mat-
reiðslu, geta margar hendur
unnið létt verk við að framreiða
máltiðina.
Mislitar töflusiður eru i
bókinni, þar sem er að finna
margvislegar upplýsingar og
leiðbeiningar um áætlað magn
handa hverjum manni, suðutima,
steikingartima, i ofni.á pönnu og
við ofnglóð, um geymsluþol,
hraðfrystingu og sitthvað fleira,
sem að gagni má koma. Bók-
merki með gagnlegum upp-
lýsingum fylgir bókinni.
til húsa i aðalsafninu og þannig
verður það þegar nýja safnið
kemur til sögunnar. Aðalsafnið á
að vera kjarni með þræði út til
fólksins og útibúanna. 1 hverfa-
söfnunum þurfa að vera deildir
fyrir börn og unglinga og aðstaða
fyrir sögustundir og bókmennta-
kynningar. Börnin þurfa að finna
öryggi i safninu.
Bókasafn er ekki
geymslustaöur
*— Hvernig er starfsfólkið, er
ekki skortur á sérmenntuðu bóka-
safnsfólki?
— Jú, það þarf sérmenntað fólk.
En við höfum margt ágætt ófag-
lært fólk sem býr yfir dýrmætri
reynsiu. Erlendis er bókasafns-
fræði kennd við sérskóla en hér er
þetta deild i Háskólanum og það
er allt of algengt að menn fari i
deildina til að fylla upp i nám i
öðrum fögum. Það þarf að lita á
bókasafnsfræði sem fag og stuðla
að þvi að fólk fari i þetta nám með
starf i huga. Erlendis er til gömul
hefð fyrir þessu. Það þarf Hka að
skylda fólk til að fara erlendis að
náminu hér loknu og leita sér
reynslu og nýrra hugmynda sem
siðan er hægt að vinna úr hér.
Stéttin þarf að kynna sig betur.
Lengi vel var litið á bókasöfn sem
geymslustaði en það þarf að
koma lif inn i þau. Með breyttu
þjóðfélagi eykst menntunin og
nær einnig til fullorðinna. Þar
geta söfnin komið inni myndina
þvi það getur reynst fullorðnu
fólki erfitt að hefja nám. Þar þarf
að vera sérmenntað fólk sem
getur liðsinnt þvi. Almennings-
bókasafn þarf að vera fjölbreytt.
Þar á fólki að geta liðið vel,
staður þar sem það getur hlustað
á tónlist og lesið i friði en i útláns-
sölunum á ekki að rikja þögn.
En almenningssöfn eiga ekki að
vera i skólum eða kirkjukjöllur-
um. Skólabókasöfnin eiga að vera
til þess að kenna börnum að nota
söfn þegar þau eldast. Sýna þeim
hvernig á að notfæra sér það.
Eitt vil ég að komi fram. Þótt
við eigum að fá nýtt safn i nýjum
miðbæ þarf að vera safn áfram
hér i gamla miðbænum þvi nýr
miðbær getur aldrei kofnið að öllu
leyti i stað gamals. Vonandi
verður áfram safn hér þvi þótt
þetta hús sé ófullnægjandi fyrir
alla þá starfsemi sem hér fer
fram er það ágættsem hverfis-
safn með minni starfsemi. Þá
væri jafnvel hægt að koma hér
upp barnadeild.
Er engin þörf
að skila bókum?
— En svo við vikjum að öðru,
hefur verðbólgan ekki leikið
safnið grátt?
— Jú, hún gerir bókakaupin
mjög erfið. Við búum ekki við
skylduskil eins og Landsbóka-
safnið og verðum þvi að treysta á
fjárveitingar eingöngu. Bækur
eru orðnar dýrar og fjárframlög-
in verða að aukast i takt við bóka-
verðið. Það er slæmt að geta ekki
keypt nóg og svo er ýmislegt sem
gerirokkur erfitt fyrir. Það koma
oft fram tiskubækur sem eru mik-
ið lesnar um tima en hreyfast svo
ekki. Þá má safnið ekki sitja uppi
með fleiri bindi af bókum sem
ekkert gagn er að. Við megum
ekki bruðla með það fé sem okk-
ur er treyst fyrir.
En það þarf lika að stuðla að
þvi að fólk fari vel með bækur.
Það er skömm að þvi að fara illa
með þær. Viðgerðir á bókum eru
stórþáttur i starfi safnsins og
fjárfrekur. Eins þarf fólk að
temja sér meiri skilvisi hvað
bækur snertir. Það virðist vera
rikjandi viðhorf að það sé ekkert
nauðsynlegt að skila þeim bókum
sem menn fá lánaðar, allavega
ekki eins nauðsynlegt og þegar
peningar eða húsgögn eiga i hlut.
Það er dýrt að rukka inn bækur og
ef fólk þarf að nota bækur lengur
en lánstimann getur það hringt til
okkar og fengið hann framlengd-
an. Á þessu sviði þurfa safnið og
notendur þess að hjálpast að. Þvi
ef hægt er að minnka viðgerðar-
og innheimtukostnaðinn sparast
fé sem nota má til að auka bóka-
kostinn.
—ÞH
TEXTI: ÞH
MYNDIR: GSP
Rætt við Elfu Björk Gunnars-
dóttur borgarbókavörð um
starfsemi Borgarbókasafnsins
Leiguhúsnæðið sem safnið er að fá verður á neðstu hæð I þessu húsi, Þingholtsstræti 27, en þar var MIR
lengi til húsa.
Þó lítíð svigrúm sé fyrir börnin i aðalsafninu sækja þau það engu að síður.
Elfa Björk Gunnarsdóttir borgarbókavörður.
■
'J-
■
Anddyri Bústaðasafns eins og fiskarnir sjá það.
Nýlega barst okkur á
Þjóðviljanum ársskýrsla
Borgarbókasafns Reykja-
víkur fyrir árið 1975. Þar
kemur ma. fram að safnið
lánaði reykvíkingum alls
1.140.344 bækur á árinu en
það samsvarar 13.5 útlán-
um á hvern borgarbúa að
meðaltali. í árslok átti
safnið 255.230 bindi þannig
að hvert þeirra var að
meðaltali lánað 4.7 sinnum
út úr safninu.
Þessi skýrsla gaf okkur
þá hugmynd að ræða við
Elfu Björk Gunnarsdóttur
borgarbókarvörð sem ný-
lega tók við því starfi af
Eiriki Hreini Finnboga-
syni. Það var auðsótt.
Fyrst var spurt um feril
Elfu Bjarkar.
— Ég vann við borgarbókasafn
Stokkhólms þar til vorið 1974. Þá
kom ég heim til þess að koma upp
þjónustu fyrir blinda og fatlaða,
þe. talbækur fyrir blinda og heim-
sendingu bóka fyrir þá sem ekki
geta sótt þær á safnið. Við þetta
vann ég fram i desember sl. er ég
tók við starfi borgarbókavarðar.
— Er ekki mikill munur á þessu
safni og þvi sænska?
— Jú, það sænska mun vera
stærsta almenningsbókasafn á
Norðurlöndum og er mjög full-
komið. En safnið hér hefur þó eitt
fram yfir það sænska. Hér eru út-
lán svo mikíl að það er sennilega
heimsmet. Við lánum 13.5 bækur
á hvern borgarbúa en á Norður-
iöndum verða menn kátir ef þessi
tala kemst upp i 7—8. En við erum
eftir á mörgum sviðum og að-
búnaður er ekki góður.
Vantar ný
hverfasöfn
— Hvar kreppir skórinn helst?
— I húsnæðismálunum, við bú-
um við mikil þrengsli. Af þeim
húsum sem safnið hefur til um-
ráða er aðeins eitt byggt sem
bókasafn. Það er Sólheimasafnið
sem er rúmlega 200 fermetrar að
þarf
að
vera
lifandi
stof n u n
stærð og lánar út 170—80 þúsund
bækur á ári. Fyrir utan lestrar-
og útlánssali er þar eitt herbergi,
10.5 fermetrar að stærð, sem hýs-
ir fatageymslu fyrir starfsfólk,
kaffistofu, bókageymslu og
vinnuherbergi fyrir fimm starfs-
menn sem að visu vinna þar ekki
allir i einu. Þarna er lika til húsa
Bókin heim, þe. heimsendingar-
þjónustan. Hún á aðréttu lagi aö
vera i aðalsafninu og verður það i
nýja safnhúsinu sem risa á i nýja
miðbænum og er nú fullteiknað.
Hér i aðalsafninu er aðstaðan
lika slæm. Við getum ekki komið
fyrir hljómflutningstækjum og
hér er engin barnadeild sem
stendur undir nafni. Auk þess er
ekkert pláss til að skrá safnið
upp. Aðstaðan fyrir bókabilana
sem er i Bústaðakirkju er heldur
ekki góð. Það er oft ansi vinda-
samt fyrir framan safnið og erfitt
að athafna sjg i vondum veðrum.
Þá er þörfin á nýjum hverfa-
söfnum orðin aðkallandi. Safnið i
Vesturbænum er allt of litið og ný
söfn vantar i Arbæjar- og Breið-
holtshverfi. Að þessu er nú unnið
og er safnið i Breiðholti III komið
lengst á veg. Einnig er gert ráð
fyrir safni i Mjóddinni vestan við
Breiðholt I. Þar eiga að risa ýms-
ar menningar- og félagsmið-
stöðvar og þar er bókasafn sjálf-
sagt enda er gert ráð fyrir þvi á
teikningum. Núna er þessum
hverfum þjónað með bókabilum
en þeir geta ekki þjónað svona
mörgum og eiga ekki að gera það.
Bílarnir eiga einungis að þjóna
ibúum afskekktra gatna sem
langt eiga i safn. Það er svo litil
aðstaða fyrir fólk i bilunum, td. .
engin fyrir börn, og það er miklu
betra að fá fólk inn i söfnin.
Allt að springa
— en stendur til bóta.
Einn ljós punktur er þó I hús-
næðismálunum. Nú er verið að
innrétta leiguhúsnæði sem tekið
er til bráðabirgða. Það er 480 fer-
metrar að stærð i húsinu nr. 27 við
Þingholtsstræti. Það er hæð og
kjallari. Á hæðinni verður
lestrarsalur fyrir 36 manns i sæti
og þar getum við i fyrsta sinn
komið upp þægilegum krók fyrir
blaðalestur. t kjallara verða
bókageymslur þar sem við getum
komið fyrir bókum sem eru hér i
lestrarsalnum og i tveim geymsl-
um úti i bæ. Lestraraðstaðan
stórbatnar við þetta þvi hér i
safninu er aðeins pláss fyrir 20 á
lestrarsal. En við erum jafnlaus
við barnadeildina. Það stóð til að
koma þarna upp barnadeild en
svo þótti brýnna að fá geymslu-
húsnæði þvi eins og gefur að skilja
er erfitt að nota bækur sem ekki
eru á staðnum.
En það er geysileg þörf á að
bæta húsnæðisaðstöðuna þvi
starfsemin eykst og eykst svo allt
er að springa. Þetta stendur allt
til bóta þegar nýja húsið er risið.
Það hús er vel hugsað i alla staði.
Þá getum við lika flutt úr Bú-
staðakirkju en húsnæðið þar er
mjög óhentugt sem bókasafn. Það
er gluggalaust, loftræsting er
slæm, lágt undir loft og litil
vinnuaðstaða. Þetta húsnæði
hentar hins vegar ágætlega fyrir
klúbba eða æskulýðsstarfsemi.
Nýja safnið verður svo nálægt þvi
hverfi sem Bústaðasafnið þjónar
að það getur komið i stað þess og
bókabilarnir taka að sér af-
skekktustu göturnar.
Cr bókabll.
TÓnlistardeildin I Bústaöasafni, sú eina sem safnið rekur.
öll sérþjónusta á
aö vera i aðalsafni
— Safnið rekur ýmiss konar
þjónustu aðra en bein og almenn
bókaútlán.
— Já, þar er fyrst til að taka
Bókin heim og talbókasafnið.
Safnið á nú 90—lOObækur lesnar á
segulbandsspólur. Eirikur Hreinn
hóf þetta starf og nú höfum við
gert samning við Blindrafélagið
um samvinnu á þessu sviði. Sam-
kvæmt honum sjáum við um alla
flokkun og skráningu og fáum að-
stöðu i stúdiói sem Biindrafélagið
á til að lesa inn bækur. Siðan höf-
um við samvinnu um dreifinguna.
En það vantar starfskrafta til að
lesa inn bækur. Núna er allt efnið
að færast yfir á snældur (kassett-
ur) enda er það framtiðin. Þetta
er mjög þýðingarmikil þjónusta
þvi góð rödd á segulbandi getur
bjargað! fólki frá einmanaleik.
Sumir blindir vilja þó heldur lesa
blindraletur þvi þeim finnst það
virkari lestur en það lesa ekki all-
ir blindraletur, td. ekki eldra fólk
sem er nýlega orðið blint.
Nú, svo sjáum við 85 skipum
fyrir bókakössum, við lánum
bækur i Hrafnistu, Hallveigar-
staði, Norðurbrún 1, hús öryrkja-
bandalagsins, þrjú fangelsi og
auk þess til barnaheimila, vinnu-
hópa ofl. aðila. Einnig eru bækur
frá okkur i skólabókasöfnum i
Laugarnes- og Melaskóla og les-
stofu i Austurbæjarskóla. Bóka-
bilarnir koma við á 24 stöðum i
borginni. 1 Bústaðasafni er
hljómlistardeild þar sem fólk get-
ur komið og hlustað á hljómplöt-
ur. Það eru einkum unglingar
sem notfæra sér þá þjónustu en
fullorðnir geta það engu siður.
Sumt af þessari þjónustu er hér
i aðalsafninu en mörgu er dreift
til útibúanna. Ef vel ætti að vera
þyrfti öll þessi þjónusta að vera