Þjóðviljinn - 03.10.1976, Blaðsíða 3

Sunnudagur 3. október 1976 ÞJöÐVILJINN — SÍÐA 3
Klaustrið Dionysiou: Aðgangur bannaður konum, hænum
og geldingum.
ENN
ERU
MUNKAR
A
AÞOS
Gamall munkur: Syndin er lævís og lipur.
Það segir sig sjálft, að í
munkalýðveldinu á Aþos-
skaga í Grikklandi fæðast
ekki börn. Og lengi vel
hafa miklu fleiri munkar
látist en nýliðar svarið eiða
— því var búist við að þetta
sérstæða samfélag mundi
lognast út af nálægt alda-
mótum. En upp á síðkastið
hefur aðsókn aftur aukist
að þessu klaustrafélagi,
þar sem ekkert kvenkyns
má vera, ekki einu sinni
hæna.
Meðal nýliðanna eru hollenskur
stærðfræðikennari, sem hafði
fengið nóg af tölum. Pabba-
drengur frá Perú, sem hætti við
myndlistarnám i Paris. Ind-
verskur gúru, sem fékk vitrun i
Sviþjóð.
BULGARIEN
1 SCOWAKíES
JUGO-
SLAWIEN
«Beig Athos)
GRIECHENLAND
- !„, , AC’AIS
• Athen
TURKEI

y r 6 I' M B s ,1
' ' j,ÆA
Örin bendir á Aþos.
Aldauöa um
aldarmót?
Sem fyrr segir virtist munka-
lýðveldið á Aþos sem er um 320
ferkólómetrar, vera að deyja út.
Um aldamótin bjuggu þar um
6000 munkar i 20 klaustrum. Arið
1928 voru þeir um 5000 og árið 1971
voru ekki nema 1145 eftir. Um
tuttugu nýliðar bættust við á ári
hverju, og voru það miklu færri
en þeir sem himnaföður
þóknaðist að kveðja á sinn fund.
Klaustur og einsetubústaðir
fóru i eyði, merk skjalasöfn eyði-
lögðust og listaverk hurfu vegna
þess að það vantaði mannskap til
að geyma þessara verðmæta.
Griskur háskólaprófessor hafði
reiknað út, að ekki yrðu eftir
nema 44 munkar á Aþos um næstu
aldamót.
En á undanförnum þremur ár-
um hefur þróunin snúist við. Um
50 nýliðar hafa komið á ári
hverju, flestir á aldrinum 22-45
ára. Munkarnir eru nú 1450 og
telja gamlir Aþosingar sig hafa
ástæðu til að vona að þetta sé
upphaf nýs blómaskeiðs. Ný-
liðarnir voru áður griskir, fyrst og
fremst verkamenn bændur, en
núna eru flestir þeir sem koma
stúdentar og háskólaborgarar, og
þeir koma frá hinum ýmsu lönd-
um til að snúa baki við henni
versu á Aþos. Ekki hagnast öll
klaustur jafnt á þessum liðsauka,
MUNKALÝÐVELDIÐ
FORNA HÆTT
VIÐ AÐ DEYJA ÚT
mest fjölgar i þeim sem geta
státað sig af ábótum sem taldir
eru merkir og sterkir persónu-
leikar.
Strangar reglur
Sá sem tekinn er i klaustur — en
reynslutiminn er þrjú ár —
verður sjálfkrafa griskur rikis-
borgari. Þeir sem kvæntir eru
verða að fá leyfi konu sinnar til að
ganga i klaustur þvi að „eitt
sakramentið má ekki ganga hvort
á annað” segir Gabriel ábóti I
Dionysiouklaustri. Sex klaustur á
Aþos leyfa mönnum nokkra
einkaeign og borga munkum sin-
um árlega um 70 þúsund krónur
hverjum. En i hinum fjórtán er
allt sameiginlegt. Klausturreglur
eru yfirleitt strangar með mikl-
um föstum og allt að tiu stunda
bænahaldi á degi hverjum. Auk
þess starfa munkar á ökrum, i
eldhúsi eða bókasafni, mála ikona,
stunda dyravörslu og þjóna ábót-
unum.
Svo virðist sem nýliðarnir séu
engu slappari en öldungar Aþosar
i klausturdyggðum. Með sama
kappi sveia þeir veraldlegum
gæðum eins og rafmagni og veg-
um. Eini strætisvagn samfélags-
ins, sem gengur frá höfninni
Dafni til Ivironklausturs, hristist
yfir malarveg sem lagður var
1963 til þess eins að Páll konungur
gæti heimsótt munkafjallið á 1000
ára afmæli þess. Griska þingið
hefur boðið munkum 20 miljónir
drakma til vegagerðar, en þeir
hafa hafnað.
Freistingar
heimsins
þeir kæra sig ekki um að stelpur i
bikini séu að striplast of nálægt
þeim. Þeir hafa kveðið svo á aö
héðan i frá megi griskir rétt-
trúaðir menn aðeins gista i viku,
en menn af annarri trú i fjóra
daga — og verða um leið að gera
grein fyrir „trúarlegu eða fræði-
legu erindi sinu”. Þar við bætist
að ekki má taka við nema tiu
gestum á degi hverjum.
Rússarnir koma
A hinn bóginn hafa verið gerðar
tilslakanir sem miðast við það að
fjölga klausturbúum. Um langan
aldur voru útlendingar litnir
hornauga, einkum ef þeir komu
frá löndum sem kommúnistar
ráða. Þrjú klaustur, sem keisarar
og kóngar Rússlands, Serbiu og
Búlgariu höfðu látið reisa fyrir
munka af sinu þjóðerni voru
næstum þvi útafdauð. Rússneska
klaustrið var einu sinni það
stærsta, um aldamótin voru þar
um 2000 munkar, en fyrir
skömmu voru aðeins tiu eftir. Og
herforingjastjórnin griska neitaði
á sinum tima patriarkanum i
Moskvu, Pimen, um leyfi til að
senda nokkra munka á vettvang
af ótta við að þeir reyndust
■ „kommúnistanjósnarar” (Það
væri verulega gaman að vita, um
hvað þeir ættu að njósna). Nú hef-
ur loksins fengist leyfi fyrir 15 af
22 munkum sem rússneska kirkj-
an villsenda til Aþos. Og einnig er
von á nýliðum frá Búlgariu.
Aþosmunkar hafa meira að
segja leyft munkum af öðrum
trúarbrögðum að dveljast með
sér um stund. Umsóknir liggja nú
fyrir frá Japan, Perú og arabisk-
um iöndum.
Og fleiri sækja um en komast
með góðu móti. Einn slikur er nú
fangi i Pireus, og iörast mjög
synda sinna og vill fyrir hvern
mun verða munkur á Aþos. Mað-
ur þessi er Stylianos Pattakos,
sem var næstæðsti maður grisku
herforingjastjórnarinnar um sex
ára skeið.
Þessi andúð á vegum er með-
fram tengd þvi að munkarnir
vilja helst ekki að ferðamenn
trufli þá. Þeir taka reyndar við
gestum, og taka litið fyrir greið-
ann, en reynt er að halda heim-
sóknum i lágmarki. Konum er
bannaður aðgangur siðan á ell-
eftu öld — þá höfðu hirðingjakon-
ur nokkrar freistað munka til
stóðlifs. Bannið gildir einnig um
hænur, ær, geitur, börn og
geldinga.
En syndin er lævis og lipur og
hún getur til að mynda brugðið
sér i liki annars bróður. Þetta veit
til dæmis Gabriel ábóti sem áður
var nefndur. Þvi bannar hann
munkum sinum að heimsækja
hver annanjhver maður sé i sin-
um klefa, segir hann. Að öðru
leyti hugga ábótar sig við það, að
„jafnvel meðal tólf postula Krists
mátti finna einn svikara”.
Stjórnvöld i Aþenu hafa reynt
að fá munkana til að slaka nokkuð
á ákvörðum um einangrun Aþos,
en munkar hafa svarað með þvi
aö herða þau. Þeir hóta að sekta
hvern bát sem kemur nær kletta-
skaga þeirra en 500 metra — þvi
U
NAUTASKROKKAR
í FRYSTIRINN

ÚTB. PAKKAÐ
OG MERKT
PR. KG.
KR. 580,—
NAUTAHAKK
600 KR. KG.
í 10 KÍLÓA
KASSA
Nautasnitchel 1250 kr./kg.
Nautagullasch 1130 kr./kg.
Nautagrillsteik 655 kr./kg.
Nautabógsteik 655 kr./kg.
Nautahamborgari 50 kr./stk.
Nautamörbrá 1630 kr./kg.
DS.^^TT[MlD®@Tr®Œ)n[R£l
Laugalæk 2 Reykjavík, sími 3 50 20
r,;