Þjóðviljinn - 24.03.1984, Blaðsíða 12

12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 24.-25. mars 1984
Þór Vigfússon framan vió
dýramyndir sínar: „Hann var
svona stór, krókódíllinn
sem ég missti."

„fslendingar eiga margt eftir
ógert í höggmyndalistinni,“ segir
ívar. „Fyrir utan Ásmund og Sigur-
jón voru afar fáir sem lögðu stund á
skúlptúr. Jafnvel þótt menn eins og
Jón Gunnar og fleiri af þeirri kyn-
slóð fengjust við slíkt, var því lítið
hampað. Það virtist lítill áhugi vera
fyrir því efnislega.
En nú var mikið um höggmyndir
erlendis á síðasta áratug, einkum í
sambandi við hinn svokallaða min-
imalisma. Menn unnu stórar og
miklar höggmyndir. Fórum við
yarahluta af þessum áhuga?
„Já, ætli það ekki,“ segir Rúrí.
„Annars voru menn sem fengust
við eins konar minimalisma, s. s.
Magnús Pálsson. Myndir hans eru
nú mjög þess eðlis, en það var
aldrei neinn fótur fyrir slíkum til-
raunum því fólk sýndi þessu lítinn
áhuga. íslendingar hafa aldrei haft
mikinn áhuga fyrir höggmyndum,
nema þær séu fígúratívar.“
Eg var með svona verk á tveimur
sýningum og önnur þeirra var hér á
Kjarvalsstöðum, þannig að
eitthvað voru menn að fást við
þetta," segir Þór.
„Ég held að ísland hafi ekki ver-
ið þess eðlis að hér sprytti upp sterk
minimal-list,“ segir Ivar. „Landið
bauð einhvern veginn ekki upp á
slíka list. Áhugi manna lá annars
staðar."
Ur steina-,
Um þessar mundir halda
f jórir listamenn samsýningu
að Kjarvalsstöðum. Hafa þeir
lagt undir sig báða sali húss-
ins og stendur sýningin fram
að byrjun næsta mánaðar.
Þetta eru þau ívar Valgarðs-
son, Rúna Þorkelsdóttir, Rúrí
og Þór Vigfússon. Þau sýna
höggmyndir og málverk,
hvorttveggja unnið í marg-
vísleg efni. I vestursalnum
másjá framlag þeirra Rúríar
og ívars, skúlptúr og um-
hverf isverk, en í austursaln-
um (Kjarvalssal), hafa þau
Þór og Rúna fyrir verkum sín-
um.
Fjórmenningarnir eru afar ólíkir
innbyrðis, en eiga þó tvennt sam-
eiginlegt. Þau eru öll úr sama ár-
gangi Myndlista- og handíða-
skólans og öll eru þau tengd þeim
tilraunum sem sett hafa svip sinn á
myndlist undanfarinn áratug. Það
er því vart hægt að segja að þau
fáist við eina ákveðna tegund sjón-
rænna lista, þó svo að persóna
þeirra leynist í hverju verki.
Hér er m. ö. o. verið að fást við
könnun efnisins, athuga þanþol
ýmissa hugmynda, en sú er væntan-
lega forsenda fyrir framþróun í list-
um. Hver nýjung í þeim efnum er
einhvers konar gagnrýni á viður-
tekna skynjun. Menn segja: „Þetta
er höggmynd og svona á höggmynd
að vera. “ En þá kemur annar lista-
maður og sýnir þessum sömu
mönnum fram á þröngsýni þeirra,
með því að tefla fram einhverri
nýjung sem gefur hugtakinu högg-
mynd víðari merkingu.
Þetta þykir sumum heldur tíkar-
legt markmið að keppa að og alls
ekki samboðið listum. Ágætur
rússneskur gagnrýnandi benti ein-
mitt á þá staðreynd að meðan so-
véskir listamenn fullkomnuðu
hvert meistaraverkið á fætur öðru,
væru vestrænir kollegar þeirra
ávallt að gera tilraunir sem enginn
sæi fyrir endann á og ekkert bita-
stætt kæmi út úr. Ekki væri ein til-
raun til lykta leidd fyrr en önnur
væri hafin og því leiddi þessi til-
raunastarfsemi aldrei til neins. Og
einn mikill unnandi vísinda tjáði
mér eitt sinn að sér fyndist listir
ansi ómerkilegar, þar eð menn
kæmust aldrei að neinum áreiðan-
legum eða rökréttum niðurstöð-
um.
Mér var þá hugsað til manns
nokkurs sem fluttur var á spítala.
Þegar vika var liðin gerðist hann
óþolinmóður og spurði lækni, sem
annaðist hann, hvort ekki ætti að
lækna sig. Veslings læknirinn tjáði
honum að fyrst yrðu þeir að rann-
saka hann, því þeir væru ekki vissir
um hvað að honum gengi. Maður-
inn brást reiður við og sagði það
félegt ef læknar væru hættir að vita
hvað amaði að sjúklingum. Að svo
mæltu skipaði hann lækninum að
lækna sig á stundinni, ellegar færi
hann eitthvað annað til að leita sér
bóta.
Það er því ekki síður leitun að
óyggjandi niðurstöðum í vísindum
en listum. Enda njóta hvorug þess-
ara sviða mikillar lýðhylli nema í
einstökum tilfellum. Menn krefjast
afdráttarlausra svara við spurning-
um um tilveruna og hana fá þeir
hvergi nema í trúnni.
Þó er sem betur fer til annar eins-
fjöldi, háir jafnt sem lágir, er telja
sig komast af án alls stórs sann-
leika. Slíkt fólk er jafnvel reiðubú-
ið til að endurskoða þá litlu flís af
fastri jörð sem það stendur á, ef
það finnur að hún sé fallvölt. Þessi
hæfileiki til að endurmeta hlutina
blundar e. t. v. í flestum. En hann
þarfnast örvunar við og mér er ekki
örgrannt um að myndlistasýning á
borð við þá sem nú stendur yfir að
Kjarvalssöðum kunni að vera ýms-
um hinn ágætasti hvati til slíkrar
örvunar. „Verið hreyfanlegir í
hugsun,“ sagði eitt sinn þekktur
leiðtogi. Sýning fjórmenninganna
er einmitt til þess fallin að koma
heilasellunum í gang.
„Það á mikið eftir að
gera í höggmyndalist. “
Ég hitti þau Rúrí, Rúnu, Þór og
ívar í kaffiteríunni á Kjarvalsstöð-
um og spurði þau hvernig sýningin
væri til komin.
„Það er eiginlega tilviljun. Upp-
haflega voru fyrirhugaðar tvær
sjálfstæðar sýningar, en atvikin
réðu því að úr varð ein stór hópsýn-
ing. Við fengum báða salina sam-
tímis og ákváðum því að skella
j urta-
okkur saman. Svo, eins og þú veist,
þá höfum við þekkst lengi og fylgst
með hvoru öðru þannig að allur
undirbúningur var auðveldari fyrir
bragðið.“ ■
Og þið hafið ekki verið í vand-
ræðum með að raða ykkur niður á
salina?
og
„Það kom af sjálfu sér,“ segir
Rúrí. „Við ívar erum ekki með lit-
sterk verk og þau fara ágætlega
saman. Þau eru mátulega ögrandi
hvor á sinn hátt og kafna því ekki
þótt þau standi hlið við hlið. Það er
meiri litur í verkum Þórs og
Rúnu.“
„Eftir að sýningin var komin
upp, held ég að okkur hafi fundist
þetta vera besta lausnin," bætir Þór
við.
Einu tekur maður strax eftir og
það er hve höggmyndir eru í mikl-
um meirihluta á sýningunni. Er
vaxandi áhugi á skúlptúr?
„Það held ég ekki,“ segir Ivar.
„En maður vonar að hann eigi eftir
að aukast hér.“
„Við erum þrjú okkar í Mynd-
höggvarafélaginu, við ívar og
Rúrí, svo það er kannski eðlilegt að
höggmyndir séu áberandi hjá okk-
ur,“ segir Þór.
„Það er vaxandi áhugi á skúlptúr
alls staðar erlendis," bætir Rúna
við, en hún hefur um árabil verið
búsett í Amsterdam.
Hœttuleg verk, dýra-
myndir og annað.
Ég vík tali mínu að Rúrí, en verk
hennar sem gerð eru úr gleri og
stáli eru bæði stór og mikilúðleg.
Þetta eru nokkurs konar umhverfi-
sverk, að einhverju leyti tengd sál-
rænu og þjóðfélagslegu umhverfi
borgarinnar.
Þetta eru voldug verk og sum
stórhættuleg. Ég hef aldrei séð þig
svona agressíva?
„Finnst þér þetta agressíft?“
Svarar Rúrí og hlær. „Þetta er
barnaleikur miðað við raunveru-
leikan sjálfan.“
Hér er átt við eitt af umhverfis-
verkum Rúríar sem samanstendur
af glerflísum sem hanga niður úr
loftinu.
„Jæja, það er kannski hægt að
ganga blindandi yfir götu án þess
að drepa sig,“ segir ívar.
„En ekki nálægt þessu verki,“
bætir Rúna við og hlær.
„Það má vera,“ segir Rúrí. „En
ég hef notað svona efni oft áður.
Það er ef til vill stærðin sem gerir
dýraríkinu