Þjóðviljinn

Dagsetning
  • fyrri mánuðurfebrúar 1986næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    2627282930311
    2345678
    9101112131415
    16171819202122
    2324252627281
    2345678

Þjóðviljinn - 19.02.1986, Blaðsíða 9

Þjóðviljinn - 19.02.1986, Blaðsíða 9
MENNING Annars konar list Kínverskar myndir að Kjarvalsstöðum - lýkur nœstu helgi Alltaf er það frískandi að fá erlendar myndlistarsýningar hingað til lands, ekki hvað síst þegar þær eru komnar frá jafn fjarlægum slóðum sem Kína. Það er eins og að takast á hendur ferðalag til annarrar álfu, að líta inn í vestursal Kjarvalsstaða, þar sem á níunda tug kínverskra mál- verka prýða veggi. Svo ólík er list Kínverja okkar eigin list, að allir vestrænir mælikvarðar verða gagnslausir þegar þeir eru bornir upp að verkunum á Kjarvalsstöð- um. Ef til vill stafar ókunnug- leikinn af þeirri einföldu stað- reynd að Kínverjar byggja á æva- fornri hefð sem aldrei hefur rofn- að, á meðan allar vestrænar hefð- ir hafa verið þverbrotnar gegnum tíðina. Ef venjulegum Kínverja væri sýnd evrópsk mynd frá miðöld- um, önnur frá endurreisnartím- anum og enn ein úr okkar eigin samtíð, mundi hann eflaust slá því föstu að myndirnar þrjár væru afurðir gjörólíkra þjóðflokka, sem ættu sáralítið sameiginlegt í menningarlegum efnum. Hann ætti bágt með að trúa því að ólík- ar myndir gætu verið sprottnar af list einnar og sömu þjóðar. Sjálfur gæti hann bent á mynd- ir frá Sung-tímabilinu, kringum 1000, Ming-tímabilinu um 1500 og úr Kína nútímans og við vær- um ekki í vafa um að þær kæmu frá listamönnum sama lands. Listamennirnir 10 sem verk eiga á sýningunni að Kjarvalsstöðum eiga óhemjumargt sameiginlegt með forfeðrum sínum. Þeir nota svo að segja sama efnivið og sömu tækni og eins og flestum er fullkunnugt standa fáir Kínverj- um á sporði þegar blek- og vatns- litatækni er annars vegar. KJARVALSSTAÐIR 15. - 22! lébíúir 1986 Sýningin Kínverskar myndir er hingað komin að tilstuðlan menntamálaráðuneytis og sendi- ráðs kínverska alþýðulýðveldis- ins. Hún mun þræða Norður- löndin og gerir þess vegna ein- ungis einnar viku stans hér á landi. Hana ber upp á 15 ára af- mæli stjórnmálasambands milli íslands og Kína, en það samband hefur ekki hvað síst verið menn- ingarsamskiptum landanna til góða. Listamennirnir sem verk eiga á sýningunni eru allir frá Shaanxi- héraði í Norðvestur-Kína. Höf- uðborg fylkisins, Xian, var um tvö þúsund ára skeið höfuðborg fimm keisaraætta, m.a. hinnar frægu Tang-ættar. Hún var því höfuðborg Kínaveldis frá 11. öld f.k. til 10. aldar e.k. og alla tíð mikið menningarsetur. Munu listamennirnir 10 bera sterkan keim af þeirri hefð sem þróaðist í Xian. En hvað ber að hafa í huga þeg- ar kínversk myndlist er skoðuð? Það væri rangt að einblína á hana með of vestrænum augum. Ein- hver hefur líkt kínverskri mynd- list við mismunandi túlkun á sama stefi. Kínverskir listamenn eru m.ö.o. líkastir hljóðfæra- leikurum sem leika sama tónverkið. í fljótu bragði virðast verk þeirra keimlík, en þjálfað auga getur auðveldlega greint blæbrigðamun milli túlkenda, eða öllu heldur listamanna. Auk þess er hefð fyrir því að geyma listaverk upprúlluð og draga þau einungis fram þegar vinir og kunningjar koma í heimsókn. Þetta er einna líkast því þegar við drögum fram hljómplötu, eða hljóðfæri, til að fremja músík við ákveðin tækifæri. En gæta ber þess að þetta er einungis frumlyk- ill að skilningi okkar á þessari merkilegu list. HBR Dansað við ókunnuga í trylltum dans/ Dance with a Stranger Leikstjóri: Mike Newell Leikarar: Miranda Richardson, Rupert Evert Bretland 1985 Tónabíó Ruth Ellis var síðasta konan sem tekin var af lífi á Bretlands- eyjum en hún var hengd í Holl- oway kvennafangelsinu 1955. Al- menningur hafði litla samúð með konu sem skotið hafði elskhuga sinn til bana og það tók kviðdóm- endur ekki nema þrjá klukku- tíma að komast að niðurstöðu og úrskurða hana seka um morð að yfirlögðu ráði. Ellis-málið komst aftur til um- ræðu árið 1983 eða ’84 þegar frumsýnt var í Lundúnum leikrit- ið „Dansað við ókunnuga“. Leikritið fjallar um Rut og at- burðina sem leiddu til morðsins. Rut var á sínum tíma skoðuð sem hin „dæmigerða Lundúnamella" ANNA THEÓDÓRA k RÖGNVALDSDÓTTIR eins og dómarinn í máli hennar komst eitt sinn að orði, en nú er nokkuð ljóst að Rut var dæmd af hefndarlosta fremur en réttlæti og að glæpur hennar var ástríð- umorð sem átti sér langa og átakanlega forsögu. Leikritið fékk góða dóma og þótti taka á málunum af raunsæi og nær- gætni. Á síðasta ári var síðan gerð kvikmynd sú sem hér er til um- ræðu og er hún byggð á leikritinu. Myndin hefst þegar Rut er orð- in fráskilin tveggja barna móðir og vinnur í fremur óhrjálegum næturkúbbi við að taka á móti gestum og dansa við þá. Þar kynnist hún hinum síblanka Da- vid Blakely sem er auðnuleysingi af hástéttarættum, nokkrum árum yngri en hún. Samband þeirra varir í 2-3 ár, með nokkr- um hléum, en lýkur með því að hún skýtur hann til bana fyrir utan krá eina að næturlagi. í heild sinni er kvikmyndin ástríðulaust verk og mjög mann- erískt. Miranda Robinson hins- vegar, skapar sterka og velmót- aða persónu sem Rut Ellis - án hennar væri myndin einn alls- herjar náladoði. Rupert Everett farnast ekki eins vel í hlutverki sínu sem David Blakely, enda hefur hann enga útgeislun á tjald- inu. Eitt einkenni á þessari mynd er að atriðin eru öll fremur stutt (en það er stílbragð sem hefur kannski virkað betur á sviði) og tækifærin til að gera David Blak- ely nægilega góð skil of fá og smá. Davíð er flókinn og mótsagnak- enndur persónuleikari, flóknari og mótsagnakenndari en hin ver- aldarvana Rut, og sagan stendur og fellur - í þessu tilfelli fellur - með honum. Kvikmyndataka og lýsing eru fallega af hendi leyst, svo fallega að það eitt er nægileg ástæða til þess að fara að sjá myndina. Sinfónían Carmina Burana Fimmtudaginn 20. febrúar kl. 20.30 í Háskólabíói stjórnar Klauspeter Seibel flutningi á Sin- fóníu nr. 1 eftir Beethoven og Carmina Burana eftir Carl Orff. Klauspeter Seibel hefur verið tíð- ur gestur Sinfóníuhljómsveitar- innar, m.a. er minnisstæður flutningur á óperunni „Hol- lendingurinn fljúgandi", sem hann stjórnaði sl. vetur. Ein- söngvarar í Carmina Burana eru Sigríður Gröndal, sópran, en hún var fulltrúi Islands á Singer of the World samkeppninni i Cardiff 1983 og stundar nú framhalds- nám í Hollandi, Júlíus Vífíll Ing- varsson, tenór, og Kristinn Sig- mundsson, bariton, sem báðir eru landskunnir fyrir söng sinn, bæði á óperusviði og sjálfstæðum tónleikum. Kórhlutverkið er flutt af Kór Islensku óperunnar, sem vakti mikla hrifningu í flutningi á Requim eftir Verdi fyrr í vetur. Kórstjóri er sá sami og þá, Peter Locke frá Bretlandi. Einnig tekur þátt í flutningnum barnakór ís- lensku óperunnar. Þetta er í þriðja skiptið sem verk Carl Orffs, Carmina Bu- rana, er flutt hér á landi. Það var dr. Robert A. Ottósson sem frumflutti verkið með Söngsveit- inni Fílharmoníu í Þjóðleikhús- inu árið 1960, og síðan var það flutt undir stjórn Karsten Ander- sen árið 1975. Sannur séntilmaður Philip Jcnkins Píanótónleikar Verk eftir Bach-Busoni, Liszt, Haf- liða Hallgrímsson, Schuman. Norræna húsinu, 14. febrúar (endur- teknir í Hafnarfjarðarkirkju 15. og í Hlégarði 16.). Undanfarið hafa verið miklir píanódagar í Reykjavík og ná- grenni. Halldór okkar Haralds- son reið á vaðið í janúar með heljarmikið virtúósprógramm hjá Tónlistarfélaginu. Síðan kom Nancy Weems, bæði á vegum Sinfóníunnar og Tónlistarfélags- ins og gerði feikna lukku og ekki má gleyma fjórhentu Schubert- perlunum, sem hjónin Anna Málfríður og Martin Berkofsky hafa verið að leika annað slagið í Norræna húsinu. Og svo var sj álf- ur Berkofsky með einleikstón- leika um daginn í Garðabænum, svo allt ætlaði um koll að keyra. Nú síðast, á föstudaginn var, kom Philip Jenkins frá London, til að leika skondið prógramm í Norræna húsinu, og hann mun reyndar hafa endurtekið það fyrir Hafnfirðinga og Mosfellinga dag- ana á eftir. Þetta hófst með einskonar „fantasíuvaríasjónum" um fiðlu Chacconnuna Bachs, eftir italó- þýska Liszterfingjann Ferruccio Busoni. Jenkins hafði greinilega gaman af að spila þær, og ég held að flestir viðstaddir hafi sam- glaðst honum, því hann hefur bæði vald og vilja í svonalagað. En mikið finnst mér nú samt gamla lagið, fyrir sólófiðluna, fal- legra. En svona ævintýri eru alltaf áhugaverð og sniðug. Á því er enginn vafi. Svo kom Liszt. Fyrst nokkur ljúflýrísk stykki - La Lugubre Gondole II og Vier Kleine Klavi- erstúcke, sem ég fann ekki í púðr- ið, þrátt fyrir að þau séu geðsleg- asta salonmúsík. Einhvernveginn var leikur Jenkins líka einum of varfærinn, yfirvegunin augljósari en manni finnst tilheyra músík af þessu tagi - (og reyndar flestri músík, ef út í það er farið). En þarna voru þó allar nótur á sínum stað, kurteisar og klárar. Síðan kom Mefistovalsinn nr. 1. Þessi eini og sanni (eða hvað?). Þar bar ekki á öðru en að Jenkins sé pían- isti í stórum stíl. Tæknin er örugg, og skynsamleg uppbygging í besta lagi. En það vantaði vissu- lega í þetta „djöfulskapinn,“ sem nafnið bendir svo eindregið til að eigi að fylgja með í kaupunum. Það var fróðlegt að heyra aftur sömu Schumannsónötuna (g moll, op. 22) og Berkofsky lék um daginn. Jenkins hélt sér fylli- lega innan þeirra klassísku „tak- markana," sem Schumann hefur kannski þó verið að reyna að brjóta af sér í þessu verki (og öðr- um). En þetta var ákaflega stíl- hrein spilamennska, laus við öfg- ar og byltingarstemmningu... afar áheyrileg og elskuleg. Ekki var nú meiningin að gleyma íslenska verkinu á pró- gramminu sem skotið var á milli: „fjórum íslenskum þjóðlögum,“ eftir Hafliða Hallgrímsson, ný- bakaðan verðlaunahafa Norður- landaráðs. Þetta eru einskonar „hugleiðingar" um íslensk kvæðalög, og minna á nokkra ágæta þjóðlega kompónista úr miðevrópu milli stríða... Ekki bara Bartók og Kodály þá ung- versku, heldur ekki síður grikkj- an Skalkottas, og er þar ekíci leiðum að líkjast. Og Jenkins lék þetta einsog sannur sjentilmað- ur, með talsverðri „íróníu“ undir borðinu. En nú væri gaman að heyra eitthvað annað en píanó á næstunni. LÞ Mlðvlkudagur 19. febrúar 1986 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað: 41. tölublað (19.02.1986)
https://timarit.is/issue/224687

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

41. tölublað (19.02.1986)

Aðgerðir: