Vísbending - 19.02.1993, Blaðsíða 1

ISBENDING
19.
febrúar
1993
V i k u
u m
v i ð s k i p t i
og efnahagsmál
7. tbl. 11. árg.
Raunvextir
á niðurleið
Vextir verðtryggðra skuldabréfa hafa
verið á niðurleið undanfama mánuði.
Ávöxtunarkrafa húsbréfa náði síðast
hámarki í nóvember og var þá að
meðaltali 7,9% í viðskiptum á
Verðbréfaþingi, en þegar blaðið fór í
prentun var hún nálægt 7,4%. Vextir
annarra langtímaskuldabréfa hafa þróast
svipað og vextir húsbréfa. Húsbréf eru
stór hluti markaðsins, en mestu um áhrif
þeirra á vaxtamyndun ræður það að
framboð þeirra sveiflast mjög mikið.
Myndin sýnir ávöxtunarkröfu húsbréfa í
viðskiptum á Verðbréfaþingi ásamt
framboði nýrra bréfa á markaðsvirði
(miðsett þriggja mánaða meðaltal). Eftir
myndinni að dæma eru breytingar í
framboði húsbréfa ágætisfyrirboði um
vaxtabreytingar. Framboðið hefurverið
lítið undanfamar vikur og því útlit fyrir
að vextimir lækki enn. Gera verður ráð
fyrir að vextir spariskírteina og annarra
verðtryggðra skuldabréfa fylgi á eftir.
Almenn krafa um vaxtalækkun og
umræður um lækkun vaxta erlendis auka
líkurnar á að vextir lækki.
Vergar, innlendar Iántökur
hins opinbera, milljarðar króna,
1993: lánsfjárlög
Alls 1992 29 1993 31
Ríkissjóður A-hluti 9 10
Byggingarsjóðir 8 11
Húsbréf 11 10
Aðrir 2 1
Hreinar, innlendar lántökur
hins opinbera
(afborganir dregnar frá) 1992 1993
Alls 17 16
Ríkissjóður A-hluti 5 6
Byggingarsjóðir 5 5
Húsbréf 10 8
Aðrir -2 -3
Óvissa er um útgáfu húsbréfa á árinu en
aðrar lántökur hins opinberafara vaxandi
Húsbréf eru á markaðsverði
Heimild: Fjármálaráðuneyli
Ávöxtunarkrafa húsbréfa, % (vinstri kvarði), framboð
húsbréfa, milljónir króna (hægri kvarði)
Vextir húsbréfa----Framboð
Breytingar í framboði húsbréfa eru fyrirboði um vaxtabreytingar
Heimildir: Verðbréfaþing, Húsnæðisstofnun
Háir vextir hér á landi
Vextir hafa farið lækkandi víða um
heim að undanförnu, einkum á
skammtímalánum. Stjórnvöld hafa
víðast stuðlað að lækkuninni. Eiga
íslensk stjómvöld að beita sér fyrir
vaxtalækkun hér á landi? Það er staðhæft
í Fréttabréfi Verðbréfaviðskipta
Samvinnubankans, sem út kom fyrir
skömmu. Þar kemur fram að raunvextir
spariskírteina ríkissjóðs í 14 iðnríkjum
eru tæp 5% að meðaltali urn þessar
mundir, en vextir spariskírteina em nú
yfir 7% hér á landi. Halli á ríkisrekstri
er minni hér en í öðrum löndum sem
skoðuð eru, að einu undanskildu (á
íslandi var hallinn rúm 2% lands-
framleiðslu áliðnu ári, en í Bretlandi var
hann 6-7% og í Svíþjóð tæp 8%).
Niðurstaða greinarhöfundar er að ekki
sé óeðlilegt að stefna að því að raunvextir
spariskírteina lækki í áföngum í 5%.
Ríkið gæti stuðlað að þessu með því að
taka erlend lán fyrr á árinu en nú er
fyrirhugað og framlag Seðlabanka yrði
fólgið í því að kaupa meira af rflcis-
skuldabréfum en ráðgert hefur verið.
Ekki hefur tekist að sýna fram á einhlítt
samband halla á ríkissjóði og vaxta, þótt
jafnan sé gert ráð fyrir því að ríkishalli
ýti vöxtum upp á við. Hafa ber í huga að
lántökur ríkissjóðs em aðeins hluti af
lántökum hins opinbera. Eins og sést í
töflunni eru lántökur ríkissjóðs hér á
landi aðeins um þriðjungur þess sem
hið opinbera tekur að láni, en lántökur
húsnæðiskerfisins eru tveir þriðju hlutar.
Þá er framboð sparifjár hér á landi minna
en víðast annars staðar. í Hagvísum
Þjóðhagsstofnunar í desember kemur
fram að á Islandi hafi nýr spamaður
verið 13-17% landsframleiðslu
undanfarin ár og farið minnkandi, en
spamaður í aðildarríkjum OECD hafi
jafnan verið um og yfir 20%. En hvað
sem þessu líður er ljóst að 7-8%
raunvextir á ríkistryggðum bréfum eru
afar háir vextir. Yfirburðir íslenskra
spari skírteina aukast þegar haft er í huga
að raunávöxtun þeirra er tryggð (nema
ríkið standi ekki við gerða samninga), en
erlendis eiga menn oftast á hættu að
verðbólga geri hana að engu.
Horfur um vaxtaþróun
þegar líða tekur á árið
Sennilega halda vextir áfram að lækka
fram yfir kjarasamninga. Vera kann að
ýmsir fresti húsnæðiskaupum fram að
þeim, eins og í fyrra, og framboð húsbréfa
aukist að þeim loknum. Framboð annarra
ríkisskuldabréfa fer vaxandi (sjá töflu)
og það eykur spennu á skuldabréfa-
markaði. Óvissa í gengismálum kann
einnig að ýta undir vaxtahækkanir þegar
líður á árið, einkum ef samið verður um
meira en 2-3% kauphækkun. _
• Vaxtamál
• Kaupmáttur
• Gœðastjórnun