Vísbending - 25.05.1994, Blaðsíða 3

almennt ljóst að ekki þarf að tapa nema
einni kröfu til að næstu 20 jafnháar
sölur verði gerðar upp án hagnaðar,
miðað við 5% hagnað af hverri sölu,
færu þeir eflaust að hugsa sinn gang.
Hérálandiernúþegar starfandi félag
sem sérhæfir sig í að miðla fjárhags-
upplýsingum um innlend og erlend
fyrirtæki. Auk þess starfa hér trygg-
ingamiðlarar sem bjóða greiðslutrygg-
ingar frá erlendum tryggingarfélögum,
fyrirtæki sem kaupa viðskiptakröfur,
bankar sem veita bankaábyrgðir og
ráðgjafar sem hafa þekkingu á kröfu-
stjórnun. ÖIl þessi þjónusta er fyrir
hendi en stjórnendur íslenskra fyrir-
tækj a hafa þ ví miður verið lengi að átta
sig á þeirri speki að besta leiðin til að
afla peninga er að hætta að tapa þeim.
Höfundur er rekstrarverkfrceðingur
og framkvstj. Greiðslumats hf.
------------»----♦----♦------
Afkoma
Hagnaður hjá
Fiskveiðasjóði
Um 141 milljón króna hagnaður
varð af rekstri Fiskveiðasjóðs
Íslandsásíðastaári. Áárinu 1992 varð
hagnaður upp á tæpar 58 milljónir.
Bætta afkomu má rekja til aukins
vaxtamunar, m.a. vegna áhrifa af gengis-
fellingu krónunnarí júní ífyrra. Miðað
við eignastöðu sjóðsins í upphafi árs,
færða til meðalverðlags, nam vaxta-
munur um 3,5% á síðasta ári en um
2,9% á árinu 1992. Fjármagnstekjur
sjóðsins á árinu námu alls um 5,5
milljörðum króna og hækkuðu um
tæpan einn milljarð sem skýrist einkum
af auknumgengishagnaði. Fjármagns-
gjöld hækkuðu minna eða um tæpar
570 milljónir króna og námu alls um
4,3 milljörðum.
Alls voru færðar endanlega út úr
útlánaeign sjóðsins tapaðar kröfur að
upphæð um 364 milljónirkrónaáárinu
og framlag í afskriftasjóð var aukið urn
423 milljónir eða um nánast sömu
upphæð og árið á undan. Afskrifta-
sjóður stóð í um 645 milljónum króna
í árslok.
Utlán Fiskveiðasjóðs námu um 2,6
milljörðum á síðasta ári og hækkuðu
um 10% frá fyrra ári. Mest var lánað til
kaupa og endurbóta á fiskiskipum eða
fyrir samtals um 1,9 milljarða króna en
669 milljónir fóru til fiskvinnslunnar.
Lán til fiskiskipa minnkuðu nokkuð á
síðasta ári eða um rúm 15% á kostnað
aukinna lána til fiskverkenda.
Erlendir fjármagnsmarkaðir
Bandaríkin:
ÍSBENDING
Mikill hagvöxtur dregur
gengi hlutabréfa niður!
Frekari vaxta-
hækkana ekki
að vænta í
bráð
Sigurður Jóhannesson
Skammtímavextir lækkuðu hratt í
Bandaríkjunum árin 1991 og
1992. Vextirþriggjamánaðaríkisvíxla
fóru niður í 3%, sem samsvarar verð-
bólgunni nokkurn veginn. Vextirhöfðu
ekki verið lægri í mörg ár. En á þessu
ári hafa þeir aftur farið hækkandi.
Síðast hækkaði bandaríski seðlabank-
inn helstu vexti sína um hálft prósent
17. maí en hann ræður mestu um
ávöxtun skammtímabréfa á mörkuðum.
Bankinn er að reyna að halda aftur af
hagvexti og koma þannig í veg fyrir að
verðbólga fari úr böndum. Fyrr á árinu
hafði hann þrisvar hækkað vexti á
millibankalánum um fjórðung úr
prósenli. Þeir voru 3% í febrúarbyrjun
en eru nú 4,25% og hafa ekki verið hærri
síðan seint á árinu 1991. Grunnvextir
seðlabankans, sem ekki skipta jafn-
miklu máli og millibankavextirnir,
hækkuðu úr 3% í 3,5% 17. maí. Þeir
höfðu verið óbreyttir í tæp tvö ár. Vextir
þriggja mánaða ríkisvíxla fóru í 4,2%
sama dag. I greinargerð seðlabankans
segir að lágir vextir hafi stuðlað að
hagvexti árið 1993 en eftir þessa
vaxtahækkun sé sáhvati horfinn. Þetta
túlka flestir þannig að ekki sé von á
fleiri hækkunum næstu mánuðina.
Hlutabréf hækkuðu í verði við þessi
tíðindi. Dow Jones vísitalan hækkaði
um 50 stig. Hún var um 3720 í lok
dags 17. maí og hélt áfram að hækka
dagana á eftir. Vextir á 30 ára ríkis-
skuldabréfum lækkuðu úr 7,44% í
7,26%. Dregið hefur úr ótta við verð-
bólgu og við það lækkar ávöxtunar-
krafan. Vextir langtímabréfa eru þó
enn um 3% hærri en skammtímavextir
og4-5% hærri en verðbólga. Þeirlækka
varla að ráði fyrr en draga fer úr
hallarekstri og lántökum ríkissjóðs.
Vaxtahækkun seðlabankans hafði
fremur lítil áhrif á gjaldeyrismarkaði.
I lokdags 17. maíhafði bandaríkjadalur
lækkað heldur gagnvart jeni og marki.
Að undanförnu hefur margt bent til
þess að aukið líf sé að færast í banda-
rískt efnahagslíf. Atvinnuleysi hefur
verið á niðurleið og hagvöxtur hefur
aukist. I apríl vantaði 6,4% vinnuafls
atvinnu, hlutfallið er nálægt 1% lægra
en fyrir ári (tekin hefur verið upp ný
aðferð við að reikna út atvinnuleysi og
samsvarar 6,4% atvinnuleysi nú
sennilega um 6% samkvæmt fyrri
reikningsaðferð. Meðfylgjandi rnynd
og þær tölur sem nefndar eru hér miðast
við gömlu aðferðina). Efnahags- og
framfarastofnunin, OECD, spáði því
nýlega að bandarísk þjóðarframleiðsla
myndi aukast um 4,2% árið 1994, en
fyrir áramót hafði stofnunin gert ráð
fyrir 3,1% hagvexti. Iðnaðarfram-
leiðslan hefur tekið fjörkipp. Einna
mest er breytingin í bílaiðnaði. Bíla-
verksmiðjur, sem áður átti að loka, eru
nú reknar með fullum afköstum. Lágt
gengi bandaríkjadals gagnvart jeni
undanfarin misseri gerir bandaríska
bíla eftirsóknarverðari en áður.
Á hlutabréfamarkaði tóku menn
góðum teiknum í efnahagslífinu með
varúð vegna hættunnar á vaxtahækkun.
Verðbólga hefur verið lítil í landinu að
undanförnu, um 2,5% og hækkaði
neysluvöruverð aðeins um 0,1% í apríl.
En þensla í atvinnulífi gæti ýtt undir
verðbólgu á næstu misserum. Það er
umdeilt hvort þau batamerki sem sést
hafa að undanförnu boða verðhækk-
anir. Clinton forseti og starfsmenn hans
hafa gert lítið úr þeirri hættu, en
seðlabankamenn eru mun varkárari.
Dow Jones hlutabréfavísitalan komst í
tæp 4.000 stig um mánaðamótin jan-
úar-febrúaren lækkaði síðan um nærri
10% íkjölfarfréttaumaukinnhagvöxt.
Otti markaðarins við vaxtahækkanir
reyndist á rökum reistur, en nú virðist
sem hækkunum hal'i linnt í bili og verð
hlutabréfa hefur hækkað í kjölfarið.
Er verðbólguhættan
ofmetin?
Ef hagkerfið er þanið og sókn í
vinnuafl eykst nægjanlega mikið fer
verðbólga að aukast. Launþegar fara
frarn á hærra kaup, því að þeir hafa urn
fleiri stöður að velja en áður. Atvinnu-
rekenduryfirbjóða hverannan. Launa-
hækkunum er auðvelt að velta út í
verðlag, því að vörur og þjónusta seljast
vel. Víðast hvar kemst hagkerfið á þetta
stig löngu áður en fullri atvinnu er náð.
Það má skýra að hluta með því að ekki
erjafnmikið sósteftiröllum tegundum
vinnuafls. Til dæmis getur vantað
þjálfað starfsfólk meðan nóg er af ungu
3