Vísbending - 06.06.1997, Blaðsíða 1

V
Vi k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
6. júní1997
22. tbl. 15. árg.
,Beta“ á Verðbréfaþingi
Utreikningur á framfalli verðbréfa
og beta-gildi var kynntur í 18.
tölublaði Vísbendingar. í fram-
haldinu var ákveðið að reikna þessar
stærðirfyriríslenskahlutafjármarkaðinn.
Daglegt gengi hlutabréfa frá 1. janúar
1996 var fengið hjá Islandsbanka hf. og
var það leiðrétt með tilliti til arðgreiðslna
og útgáfu jöfnunarhlutabréfa. I útreikn-
ingunum voru notuð þau hlutafélög sem
voru á skrá Verðbréfaþings í ársbyrjun
1995, fyrir utan hlutabréfasjóði, og að
auki var bætt við nokkrum félögum sem
nú eru á skrá og til voru samfelld gögn
Miklar verðbreytingar
Eins og flestir þeir vita sem fylgst hafa
með hlutabréfamarkaði síðasta árið
hefur verð hlutabréfa hækkað mikið. Þar
af leiðir hefur mælst mikil (einhliða)
breyting á verðum. Það þarf því ekki að
koma á óvart að beta-gildi eru há hjáþeim
félögum sem mest hafa hækkað á hluta-
bréfamarkaði. I töflu 1 má sjá beta-gildi
einstakra hlutafélaga í þessu eignasafni.
Áhættulaus verðbréf (ríkisvíxlar) eru með
u.þ.b. 6% ávöxtun um þetta leiti þannig
að sú ávöxtun er notuð sem grunnpunktur
markaðslínunnar. Beta-gildi alls eigna-
safnsins er u.þ.b. 30, sem segir það sem
allir vita að verðbreytingar séu tiltölulega
miklar og ekki síst hjá stærri félögum. Ef
ástandið væri nokkuð stöðugt þá væri
beta-gildiðnærri 1,0. Beta-gildieinstakra
fyrirtækja segir til um það hvernig þau
hreyfast í takt við markaðinn. Þannig má
ætla að verð hlutabréfa í Eignarhalds-
félaginu Alþýðubankinn hf. (er ekki nafn-
breyting tímabær?) hreyfist nokkurn
veginn eins og meðalfyrirtækið á mark-
aðinum, verðáhætta hlutabréfanna er
m.ö.o lítil. VerðbreytingaríMarel hf. eru
hins vegar mjög frábrugðnar því sem
gerist á markaðnum og þ ví er verðáhætta
mikil.
s
Avöxtunin mikil
s
Avöxtun hlutabréfa hér á landi hefur
verið mjög mikil á síðasta ári og það
sem af er þessu og þær verðbreytingar
skýra há beta-gildi fremur en
miklar verðsveiflur í báðar
áttir eins og tíðast er.Ávöxt-
unin á ársgrundvelli var
118% þegar vegið er með
markaðsverðmæti fyrirtækj-
anna. Hæstvarávöxtuninhjá
Marelhf., 328 áársgrundvelli
og lægst hjáLyfjaverslun Is-
lands hf. 37% en sú ávöxtun
þætti mjög góð á flestum öðr-
um mörkuðum.
Markaðs-
eignasafnið
Markmiðið með útreikn-
ingi framfallsins er að
finna þá samsetningu sem
gefur minnsta áhættu (lægst
frávik) ntiðað við tiltekna
ávöxtun. Eins og sjá má á
mynd 1 er skurðpunktur
markaðslínunnar og fram-
fallsins í c.a. 85% ávöxtun
og 21 % áhættu. Samsetning
eignasafnsins er mjög ein-
föld í þeim punkti. Einungis
er þörf á hlutabréfaeign í
þremur félögum, Eignar-
haldsfélaginu Alþýðubank-
inn hf. og Lyfjaverslun fs-
Iands hf. Um 98,5% ættu að
vera í hlutabréfum Eignar-
haldsfélagsins, 1.1% ætti að
vera í Þróunarfélaginu og
0,4% í Vinnslustöðinni.
Hafa verður þó í huga að í
öllum fræðum er mælt með
því að fjárfest sé í minnst 8-
12 fyrirtækjum til að ná
nægjanlegri áhættudreif-
ingu. Eins og sjá má af töfl-
unni er ekki beint samband
á milli ávöxtunar og Beta-
gildis, t.d. er Þormóður
rammi með 91% ávöxtun á
ársgrundvelli og með Beta-
gildið 7,3, Eimskipafélagið
er með 92% ávöxtun og
Beta-gildið 18,7 og Flugleiðir
sem eru með 72% ávöxtun
eru nteð Beta-gildið 2,3.
Mynd 1. Framfall hlutabréfa 25 hlutafélaga sem
skráð eru á Verðbréfaþingi íslands
Tafla 1. Avöxtun, áhætta og Beta-gildi 25
hlutafélaga sem skráð eru á Verðbréfaþingi
Ávöxtun (% á ári) Frávik (%) BETA
Eignarhaldsf. Alþýðub. 84 20 1,0
Eimskipafélagið 92 392 18,7
Flugleiðir 72 48 2,3
Grandi 74 44 2,1
Hampiðjan 69 159 7,6
Haraidur Böðvarsson 176 426 20,3
Islandsbanki 104 38 1,8
Jarðboranir 63 90 4,3
Kaupfélag Eyfirðinga 74 103 4,9
Lyfjaverslun Islands 37 26 1,3
Marel 328 9.501 452,4
Olíuverslun Islands 112 163 7,8
Olíufélagið 62 280 13,3
Sölusamtök ísl. fiskf. 71 45 2,2
Síldarvinnslan 211 2.306 109,8
Skagstrendingur 123 350 16,7
Skeljungur 95 239 11,4
Skinnaiðnaður 228 1.578 75,2
SR-MjöI 183 386 18,4
Sæplast 46 81 3,9
Tæknival 217 750 35,7
Útgerðarfélag Akure. 58 72 3,4
Vinnslustöðin 148 86 4,1
Þormóður ranimi 91 154 7,3
Þróunarfélagið 143 51 2,4
Meðaltal (vegið með markaðsv.) 118 634 30,2
Gögn: íslandsbanki hf., útreikningar Vísbendingar
1
Útreikningur á Beta-gildi
eignasafnserekkert sérlega
flókinn. Vísbending reikn-
aði Betu fyrir 25 fyrirtæki.
2
Áhættan sem fylgir kaup-
um á verðbréfum er oft van-
nretin en arðsemin getur
einnig verið góð.
3
Evrópumennirnir Fayol og
Weber eru taldir helstu
frumkvöðlar nútímastjórn-
unar.
4
Er hægt að læra eitth vað um
fjármálastjórnun af íþrótta-
hreyfingunni? Tveir KR-
ingar tala út um málin.