Vísbending - 20.02.1998, Blaðsíða 3

V
ISBENDING
Að halda haus í tölvumálum
Frá því að einkatölvur héldu innreið
sína í fyrirtæki fyrir u.þ.b. 20 árum
hafa orðið miklar breytingar í
starfsháttum og vinnulagi viðskiptalífs-
ins. Tölvur eru nú á hvers manns borði
og í samskiptum reiða menn sig sífellt
meir á tölvur og tengingar þeirra á milli.
El' litið er til atvinnusögunnar má líkja
tölvuvæðingunni við byltingu. Hvort
þessi bylting hefur leitt af sér þá hagræð-
ingu sem ætla hefði mátt að yrði er um-
deilt. Ekki er ósennilegt að við komu
fyrstu ritvinnsluforritanna og töflureikn-
anna hafi orðið nokkur framleiðniaukn-
ing en eftir það hefur lramleiðniaukn-
ingin verið hlutfallslega minni. Fyrir
nokkrum árum var því spáð að innan
skamms myndi notkun á pappír snar-
minnka og að pappírslausar skrifstofur
yrðu allsráðandi. Reyndin lil þessa er
önnur. Því má jafnvel halda fram að eftir
að einkatölvurnar komu til sögunnar hafi
orðið sprenging í pappírsnotkun, annars
vegar vegna þess hversu auðvelt er að
búa til efni á tölvunum og ekki síður vegna
þess að flestir eiga erfitt með að lesa mik-
inn texta af tölvuskjám.
Hröð úrelding
róunin í einkatölvum hefur verið
ótrúlega hröð frá því að fyrsta IBM
PC tölvan kom á markað. Sú fyrsta var
4,77 MHz en nú eru hraðvirkustu Intel
örgjörvarnir 333 MHz og að auki fram-
kvæma þeir ntun fleiri og flóknari að-
gerðir á h verj um klukkuhring. I ntel gefur
út vísitölu þar sem reynl er að áætla
afkastagetu mismunandi örgjörva. Vegna
þess hve miklar breytingar hafa orðið við
kynslóðaskipti erekki hægt að bera saman
afkastagetu elstu örgjörvanna og þeirra
nýjustu. Samkvæmt vísitölunni hefur333
MHz Pentium 11 örgjörvinn gildið 366
en 75 MHz Pentium hefur gildið 67. Ekki
er óalgengt að nýjar tölvur úreldist á
þremur til fjórum árum. Það getur því
veriðáhyggjuefni effyrirtæki þarfaðfjár-
festa 100 til 150 þúsund krónur á starfs-
mann á þriggja ára fresú. Auk þess sem
hugbúnaði lleygir fram og þarfnast sí-
felldrar endurnýjunar.
Nokkur einföld ráð
il að halda haus í þessari öru þróun er
æskilegt að vinna skipulega og ætla
sér tíma til að skoða möguleikana sem
fyrir hendi eru. Mikilvægler aðhafalista
með upplýsingum um tölvubúnað fyrir-
tækisins því að oft er hægt að færa til
tölvur milli verkefna í stað þess að kaupa
nýjar. Á slíkum lista þarf að koma fram:
hvenær tölvan var keypt, seljandi, not-
andi, hvaða örgjörvi er í tölvunni, hversu
mikið minni, hversu stór harður diskur
og hvaða aukabúnaður er á henni
(geisladrif, netkort o.s.frv.) Á sama hált
er æskilegt að halda lista yfir þann hug-
búnað sem lyrirtækið á og hverjir eru að
nota hann. Það á að vera skráð regla sem
fylgt er eftir í öllum fyrirtækjum að ein-
ungis sé í notkun löglegur hugbúnaður.
nýjan örgjörva og oftast þarfað bæta við
minni. Stundum er hægt að nýta minni af
eldra móðurborði. Helmingsaukning á
minni í tölvum getur stundum verið á við
það að færa sig upp um örgjörva þegar
hraði og vinnslugeta tölvu er metin.
Nýjasta nýtt
Hver þarf hvað?
vað getur verið flókið mál að úthluta
rfölvunt til starfsmanna. Sum vinnsla
er með þeim hætti að hún krefst mikillar
reiknigetu og önnur vinnsla krefst mikils
diskrýmiso.s.frv.Einniggetatilfinninga-
legir þættir komið inn í myndina, t.d. af-
brýði vegna þess að annar notandi er með
öflugri tölvu. Sá mælikvarði sem sumir
nota er að meta hvort líklegt sé að fjár-
festing í tölvu á þriggja ára fresti dragi úr
afköstum starfsmanns sem hefurjafngildi
eðamargfeldi tölvuverðsins í laun áhverj-
um mánuði. Þannig mætti segja sem svo
að ef kostnaður við starfsmann er 300.000
krónur á mánuði þá þarf hann aðeins að
spara sér tæplega þrjá tíma á mánuði með
tölvunotkuninni til að 150.000 króna fjár-
festing í lölvu á þriggja ára fresti borgi
sig.
Endurnýjun
Þegar augljóst er að gera þarf endur-
bætur á tölvukosti er ekki alltaf besta
ráðið að hlaupa út í tölvubúð og kaupa
tölvu af nýjustu og bestu gerð. Stund
um getur verið nægilegt að auka við
innra minni tölvunnar, kaupa nýjan
harðan disk, kaupa nýjan skjá eða
skjákort. Olt er það einnig hag-
kvæmt að kaupa nýtt móðurborð í
tölvu og nýta þarmeðannan bún
að, kassa, spennubreyti, auka-
búnað, skjáogdiskadrif. Mcð
móðurborði þarf að kaupa
Þegar nýjungar í tölvuheiminum koma
frant er gjarnan þyrlað upp miklu
moldviðri.Margirminnastkynningarinn-
ar á stýrikerfinu Windows 95 frá Micro-
soft. Það sama hefur stundum gerst þegar
nýir örgjörvar koma á markað. Reynslan
hefur kennt mörgum að bíða þess að rykið
setjist. Nýjungarnareru stundum gallaðar
og stundum borgar sig að bíða nokkra
mánuði bæði vegna þess að verð lækkar
tiltölulega hratt á tölvuvörum og ekki
síður vegna þess að gallar í frumútgáfum
eru gjarnan lagfærðir þegar reynsla er
komin á búnaðinn.
Og það elsta
Aætlað er að árið 1996 hafi 30 millj-
ónum einkatölva verið hent á haug-
ana. Tölvuframleiðandinn IBM tekurár-
lega við um 40.000 tonnum af tölvubún-
aði og endurnýtir um 88% af honum með
einhverjum hætti. Mörg fyrirtæki úti í
heimi hafa það til siðs að gefa skólum
úreltar lölvur og slíkt hefur einnig tíðkast
hérlendis. Úrelt fyrirtækistölva getur
verið vel fallin til kennslu á töflureikni
eða ritvinnslu í skóla. Önnur frumleg að-
ferð er að koma úreltri tölvu í hendurnar
á listamönnum sem geta útbúið listmuni
úrslíkum hlutum, samanberljósmyndina
af lampanum hér á síðunni en hann er
búinn til úr hlutum úr hörðum diski.
Myndin erfenginaðlániúrblaðifrálBM.
3