Lesbók Morgunblaðsins - 03.03.1940, Blaðsíða 4
68
LESBÓU MORGUNBLAÐSTNS
Mahatma Gandi
Hinn duiarfuIH persónu/e/ki.
EFTIR WEBB MILLER
Fangelsið í Yeravda, þar sem Gandhi hefir oft svelt.
í eftirfarandi kafla lýsir
Webb Miller áhrifamesta
maaini einnar fjölmennustu
þjóðar heimsins, hinum dul-
arfulla persónuleika, Mah-
atma Gandhi.
Orlögin haga rás viðburðanna
stundum einkennilega. Jeg
hafði orðið að hverfa frá Indlandi
án þess að sjá manninn, sem skap-
að hefir og bygt upp eina merk-
ustu pólitísku fjöldahreyfingu sög-
unnar.
Allan tímann, sem jeg dvaldi
þar, sat Mahatma Gandhi í fang-
elsi.
ítrekaðar tilraunir mínar til þess
að fá levfi vfirvaldanna til þess
að heimsækja hann urðu árang-
urslausar. Ári síðar hitti jeg hann
í London, er hann kom þangað
til ráðstefnu.
Jeg sá hann þar í fyrsta skifti
á hinu skrautlega Dorchester veit-
ingahúsi. óneitanlega var hann, í
hinni látlausu heimaunnu bómullar
skikkju sinni, áberandi andstæða
hinna glæstu laffrakkaklæddu
Englendinga. Hinir beinaberu fæt-
ur hans voru naktir og báru gróf-
gerða og einfalda ilskó að hætti
landa hans.
Hann bauð mjer sæti á silki-
fóðruðum legubekk og spurði mig
f góðlátlegri kímni, hvers vegna
jeg hefði ekki heimsótt sig þegar
jeg hefði verið í Indlandi.
„Þjer voruð í fangelsi þá og
jeg fjekk ekki leyfi til að sjá vð-
ur“, svaraði jeg.
Nn brosti þessi hálfvisna inn-
þornaða mannvera tannlausu brosi
og augun tindruðu bak við stál-
spengd gleraugun.
„Var jeg þaðt Jeg hefi eytt
drjúgum tíma ævi minnar þar“.
„Hversu mörg ár ævinnar hafið
þjer setið í fangelsi?" spurði jeg.
Hugsandi virtist hann telja á
fingrum sjer hversu oft það hefði
verið.
„Jeg veit það eiginlega ekki,
jeg hefi setið í fangelsi sjö eða
átta — jafnvel tíu sinnum, hve
mörg ár það eru til samans veit
jeg naumast. Alt frá því, að jeg
var í Suður-Afríku árið 1907 hefi
jeg átt margar stundir í fangelsi.
En jeg hefi svo sem ekkert sjer-
stakt á móti því. Fangelsisvistin
veitir mjer betri tækifæri til þess
að hugsa og skrifa, en jeg hefi
þegar jeg geng laus. Þar er jeg
yfirleitt sjaldan ónáðaður og jeg
á þar gott atlæti. Að öllum lík-
indum á jeg ennþá eftir að eiga
mörg ár ævi minnar í fangelsi, ef
til vill verða það örlög mín að
deyja þar?“
Þar sem jeg var áður jurtaæta
þótti mjer kjötbindindi Gandhis.
líferni hans alt og einkum hinar
tíðu saltvatnsföstur hans næsta
merkilegar.
Hann sagði mjer, að aðeins einu
sinni á ævinni hefði hann bragðað
kjöt.
„Þegar jeg var ungur“, sagði
hann, „hugleiddi jeg mjög yfir-
burði Englendinga, hvað líkamleg-
an þrótt áhrærði. Jeg hugsaði um,
af hverju það sprytti, að þeir ríktu
í Indlandi og fjölmörgum öðrum
stöðum í heiminum.
Að síðustu komst jeg að þeirri
niðurstöðu, að það væri af því að
þeir borðuðu svo mikið kjöt. Jeg
gerði mjer í hugarlund að ef til
vill rynni eitthvað af þrótti þeirra
skepna, sem þeir ætu, þeim í merg
og blóð.
Eins og þjer vitið banna trúar-
brögð okkar okkur að neyta kjöts,
eða yfirleitt að drepa dýr. En jeg
ákvað eitt sinn að byrja að borða
kjöt til þess að vita, hversu heilla-
vænleg áhrif það hefði á mig. Að-
eins eitt skifti reyndi jeg það, og
fjekk af því svo mikið samvisku-
bit að síðan hefi jeg aldrei bragð-
að það.
Ef móðir mín hefði vitað að jeg
lagði mjer kjöt af dauðu dýri til
munns mundi hana hafa hrylt við
mjer. Þegar jeg óx til vits og ára
tók jeg að draga þrótt hins breska
kynþáttar í efa“,