Alþýðublaðið - 26.03.1996, Blaðsíða 1

■ Hinirfrægu rússnesku listamenn Alex Melamid og Vitaly Komar óánægðir eftir
sýningarhald á íslandi
Telja Kjarvalsstaði hafa
brotið á sér samning
Komar og Melamid: Biðja Gunnar B. Kvaran að hafa skilning á því að líf
þeirra sem listamanna byggist á sölu verka og því að menn standi við orð
sín.
Alex Melamid: „Við viss-
um ekki betur eri að við
hefðum komist að munn-
legu samkomulagi."
„Þegar við undirbjuggum sýninguna
héldum við að málverkin myndu verða
eign íslands. Við álitum að safnið
mundi kaupa verkin, en svo varð
ekki,“ segir Alex Melamid, myndlist-
armaðurinn rússneski sem ásamt fé-
laga sínum Vitaly Komar hélt í vetur
sýningu á Kjarvalsstöðum undir yfir-
skriftinni „Eftirsóttasta og óeftirsótt-
asta málverk íslensku þjóðarinnar“.
Alex segir að þeir félagarnir hafi
ekki fengið neina greiðslu fyrir verkin
eða fyrir sýninguna. Málverkin tvö
voru send úr landi strax að sýningu
lokinni, en vamslitamyndir sem gerðar
voru eftir málverkunum hafa að und-
anfömu verið sýndar í Listasafninu á
Akureyri. Þær eru í eigu Hagvangs, en
fyrirtækið fékk þær sem þóknun fyrir
viðamikla skoðanakönnun sem Komar
og Melamid efndu til um myndlistar-
smekk íslendinga í tengslum við sýn-
ingarhaldið á íslandi.
Ekkert skriflegt samkomulag mun
hafa verið gert um sýninguna á Kjar-
valsstöðum. Hins vegar segir Alex
Melamid að bréfaskriftir hafi verið
milli málsaðila og þeir hafi litið svo á
að munnlegt samkomulag væri um
kaup á Kjarvalsstaða á verkunum. í
því sambandi hafi verið nefnd talan 50
þúsund dollarar, en þeir félagar hafi
verið til viðræðu um lægri upphæð.
„Við töluðum oft saman og vissum
ekki betur en að við hefðum komist að
munnlegu samkomulagi. Við erum
Rússar sem búum í Bandaríkjunum,
svo við vitum ekki hvernig kerfið virk-
ar á íslandi. Kannski er það eitthvað
öðruvisi. Við höfðum rætt um að verk-
in yrðu seld, en það varð ekki og við
höfum álitið að það sé brot á samningi.
Þetta er að minnsta kosti ekki eins og
aðrir samningar sem við þekkjum."
Alex Melamid lét blaðinu í té afrit
af símbréfi sem þeir sendu Gunnari B.
Kvaran, forstjóra Kjarvalsstaða, 18.
janúar síðastliðinn, stuttu eftir að sýn-
ingin var sett upp. Þar árétta þeir að
þeir hafi talið að safnið myndi kaupa
verkin, enda hafi það verið forsenda
fyrir sýningunni. Segja þeir að þeim
hafði brugðið illilega þegar þeir komu
til fslands og Gunnar hafi tjáð þeim að
hann myndi ekki getað greitt nema 10
til 15 þúsund dollara fyrir verkin. Ein
af ástæðunum fyrir því að þeir héldu
sýninguna hafi verið sú að Hannes
Sigurðsson listfræðingur, sem hafði
milligöngu um komu þeirra félaga,
hafi fullvissað þá um að Kjarvalsstaðir
myndu kaupa verkin á „sannvirði".
Komar og Melamid hvetja til að
þessi misskilningur verði leiðréttur
sem lyrst og biðja Gunnar B. Kvaran
að hafa skilning á því að líf þeirra sem
listamanna byggist á sölu verka og því
að menn standi við orð sín. Afrit af
bréfinu var sent Guðrúnu Jónsdóttur,
formanni menningarmálanefndar
Reykjavíkur.
Hannes Sigurðsson segir í samtali
við Alþýðublaðið að sér þyki þetta hið
versta mál. Hann segist hafa lagt
áherslu á það við Gunnar að hann
semdi við listamennina og gengi skrif-
lega frá kaupunum. Nú vilji Gunnar
hins vegar ekkert kannast við að þessi
kaup hafi verið forsenda þess að Kjar-
valsstaðir sýndu verkin, þótt munnleg-
ur samningur lægi íyrir að mati Hann-
esar. Hannes segir að þetta komi sér
mjög illa fyrir sig, hann telji sig vera
að bregðast trausti listamannanna taki
hann undir það álit Gunnars að kaupin
hafi aldrei verið skilyrði íyrir sýning-
unni.
„Listamennimir em að vonum afar
sárir,“ segir Hannes. „Þetta em mjög
uppteknir menn sem sýna verk sín út
um allan heim og þeir hefðu aldrei
komið hingað til lands og eytt hér
næstum heilli viku ef Gunnar hefði
ekki gefið í skyn að Kjarvalsstaðir ætl-
uðu að kaupa verkin. Ég var búinn að
bindast þessum mönnum vináttubönd-
um, auk þess sem ég á í tíðum við-
skiptum við stórgalleríin í New York
sem þeir eru inni á gafli hjá. Nú'
skammast ég mín að tala við þá. En
hvað get ég gert. Hefði verið rétt hald-
ið á málum með skriflegum samningi
hefði þessi sorglega staða aldrei komið
upp. Sýningin hefði þá væntanlega
ekki farið inn á Kjarvalsstaði, sem
virðast ekki hafa efni á henni, heldur í
litla Mokka.“
■ Þingforseti og
stjórnarandstaða
í hár saman
Beitti
Guðni
ofbeldi
við fund-
arstjórn?
í umræðum um stéttarfélög og
vinnudeilur á Alþingi aðfaranótt laug-
ardags kom fram hörð gagnrýni á for-
seta þingsins, sem þá var Guðni Ag-
ústsson. Stjórnarandstaðan taldi
Guðna hafa brotið þingsköp þar sem
hann gaf þingmönnum, sem beðið
höfðu um orðið, ekki tækifæri til að
koma með athugasemdir um fundar-
stjórn, heldur hleypti næsta ræðu-
manni í púlt. Stjórnarandstæðingar
brugðist hart við og sögðu Guðna hafa
gripið til ofbeldis þegar hann meinaði
þeim að gera athugasemdir við stjóm
fúndarins.
Össur Skarphéðinsson sagði Guðna
hafa sýnt ótrúlega þrælslund við Sjálf-
stæðisflokkinn þegar hann meinaði
stjórnarandstöðunni að gera athuga-
semdir við fundarstjóm. Steingrímur
J. Sigfússon sagði að í þrettán ára
þingsögu sinni hefði hann aldrei orðið
vitni að slíku atviki. Hann átaldi þessa
framkomu forseta og sagði menn ekki
Stjórnarandstaðan gagnrýndi
Guðna harkalega fyrir fundarstjórn
en niðurstaðan varð þó sú að hann
hefði hjarta úr gulli.
leggja inn hjá sjálfum sér með þessum
hætti.
Guðni Ágústsson sagðist telja sig
vera að fara að lögum í fundarstjóm
og hafa unnið af réttlæti. Ágúst Ein-
arsson hvatti forseta til að játa mistök
sín og biðjast velvirðingar á fram-
komu sinni. Össur gekk í annað sinn í
pontu og sagðist ekki hafa nokkra trú
á því að Guðni gæti stjórnað fundi
með þeim hætti sem sæmdi virðingu
þingsins.
Horfði nú fremur ófriðlega og virt-
ist fullur fjandskapur ríkja milli for-
seta og stjómarandstöðu. Guðni sá þá
sitt óvænna, sagðist finna að fram-
koma sín hefði sært háttvirtan þing-
mann Össur Skarphéðinsson og bað
hann velvirðingar.
Össur tók erindi hans vel og sagði
að þarna sannaðist að Guðni hefði
hjarta úr gulli og taldi málið útrætt.
Ríkti það sem eftir lifði fundar friður
milli forseta og stjómarandstöðu.
■ Hrafnkell A. Jónsson verkalýðsforingi
Segirsig úr miðstjórn
Sjálfstæðisflokksins
- „Geri mér vonir um að menn
sjái að sér," segir Hrafnkell
„Vegna frumvarps ríkisstjórnar-
innar um breytingar á vinnulögjöf-
inni tel ég mig ekki geta setið bæði í
miðstjóm Alþýðusambands íslands
og miðstjóm Sjálfstæðisflokksins. í
frumvarpinu er vegið
að grundvallaratriðum í
uppbyggingu verka-
lýðshreyfingarinnar.
Sjálfstæðisflokkurinn
hefur í gegnum tíðina
gagnrýnt mjög harðlega
rflásrekin stéttarfélög í
Austur-Evrópu undir
kommúnistastjóm. Með
þessu er verið að stefna
í sama far. Auk þess er
sáttasemjara fært nánast
alræðisvald," segir
Hrafnkell A. Jónsson,
formaður verkalýðfé-
lagsins Árvakurs á
Eskifirði, en hann hefur
tilkynnt að hann segi af
sér sem formaður kjör-
dæmisráðs Sjálfstæðis-
flokksins á Austurlandi
og í leið úr miðstjórn
flokksins.
Hrafnkell segir að frumvarp ríkis-
stjómarinnar sé gjörsamlega ósam-
rýmanlegt skoðunum sínum á lýð-
ræði og þeirri stefnu sem Sjálfstæðis-
flokkurinn hafi hingað til fylgt: „Við
sem störfum að málefnum launþega
Hrafnkell A. Jónsson:
„Við vitum að í bígerð
eru mjög alvarlegar
breytingar á atvinnu-
leysislöggjöfinni. Þar er
verið að koma fátæku
fólki aftur á sveitafram-
færi og taka upp hrepp-
sómaga hugsunarhátt
miðalda."
emm mjög slegin yfir því sem er að
gerast. Við verðum mikið vör við að
þær breytingar sem verið er að gera á
velferðarkerfinu koma fyrst og
fremst niður á þeim sem síst skyldi.
Við vitum að í bígerð em mjög alvar-
legar breytingar á atvinnuleysislög-
gjöfinni. Þar er verið að koma fátæku
fólki aftur á sveitafram-
færi og taka upp hrepp-
sómaga hugsunarhátt
miðalda,“ segir Hrafn-
kell.
Eins og kunnugt er
hefur Hrafnkell A. Jóns-
son komið víða við í
pólitík, hann hefur verið
í Alþýðubandalaginu,
tvívegis í Sjálfstæðis-
flokknum og að auki
boðið sig fram á óháð-
um lista á Eskifirði.
Hann slær þó þann var-
nagla að hann sé enn
ekki á leið úr Sjálfstæð-
isflokknum, heldur
muni hann sjá til hvað
hann geri ef frumvörpin
fara óbreytt gegnum
þingið.
„Ég er ekki að segja
mig úr Sjálfstæðis-
flokknum. Launþegafylgi Sjálfstæð-
isflokksins hefur verið mikið. Ég geri
mér vonir um að menn sjái að sér og
úthýsi ekki viðhorfum verkalýðs-
hreyfingarinnar innan flokksins,"
segir Hraihkell A. Jónsson.
Þ ó r h i I d u r
t e k u r v i ð
Þórhildur Þorleifsdóttir var í gær
ráðin leikhússtjóri í Borgarleikhús-
inu til næstu fjögurra ára. Á mynd-
inni má sjá Þórhildi þar sem hún
situr undir vökulu augnaráði Emilíu
Jónasdóttur heitinnar. Emilía er
mörgum minnisstæð fyrir túlkun
sína á þeirri merku konu Soffíu
frænku í Kardimommubæ. Eins og
festum er kunnugt lét Soffía íbúa
Kardimommubæjar ekki komast
upp með neinn moðreyk og ekki er
að efa að Þórhildur mun gera sitt
til að efla húsagann í Borgarleik-
húsinu. A - mynd: Ólafur Þ.
■ Forsetaframboð
Ólafs Ragnars
Líkurnar aukast
dag frá degi
-fremurspurning um hvenær
en hvort hann ferfram
„Það er enginn vafi á því að líkum-
ar á því að Olafur Ragnar fari í frarn-
boð aukast dag frá degi. Með hveijum
deginum sem líður verður augljósara
að Ólafur Ragnar hefur allt að vinna
með því að fara fram. f mínum huga
er ekki minnsti vafi á að hann eigi að
fara í þetta.
Spurningin
er miklu
fremur sú
hvenær er |
rétt að tíma-
setja fram-
boðið," segir
stuðnings-
maður Ólafs
R a g n a r s
Grímssonar
sem kannar
nú jarðveg-
inn fyrir for-
setaframboði
hans.
Stuðnings-
maðurinn
segir að það sé erfitt að gera sér grein
fyrir hvort það sé taktískt rétt að láta
til skarar skríða fyrir eða eftir páska.
„Ég held hins vegar að það sé ekki
boðlegt að koma fram með alvöru
lfamboð seinna en tveimur mánuðum
íyrir kosningar. Mér þætti annað bara
dónaskapur við almenning, að gefa
honum ekki færi á lengri kosningabar-
áttu,“ segir stuðningsmaðurinn.
Talsverður hugur ríkir nú í herbúð-
um Ólafs Ragnars, enda telja stuðn-
ingsmenn hans finna góðan hljóm-
grunn fyrir framboði hans í öllum
flokkum og meðal almennings. Þeir
telja ekki síður mikilvægt að fólk sem
ef til vill styður aðra frambjóðendur
virðist gjaman telja Ólaf Ragnar næst-
besta kostinn og álíta það góðan jarð-
veg fyrir kosningabaráttu. „Skilaboðin
sem við fáum alls staðar að eru slík að
það er ekkert vit fyrir Ólaf annað en
að fara fram,“ segir stuðningsmaður-
Ólafur Ragnar Gríms-
son: „Skilaboðin sem
við fáum alls staðar
að eru slík að það er
ekkert vit fyrir Ólaf
annað en að fara
fram," segir stuðn-
ingsmaður hans.