Mánudagsblaðið - 03.08.1981, Blaðsíða 7

Mánudagsblaðið
7
r
Ur sögu lands
og lýðs
Kolbrún og
Koluhóll
Skamrnt frá bænuin að Kolunili
eru gljúfur mikil seni kölluð eru
Kolugljúfur. í gljúfrum þessum er
sagt aú búið hafi í fyrndinni kona
ein stórvaxin er Kola bét og sem
gljúfrin eru kennd vió. A vestur-
Irakka gljúfranna er graslaut ein
sem enn í dag er kölluð Kolurúm,
og er sagt að Kola hafi haldið
þar til á nóttunni þegar hún vildi
sofa. Að framanverðu við lautina
eða gljúframegin eru tveir þunnir
klettastöplar sem kallaðir eru Brík-
ur, og skarð í milli, en niður úr
skarðinu er standberg ofan í Víði-
dalsá sem rennur eftir gljúfrunum.
Þegar Kola vildi fá sér árbita er
sagt hún hafi séilst niður úr skarð-
inu ofan í ána eftir laxi.
Heima við bæinn að Kolugili
er hóll einn sem kallaður er
Koluhóll. í hól þessuin á Kola uð
vera heygð og hefir oft verið reynt
að grafa í hólinn, en ætíð verið
hælt við því annaðhvort hefir
Víðidalstungukirkja s(ýnst vera að
brenna ellegar Víðidalsá renna upp
á eyrarnar fyrir sunnán Kolugil
og stefna á bæinn. Nú er komin
skál ofan í hólinn að mestu kring-
lótt og er hún tveggja — þriggja
álna að þvermáli.
Kleppa
tröllkona
Trollkona <‘in í fornölií liól
Kleppa, blótkona mikil, op lijó
hún á Kleppustöðuni í Staúardal
í SteingrímsfiriVi. Hinu niegin ár-
innar i Startardal átti hún hof inik-
i<V og er jiart nú eyðikot seni
heitir Hofstartir, en nertar í daln-
uni stórt kirkja kristinna nianna í
Kirkjutungnafjalli sem kallaiV er.
Ar rcnna eftir Startardalnum og
falla saman nertan lil virt niirtjan
dalinn og var Jiar steinhogi yfir
árnar.
Einn jólaaftan (legar fólk var
virt aftansöng kom Klcppa kerling
nertan dalinn og ætlarti art kirkj-
uuni; sjá nienn ]>á til ferrta kerl-
ingar og er liún var koinin á miðj-
au sleinhogann hringdu menn
klukkum öllnni í kirkjunni. Vurrt
|iá kerlingu svo hilt virt að hún
spyrnti í sundur steinhoganum
Jregar hún ætlarti art snúa til haka,
og komst jiánnig nauðuglega í
luirtii.
Þegar fé hennar einhverju siniii
hafrti hitirt gras á Staðareyrum
sem voru eign kirkjunnar varrt
kerlingu svo illt af mjólkinni að
hún fékk mikla uppsölu af henni.
Kerling átti hest einn traustan
er Flóki hét og sótti hún á hon-
um stórviði til liofs síns og hæjar-
húsa norður í Trékyllisvík. Á
hessum hesti sótti hún líka skreið
vestur á Lungadalsströnd yfir
Steingrímsfjarðarheiði. Bjó hún ]>á
til veg upp úr Staðardalnum upp
á heiðina í átján sneiðingum upp
tungur sem kallaðar eru Flóka-
tungur, og herti þá svo mjög art
hestinum niert að draga grjót úr
sneirtungunum að hesturinn drapst
þar. Eftir þetta varð kerling art
fara fótgangandi og fór hún oft
eftir'þetta norrtur í Trékyllisvík.
Bjó þá Finnhogi hinn rainini þar
norrtur og hafði reista kirkju á hæ
sínum. Glettist þá Finnhogi oft
við kerlinguna með því að hringja
klukkum þegar hún ætlarti af stað
úr víkinni nieð hyrðar sinar, en
henni varrt þá ætírt svo hverft við
þegar hún heyrði klukknahljóm-
inn að hún kastaði hyrðinni og
stiikk hurtu. Varð svo um sírtir
fullur fjandskapur milli Finnhoga
og kerlingar, var það einhverju
sinni art kerling af strírti virt Finn-
hoga klippti gras alll af grundun-
iini fyrir nertan F'innhogastaði og
pissarti þvílíkt flórt ofan yfir allar
mýrar i kringum hæ hans art þær
eru ávallt hlautar sirtan. Loksins
fóru svo leikar mert þeiin Finn-
hoga og Kleppu art hann sat fyrir
henni og glímdu þau á flöt einni
nálægt hæ hans er sírtan heitir
(.límuflöt, og gat Finnhogi fellt
þar kerlingu og vann þar á henni.
Lét hann síðan húskarla sína draga
kerlingu upp í mýrarnar og verpá
yfir hana haug niikinn setn enn
heitir Kleppa.
Kleppa í Kleppu
A milli Finnhogastaóa og Bæjar
hér í Trékyllisvík og þó nokkru
sunnar cn Bær er hóll einn hér
um bil hundraó faðmar ummáls
og nokkuð hár, unihverfis hólinn
eru mýrar. Ilóll þessi heitir Kleppa
og á þar aó vera mikið fé í hóln-
um. Þaó er sagt aó hóllinn heiti
Kleppa eftir tröllskessu er Kleppa
hét og hafói aósettir sitt í hólnuin
og safnaói þangaó fé niiklu. Mill-
uni FinnbogastaÓa og Bæjar og
fjallsins sem t‘r spölkorn sunnan-
vert vió þessa bæi eru mjög blaut-
ar mýrar svo varla er fært meó
hesta yfir þær, en noróanveróu vió
Finnhogastaói niilli bæjarins og
sjóar eru sléttar grundir mjög
snöggvar og graslitlar. Ofan í hól-
inn seni áður er neftldur (Kleppu)
eru sniáholur hér og hvar.
Þaó er sagt aó í fornöld liafi
unglingar haft sér þaó til gamans
aó kasta steinuni ofan í þessar sniá-
liolur á hólnuni, en þaó voru
gluggar á híbýlum Kleppu kerl-
ingar. Reiddist kerling þá svo mjög
aó hún klippti gras allt af grund-
unum fyrir neóan Finnbogastaói
svo þar gat aldrei upp frá því
sprottió gras til neinna muna. Svo
fór hún upp i fjallió fyrir ofan
FinnbogastaÓi og pissaói þvílíkt
flóó ofan yfir nlýrarnar aó þær eru
ávallt síóan svo hlautar aÓ mjög
illt er að slá þær nema í þerri-
sumrum, en mjög eru þær gras-
gefnar. Oft hafa menn ráÓgert að
grafa í Kleppu til að ná þaðan
fjármunum, en aldrei þorað það af
ótta fyrir því aó Kleppa kerling
mundi þá aó nýju gjöra vart við
sig því nú hefur ekkert liorió á
henni langa lengi, en oft hefur
þó sést bláleitur logi upp af þess-
um 11ó 1 eins og þar sé fé í jöróu.
Grásteinn
Fyrir ofan Hvanneyri í Andakíl
er stór mýrarflói sem kallaóur er
Grásteinsflói af steini þeim er þar
stendur í flóanum og heitir Grá-
steinn. En orsök sú aó steinninn
stendur þarna er sú aó þegar skess-
an er bjó lengi í Skessuhorni í
SkarósheiÓi og elti Árna á Grund
ætlaói aó fyrjrfara Hvanneyrar-
kirkju er henni var svo illa við,
þá tók hún stein þennan og sendi
hann beint á kirkjuna, en dró ekki
meó hann og lenti þarna sem
hann er enn.
Skessan
Svo er sagt aó á KolfreyjustaÓ
hyggi prestur sá er séra Sigurður
hét. Hann var maóur snar og léttur
á sér. Það er mælt aó prestur hafi
eitt sinn verió niður í svokallaðri
Staðarhöfn og hafi hann verið að
hirða um fisk, en sá orðrómur lék
á aó skessa ein byggi í Spararfjall-
inu og þóttust menn verða varir
vió hana.
Séra Sigurður sér nú hvar skess-
an kemur og skilur hann að hún
nr^ni vilja ná sér og tekur til fóta
og snýr til bæjar og rennur hún á
eftir svo aó hvorki dró sundur né
saman, þar til er gjögur eitt skerst
inn í landió milli hafnar og bæj-
ar, þá rennur prestur yfir gjögrió,
en skessan sem var ólétt stendur
vió á barminum og segir: „Þungar
gjörast nú barnamæóurnar,“ og
varó hún aó krækja upp fyrir, en
þaó dró haggamuninn svo aó prest-
ur var kominn í kirkjuna þegar
bún var komin á vegginn. Tekur
þá prestur í klukkurnar og iiring-
ir, en skessan stendur vió á kirkju-
garÓinum og segir: „Stattu aldrei,
armur,“ og þykir sóknarbúum þaó
hafa ræst helst til vel. En upp frá
því varó enginn var vió skessuna.
,,Sko.minn...,,
Einu sinni voru mörg hörn
heima á jólanótt, en fullorrtna fólk-
ið hafrti farirt til kirkju eins og
sirtur var til forna. Börnunum
höfðu verirt g<‘fin kerti art kveikja
á að gamni sínu og rauðir sokkar.
Þau sátu nú öll á gólfinu um
kveldið og voru að skoða sokkana
sína, ]>ótti hvoru um sig sínir vera
fallegastir. „Sko minn fót!“ sögðu
þau. I>á er sagt á glugganum: „Sko
niinn gráa dinglufót!“ Þá segir
yngsta harnið sem var eins og á
inillum vita og ekki kunni art
hræðast eins og hin: „Er þetta
Jesús Kristur sem fæddist í nótt?“
Þá livarf þetfi af glugganuni og
har ekki á því framar.
Með verðtryggingu
sparifjár hefur þetta gamla
orðtak fengið fullt gildi á
ný.
Nú býður Landsbankinn
þér að ávaxta sparifé á 6
mánaða reikningum, verð-
tryggðum og með 1% árs-
vöxtum að auki.
Þannig tryggir æskan sér
framtíð og aldraðir öryggi.
Sparifé, sem verðbólgan
vinnur ekki á.
Leggið inn í Landsbank-
ann og tryggið spariféð
gegn verðbólgunni.
LANDSBANKINN
Bcuiki al/ra laiidsmanna