Tíminn - 17.11.1974, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Sunnudagur 17. nóvember 1974
Á MIÐILSFUNDUM HJÁ
undan skildum báðu Faöir vor
upphátt, en slðan var raulaður
sálmurinn A hendur fel þú hon-
um.
A meðan þessu fór fram, tók
miðillinn að gefa frá sér hljóð,
sem bentu til þess að hann væri að
sofna. 1 fyrstu sat hann grafkyrr
og hallaðist upp að stólbakinu, en
settist siðan upp i sætinu og fór að
tala, fyrst lágt og hægt, en siðan
hærra og ákveðnara. Sá, sem
opnaði sambandið „hinum megin
frá”, kallaðist „Vinur”, en siðan
kom hver af öðrum, Finna,
Magnús læknir, Runki, sú
víðfræga persóna, og Ragna.
Magnús læknir sagði I upphafi,
að ef fundarmenn yrðu fyrir ein-
hverjum óþægindum á meðan á
fundinum stæði, skyldu þeir láta
vita af þvi, og yrði þá reynt að
lagfæra það. Slðan las Finna nöfn
nokkurra manna, sem hún sagði
að væri þarna hjá sér og lýsti
útliti þeirra.
Nú varð nokkurt hlé. Miðillinn
hné aftur á bak I stólnum og til
hans heyrðist einkennilegt hljóð,
llkt og hann yröi fyrir einhverjum
óþægindum eða stæði I ströngu.
Von bráðar reisti hann sig þó aft-
ur I sæti og fóru að tala, en nú með
gerólikum málhreimi. Það var
Runki, sem hér var kominn, og
talaði hressilega. Hann fór aö
segja frá fólki, sem hjá sér væri,
og verður ekki annað sagt, en að
það hafi vakið furðu viðstaddra.
Það var ekki aðeins að hann
nefndi nöfn manna, heldur lýsti
hann útliti þeirra og einkennum
með sllkri nákvæmni, að undrum
sætti. Og hér þó sannarlega ekki
um þjóðfrægt fólk að ræöa, öðru
nær. Við, sem fundinn sátum,
könnuðumst oft ekki viö
lýsingarnar, en þegar farið var
að athuga málið síðar, kom allt
heim og saman.
Til dæmis um nákvæmnina má
nefna tvö atriði. Einu sinni sneri
Runki sér til min, sem þessar
llnur hripa, og sagði, að hjá sér
væri maður, sem kannaðist við
mitt fólk og bæði að heilsa þvi.
Slðan nefndi hann nafn mannsins,
lýsti honum nákvæmlega og gat
þess I leiðinni, að honum heföi
alltaf fallið miður, hve ten'gda-
synir hans tveir hefðu verið litlir
verkmenn. Ekki kannaðist ég
neitt við þessa lýsingu og spurði,
hvort hann gæti sagt nöfn þessara
tengdasona. Jú, ekki stóð á þvi,
en ég var engu nær. Daginn eftir
fór ég að spyrjast fyrir um þetta
hjá fólki minu, sem ég taldi llk-
legast að gæti leyst úr málinu.
Þar fékk ég svör við sumu, en þó
hvergi nærri öllu. Til dæmis
mundi enginn nöfn tengdason-
anna. Enn fór ég á stúfana og
leitaði nú á náðir manna, sem
hlutu að hafa um skeið veriö ná-
grannar þessa bónda, (ef hann
væri þá sá, sem ég nú hugði hann
vera, eftir þeim upplýsingum,
sem þegar voru fengnar). Já,
mikið rétt, nú stóö allt heima,
nöfn, útlit, sambúðin við
tengdasynina og allt annað. En
það var ekki von að ég kannaðist
við manninn, þvi aö ég hafði
aldrei séð haim né heyrt, og hann
hafði aldrei búiö I þeirri sveit,
sem fæddi mig og fóstraði, ef und-
an eru skilin örfá ár, mörgum
áratugum áður en ég fæddist.
Annaö dæmi má nefna um ná-
kvæmni og upplýsingar, sem á
óvart komu. Einn fundargesta
var karlmaöur um sextugt. Nú
gerðist það að Runki fór að tala
um gamla konu, sem sagði, aö
þessi fulloröni maður hlyti aö
muna eftir sér þvl að hann þekkti
son hennar. Og enn fremur sagöi
hún: Ég þekkti hann, þegar hann
var I barnaskóla, en hann var nú
samt ekki hjá mér, heldur á hinu
búinu — og svo nefndi hún með
nöfnum fólkið, sem þess drengur
hefði dvalizt með fyrir svo sem
hálfri öld eöa rösklega það. Ekki
var nú hér verið að segja frá nein-
um stórtíöindum, og fráleitt mun
þessum fundargesti hafa verið
það I hug á þessari stundu, aö
hann hefði, áratugum fyrr, verið
drengur I barnaskóla á sveitabæ,
þar sem margbýli var. — En sllk
var nákvæmni upplýsinganna,
sem fram komu um þetta, að
hvert smáatriöi stóð heima.
Enn verður að geta eins atriðis,
sem fram kom á fundi þessum.
Slðla fundarins fór Runki að tala
um karl og konu, sem væru hjá
sér, og nefndi þau bæði með fullu
nafni. Sagði hann, að maðurinn
bæði fyrir kæra kveðju til eins
fundarmanns, en konan, sem
hann sagði að væri ung og falleg,
væri alltaf hjá þessum manni,
það væri eins og þau gætu aldrei
skilið. Sá fundargestur, sem hér
var talaö til, sagði fátt við þessu,
en ég, sem þessa frásögn skrifa,
vissi ekki betur en að nafn
mannsins, sem nefnt var, væri hið
sama og nafnið á föður þessa
fundargests, sem nú sat við hlið
mér. Eftir fundinn sagði ég við
þennan sessunaut minn: — Var
þetta ekki faðir þinn, sem þarna
var að biðja fyrir kveðju til þln?
— Jú, nafn, föðurnafn og búseta
stóð heima og átti við hann,
svaraði sessunauturinn.
— En unga stúlkan, sem nefnd
var — ekki hefur það verið móðir
þln? spurði ég.
— Nei, langt 1 frá?
— Veiztu þá ekkert hver hún
var? spurði ég.
— Jú, en það segi ég þér ekki,
fyrr en við erum orönir einir. Nú
var forvitni undirritaös vakin, og
strax og. færi gafst, fór ég að
grafast fyrir þetta, en meö gætni
þvl að auðskilið var, að hér
var um eitthvað að ræða, sem
sessunaut minum var ekki um aö
ræða á almanna færi. Og
vitneskjuna fékk ég. Þarna var
þá verið að tala um æskuunnustu
föður hans. Þau höfðu ekki fengið
að eigast, en verið stiað sundur.
— Og nú eru þau óaðskiljanleg?
varð mér að orði.
— Svo var að heyra, svaraði
hann. — En sizt var ég að hugsa
um æskuástir föður mlns þessa
stund, sem ég sat inni hjá
Hafsteini, bætti hann við, og
áreiðanlega hefur Hafsteinn
Björnsson ekkert um þær vitað,
enda urðu þær aldrei á margra
manna vitorði, og voru liöin saga
löngu áöur en Hafsteinn leit fyrst
dagsins ljós.
Svona væri hægt að halda
áfram lengi enn, en einhvers
staðar verður að stanza. Upp-
talning sundurlausra smáatriða
verður þreytandi lesning, þegar
til lengdar lætur, en á hinn bóginn
er erfitt að skrifa um sllkt efni
sem þetta, án þess að höggva of
nærri persónulegum einkamálum
fólks, sem fundinn sat. Þótt
blaðamaður fái af sérstökum
ástæðum að sitja miðilsfund I þvi
skyni að skrifa um hann seinna,
þá verða aðrir fundargestir að
hafa fyllstu tryggingu fyrir þvi,
að hann bregðist ekki trúnaöi
þeirra.
En er nú ekki allt þetta ein-
tómur hugarburður og vitleysa?
kann einhver aö segja. Sefjun eða
bein svik, kann öðrum aö detta I
hug. Hér er ekki ætlunin að deila
við einn eöa neinn um sllkt en aö
lokum má geta nokkurra atriöa.
Ég valdi sjálfur alla fundar-
gestina og ég sagði Hafsteini ekki
nöfn þeirra fyrirfram. Hann vissi
þvl ekki, hverjir yröu þarna, að
mér einum undanskildum.. A
meðan á fundinum stóð, reyndi ég
að hugsa um tiltekið, dáið fólk, en
ekkert af þvl kom fram, svo að
varla var um hugsanaflutning að
ræða. Hið eina, sem til min kom,
var fólk, sem ég haföi ekki
minnsta áhuga á og var slzt að
hugsa um. Og hvað um sessunaut
minn? Sjálfsagt hefur honum
verið annað ofar I huga en sjötiu
til áttatiu ára ástarsaga föður
hans: — sitthvað annað virtist
liggja nær.
Um þetta má annars hver
hugsa það sem hann vill, en eftir
að hafa setið slikan fund, verður
manni ósjálfrátt fyrir að spyrja
sjálfan sig: Er þaö nú ekki óþarf-
lega mikiö sjálfsálit að trúa því I
alvöru, að ekkert sé til nema
þetta litla sem við skiljum með
litla heilanum okkar — jafnvel
þótt okkur kunni að þykja hann
harla góður?
-VS
Hafsteinn Björnsson á Loftleiöafundinum. Skikkjan, sem hann er i, var saumuð i Kanada.
EINS og blaðales-
endum er kunnugt, varð
Hafsteinn Björnsson,miðill
sextugur 30. okt. síðast
liðinn. Kunnugir vissu að
hann hafði löngu fyrr
ákveðið að fara að heiman
þann dag, enda sízt að
undra, því að ærið ónæði
fylgir jafnan slíku, og það
þótt í hlut eigi menn sem
minna eru þekktir en
Hafsteinn Björnsson. Höf-
undi þessara lína var
kunnug sú ákvörðun
Hafsteins að blása ekki í
básúnu, þótt hann ætti af-
mæli, og því var beðið með
að skrifa greinarkorn
þetta, þangað til afmælið
væri um garð gengið, þótt
nú sé reyndar komið á
daginn, að sú gætni var
óþörf: blöðin minntust
Hafsteins á afmælisdegi
hans, þótt sjálfur væri
hann fjarverandi.
Nokkru fyrir afmælisdag Haf-
steins Björnssonar var haldinn
miðilsfundur I húsakynnum
Sálarrannsóknarfélgs Islands að
Garðastræti 8 I Reykjavik. Undir-
rituöum gafst kostur á að sitja
fund þennan I þvi skyni að segja
frá honum slðar I tilefni af þess-
um timamótum i lífi Hafsteins,
sem aö sjálfsögöu var miöill
fundarins.
Hér verður nú leitazt við að
segja frá þvi sem fram fór á fund-
inum, en nöfn manna verða ekki
nefnd, hvorki þeirra sem fund-
inn sátu né hinna, er samband
náðist við yfir þau landamæri,
sem skilja heimana. Þarna kom
margt fram, sem snertir svo
mjög einkamál núlifandi fólks, að
ekki væri með neinu móti sæm-
andi að skrifa um það i blöð,
þannig að þekkjanlegt væri. —
Hins má geta, að fundurinn var
allur tekinn upp á segulband
(kasettur), og eru þær vandlega
geymdar.
Miðillinn sat I djúpum stól, en
tveir aðstoðarmenn, karl og kona,
sátu sitt til hvorrar handar hon-
um. Yfir sæti miðilsins logaði á
tveim daufum ljósaperum, en að
öðru leyti var myrkur I her-
berginu. Fundargestir, fjórir að
tölu, sátu i kring, og mynduöu
þeir, ásamt sitjurunum, hálfhring
um miðilssætiö.
Þegar við höfðum setið litla
stund, kom Hafsteinn inn I her-
bergið og gekk þegjandi til sætis
sins. Hófst þá fundurinn með þvi
að allir viðstaddir — að miðlinum