Tíminn - 03.10.1979, Blaðsíða 8

8
MiOvikudagur 3. október 1979
Skeggi
Samúelsson
1 dag fer fram frá Fossvogs-
kirkju jarOarför Skeggja
Samúelssonar járnsmiös, sem
þekktur var sem þjóöhagasmiður
ogmikill áhugamaöur um félags-
mál. Hann átti um skeiö sæti i
stjórn Alþýöusambands Islands
og stóö lengi framarlega i sam-
tökum járniönaöarmanna og
félagsskap framsóknarmanna i
Reykjavik. Hann var oft ofarlega
á framboðslista Framsóknar-
flokksins, bæöi viö borgar-
stjórnarkosningar og þing-
kosningar.
Skeggi Samúelsson var fæddur
17. okt. 1897 aö Miðdalsgröf i
Steingrimsfiröi, sonur hjónanna
Þuriöar Ormsdóttur og Samúels
Guömundssonar, og var hann
næstyngstur af 18 börnum þeirra,
er upp komust.
Þegar hann var fjögurra ára
gamall, dó Þuriöur móöir hans
frá hinum stóra barnahópi, sem
tvistraöist aö nokkru leyti viö
þettaáfall. Skeggiólst þó upphjá
fööur sinum og eldri systkinum.
Fátæktin var mikil og llfsbarátt-
anhörö, um skólagöngu var ekki
aö ræöa, heldur vinnu og aftur
vinnu.
Ariö 1921 réöst Skeggi i að
sækja um skólavist á Hvanneyri,
og stundaði þar nám i tvö ár.
Þrátt fyrir takmarkaöan undir-
búning, nýttist honum dvölin þar
mjög vel sakir áhuga hans og
dugnaöar viö námiö og má segja
aö dvölin á Hvanneyri hafi oröiö
honum til gagns og gleöi ævina á
enda.
Næstu árin stundaöi Skeggi
járnsmiðar á Isafiröi og lauk
þaðan meistaraprófi I þeirri
grein.
Ariö 1929 kvæntist hann eftirlif-
andi konu sinni, Ragnheiði Jóns-
dóttur Brandssonar prófasts aö
Kollafjaröarnesi i Steingrims-
firöi.oghófuþaubúskapaöFelli i
Kollafiröi. Eftir þrjii ár lá svo
leiöin af tur til Isaf jarðar, þar sem
hann vann viö járnsmiöar til árs-
ins 1936, en þaö ár geröist hann
bústjóri á Seljalandi, þar sem
Isafjarðarbær rak kúabii. Þar
dvöldust þau hjónin ásamt börn-
unum til ársins 1946, en þá fluttust
þau til Reykjavikur. Tók Skeggi
þá aftur til viö járnsmiöarnar,
fyrst i vélsmiöjunni Keili viö
Elliöavog siöan hjá Kristjáni
Gislasyni og loks hjá Tækni hf.
Þar varö hann fyrir slysi, missti
fingur á hægri hendi og lagði þá
niöur vinnu á verkstæöum. Eftir
þaö vann hann á heimili sinu i
Skipasundi 68 bæöi viö járn- og
trésmföar, þar til heilsan bilaöi
og erfiö veikindi unnu bug á þrek-
inu skref fyrir skref. Hann
andaöist á Landakotsspitala 24.
september siöastliöinn.
Skeggi Samúelsson eignaöist
mikilhæfan og góöan lifsförunaut,
Ragnheiöi Jónsdóttur, enda varö
hjónaband þeirra ástrikt og
hamingjusamt. Eftiriifandi börn
þeirra eru: Þuriöur, f. 23.2 1930
gift Guttormi Þormar, hrepp-
stjóra I Geitageröi. Guöný f. 6.1.
1932, gift Guömundi Ingimars-
syni, flugvirkja. Ormar,
verzlunarstjóri hjá Torginu f.
21.12. 1937, kvæntur Sigriöi
Ingvarsdóttur og Elin f. 1.12. 1939
giftÞorvaldi Axelssyni skipstjóra
hjá Landhelgisgæilunni. Auk
þess ólu þau Ragnheiöur og
Skeggi upp aö nokkru leyti
frænda sinn Gunnar Benediktsson
f. 2. okt. 1937.
Aöur en Skeggi giftist átti hann
tvö börn meö Vilborgu Magnils-
dóttur, sem látin er fyrir tveimur
árum. Þau eru: Knútur,
magnaravöröur, f. 21.4. 1924,
kvæntur Ingeborgu f. Gunther.
Brynhildur f. 24.9. 1925, gift Bene-
dikt Benediktssyni bifreiöar-
stjóra.
Börnum sinum öllum reyndist
Skeggi hinn ástrikasti faöir. Heill
þeirraog velferö varhonum fyrir
öllu. Þau geyma i þakklátum
huga minninguna um mann sem
jafnan haföi jákvæö viöhorf til
lifeins. Sama gildirum barnabörn
hans, en a.m.k. þrjú þeirra
dvöldu á heimili þeirra Ragn-
heiöar og Skeggja meöan þau
stunduöu menntaskólanám.
Þaö einkenndi mjög alla fram-
komu Skeggja Samúelssonar, aö
ekkert andstreymi gat unniö bug
á velvild hans til þeirra, er hann
kynntist, ekki slzt til þeirra, sem
minna máttu sin. Hjá honum var
fyrirgefningin jafnaná næsta leiti
og þakklæti til þeirra, er honum
reyndust vel, var ómælt I ljós lát-
iö til hins siöasta. Þannig var
hann afar þakklátur fyrir frá-
bæra umönnun er starfsfólk
Landakotsspitala veitti honum
siðasta spölinn og þann mikil-
væga styrker ástvinir hans veittu
honum.
Eins og Skeggi var þakklátur
samferöamönnum sinum, voru
þeir ekki siöur þakklátir honum,
þvi aö hann átti I rikum mæli þá
eiginleika aö geta glaözt meö
glöðum og veriö til styrktar þeim
sem hryggir voru. Slikir menn
verða alltaf eftirsóttir undir
hvaöa kringumstæöum, sem er.
Skeggi Samúelsson var mikill
félagshyggjumaöur. Eins og áöur
segir, starfaöi hann i samtökum
járnsmiða og Framsóknarfélagi
Reykjavikur um árabil. Hann tók
einnig drjúgan þátt i störfum átt-
hagafélags Strandamanna. Hann
haföi yndi af söng og var I kór
Langholtskirkju um skeiö. Hann
var mikill garöyrkjumaöur og
garöyrkjan var honum til yndis-
auka bæöi á Isafiröi og eftír aö
hann flutti til Reykjavikur.
Þaö kom vel i ljós i öllu félags-
legu starfi Skeggja, aö hann var
maður sanngjarn og velviljaður,
en fastur fyrir, ef honum fannst
réttu máli hallað.
A efri árum stundaöi Skeggi
Samúelsson tréskurö og renni-
smiöi og margan fagran grip
vann hann bæöi fyrir fjölskyldu
sina og aöra, t.d. smiöaöi hann
skírnarfonta fyrir kirkjur. Hag-
leikurinn var mikill og eljusemin
ekki minni, og hann var svo lán-
samur aö hafa góöa sjón og hand-
styrk fram á elliár.
Þau heimili eru oröin mörg,
sem bera vitni um fagurt hand-
bragö Skeggja Samúelssonar.
Viö samherjar og vinir hans
þökkum honum innilega aö
leiöarlokum og vottum frú Ragn-
heiöi og öörum aöstandendum
hans samúö okkar i vissuum, aö
minningin um hann verður þeim
góöur förunautur.
Þ.Þ.
upphafi sýningar og svo mun I
fleiri löndum lika, A tslandi
klappa menn ekki fyrir leik-
myndum, og þótt fyrir komi aö
leikmyndar sé getið t.d. i gagn-
rýni, heyrir þaö til hreinna
undantekninga.
Þaö er þvi dálitiö þörf ábend-
ing, sem fólgin er I sýningu leik-
myndateiknara, sem nú er hald-
in á Kjarvalsstöðum, en þar
sýna flestir af þekktustu
leiktjaldamálurum höfuö-
borgarinnar nokkur verka
sinna, sviösmódel, búninga,
sviösmuni, húsgögn, kökur og
höggmyndir, og einnig margt
annaö sem of langt er upp aö
telja.
Kjarvalsstaöir standa aö
þessari sýningu og kynna hana
meö aðfararoröum I sýningar-
skrá, en þar segir m.a.:
„Leikhúsverk er I eöli sinu
hópvinna þar sem margir
leggja hönd á plóginn. Leik-
myndagerö er þáttur i þvi starfi
en engu aö siöur sjálfstæö list-
grein, þar sem tilraunastarf-
semi hefur aukist mjög á siöari
árum. Hér á landi hafa vel
menntaöir nýliöar bætst i hóp-
inn á siðustu árum, starfandi
myndlistarmenn hafa tekiö aö
um, Björn G. Björnsson, Jón
Þórisson og Snorri Sveinn
Friöriksson, svo nokkrir séu
nefndir, og af þeim sökum m.a.
gerir þessi sýning nánast engin
skil leikmyndagerö I sjónvarpi
og kvikmyndum. — Hér kennir
margra grasa, frumdrættir,
búningateikningar leikmyndir,
grimur, ljósmyndir, jafnvel heil
leiktjöld. Þetta eru fjölbreytt
sýnishorn fremur en aö rakin sé
þróun eöa fylgt ákveönu þema.
En tilgangurinn ætti eigi aö
siður aö vera augljós, aö gera
gestum grein fyrir mikilvægi
þeirrar myndlistar sem mótar
ramma, stil og heildaryfirbragö
leiksýningar. Og þessari leik-
myndasýningu tengist einmitt
lifandi leiksýning: FLUGLEIK-
UR Þjóöleikhússins verður hér
á hverju kvöldi i þessum sama
sal meöan sýningin stendur yfir,
og er þannig skemmtilegur hluti
af sýningunni. Þeir sem taka
þáttisýningunni
LEIKMYNDIN eru:
Baltasar, Birgir Engilberts,
Guörún Svava Svavarsdóttir,
miöjur, eins og þingmaöurinn
sagöi. Leikmynd getur veriö
skemmtileg, en fellur illa aö
leiknum, og öndverö staöa kem-
ur einnig upp.
Sýnu verra er þó, aö öröugt
getur veriö aö geta sér til um
upprunaleikmynd, einkum
þegar á feröinni eru fræg erlend
verk (leikrit).
Sem dæmi vill undirritaður
taka, aö fyrir skömmu var hér
sýnt enskt leikrit, sem vinsælda
naut. Undirritaöur átti naumast
orö til aö lýsa hugkvæmni
leiktjaldamálarans og búninga-
teiknarans. Nokkrum vikum
siöar átti hinn sami leiö, um
London, þar sem verkiö var
fyrst frumsýnt — og gekk enn
—, og viti menn. Þar var notuö
nákvæmlega sama leikmynd og
sömu búningar og á Islandi.
Þessa var hins vegar ekki getið i
leikskrá heikhússins hér heima.
Þetta verður til þess aö maöur
á dálitiö bágt meö aö fjölyröa
Framhald á bls. 15
MYNDLIST - LEIKLIST
C

Leikmyndasmiöir sýna á Kjarvalsstööum
Þeir sem fylgjast með
skrifum gagnrýnenda um
leikhúsið, geta víst flestir
tekið undir það> að það
eru einkum vissir þættir
leikja, eða sjónleiksins,
sem f jallað er um í blöð-
unum, það er einkum
frammistaða leikenda,
verk leikstjórans, og verk
höf undarins, sem tekið er
til rækilegrar umfjöllun-
ar, stundum að minnsta
kosti, en afar sjaldan er
ritað um aðra þætti
leiksýninga, a.m.k. ekki á
sama hátt og um
áðurnefnd atriði.
Þar á ég til dæmis viö starf
leikmyndateiknara, ljósa-
manna, já og leiktónahönnuöa.
Um þaö er ekki ritaö meira en
stúlkur sem visa til sætis, eöa
dyraveröina i leikhúsinu, og
þetta skeöur þrátt fyrir aö
leikhúsverk er fjölefli, þar sem
margir leggja hönd á plóginn.
Þaö eru aöeins hin listrænu
mörk, sem eru dregin viö leik-
arann, höfundinn og leik-
stjórann.
Klappað fyrir
leikmyndum
Erlendis er þessu dálitiö ööru-
visi variö. 1 Bandarikjunum til
dæmis er oft klappqA-sérstak-
lega fyrir leikmynoinni, eöa
leikmyndateiknaranum i
sér einstök verkefni hjá
leikhúsunum, og Félag
leikmyndateiknara á aöild aö
Félagi islenskra leikara. Þaö
eru ekki aöeins atvinnuleikhús-
in sem hér leggja til aukinn
metnað. Eftir þvi sem leikfélög-
unum úti á landsbyggöinni hef-
ur aukist ásmegin, hafa þau
einnig ráöiö til sin leikmynda-
hönnuöi jafnt og leikstjóra. —
Þessari sýningu er á engan hátt
ætlaö aö vera yfirlit eöa úttekt
þess sem hefur veriö aö gerast i
þessari listgrein undanfariö,
nokkrir af okkar þekktustu
leikmyndateiknurum eru ekki
meö vegna anna á öörum stöö-
Gunnar Bjarnason, Gylfi Glsla-
son, Jón Benediktsson, Lárus
Ingólfsson, Magnús Pálsson,
Magnús Tómasson, Messiana
Tómasdóttir, Sigurjón Jóhanns-
son, Steinþór Sigurösson,
Valgerður Bergsdóttir og Þór-
unn Sigriður Þorgrimsdóttir.
Gagnrýnendum er
vandi á höndum
Þar eð leiktjaldahönnun, eöa
leikmyndagerö er i rauninni
bæöi leiklist og myndlist er dá-
litiö öröugt aö meta hana i
venjulegri leiklistargagnrýni.
Hún hefur sem sé tvær þunga-
Af sjálfsögð-
um hlutum