Ísafold - 08.09.1915, Blaðsíða 3

ISAFOLD
3
Hús til sölu,
getur verið laust til ibúðar i. okt.
Ritstj. vísar á.
aðarlaust að framleiða afurðir, er
hrökkvi til sölu og kaupa nægilegra
lifsnauðsynja sjálfra þeirra og annara.
Og enn er »itt: Á næsta ári getur
alt hrunið niður í óhæfilega lágt
verð, sern rfurðir kallast hér, og
hversu mun þá framleiðendum vegna,
þ&im, er ekki veitir af nú? — Eða
kanske stríðstolls-áherjendurnir nú
berjist þá fyrir landssjóðsstyrk til
framleiðenda til að bæta þeim verð-
hrunið, eða láta framleiðsluna bera
sig ? Ó.
Sumarafli þilsKipa
við Fáxaflóa.
Reykjavikurskipin:
þilsk. Asa
— Björgvin
— Sigurfari
—- Hafsteinn
— Keflavik
— Milli
— Seagull
— Sæborg
— Valtýr
— Hákon
H. P. Duus 38,000
—«— 27,000
—«— 22,000
—«— 21,000
—c— 21,000
—«— 18,000
— «— 21,000
—«— 21,000
—c— 26,000
—«— 26,000
241,000
— Sigríður Th. Th. 35>ooo
— Ester P. Thorsteinsson 28,000
— Skarphéðinn-----| 13,500
Hafnarfjarðarskipin:
— Surprice E. Þorgilsson 27,300
— Acorn Þ. Egilsson 24,000
— Guðrún —«— 23,000
— Reaper —«— 16,000
(Ægir).
Mannslát.
Mánudaginn 30. ágúst síða$tliðinn
lézt að heimili sínu, Gvendareyjum
á Breiðafirði, Salbjörg Jónsdóttir,
kona Guðm. Guðmundssonar óðals-
bónda í Gvendareyjum, fædd 7. ág.
1852.
Salbjörg sál. var elskuð og virt af
öllum, sem náin kynni höfðu af
henni, gestrisin og gáfuð kona. Ekki
varð þeim hjónum barna auðið, en
hafa alið upp 2 börn, Ástu Stein-
dórsdóttur og Guðm. J. Breiðfjörð
blikksmið í Reykjavik. Ktmn.
Látin
er hér i bæ fyrir nokkru (23. ág.)
frk. Anna Siqrídur Jlrasen, komin
nokkuð á sjötugsaldur (f 1. des.br.
1853). Var hún dóttir Ara læknis
Arasen á Flugumýri (f 1881) og
Helgu Þorvaldsdóttur sálma-
skálds í Holti. Hún dvaldist nyrðra
þangað til móðir hencar lézt (1893),
en siðan í Reykjavík — ásamt
Kristínu systur sinni, er lézt í vetur.
Af börnum Ara lifa nú að eins tvö,
Guðlaug kenslukona hér í Rvik og
Þorvaldur bóndi á Víðimýri.
Anna sál. hafði lengi vanheil ver-
ið og var fyrir nokkru ger á henni
holskurður. Virtist hún fyrst í stað
ætla að koma til eftir skurðinn, en
kraftarnir reyndust eigi nægir.
Anna sál. var að kunnugra sögn
gæðakona, greind og vel mentuð og
látin hið bezta.
Oft er hálfsögð sagan,
þegar einn segir frá.
Þegar við höfðum lesið grein
ina í 26. tölubl. ísafoldar þ. á.
»Til þess eru vítin að varast þau«.
Þá varð okkur á að hugsa: Flest
er nú farið að gera að blaðamáli.
Málefni það, sem umrædd grein
fjallar um, er að eins sérmál
þessarar sveitar, en úr þvi farið
var að skrifa um það á annað
borð, þá hefði verið viðkunnan-
legra að segja frá báðum máls-
hliðum, og þá augvitað að taka
frá byrjun. En sökum þess, að
að frásögn greinarhöf. er einhliða
og ekki allskostar rétt, leyfum
við undirritaðir okkur að biðja
yður herra ritstjóri, að ljá grein
þessari fúm í blaði yðar.
Umrædd grein byrjar að segja frá
bruna Undiifellskirkju ogfleiru þar
að lútandi t. d. aldri hennar o.s.frv.
Hvað vátrygginguna snertir er það
rétt, að samningaleið var farin.
Hvort söfnuðurinn heflr skaðast á
þvi, látum við ósagt, því auk þeirra
3000 kr. (sem voru 3/4 af vátrygg-
ingarfjárhæðinni) hélt söfnuður-
inn öllu björguðu, en það gleymd-
ist greinarhöf. að geta um. Nem-
ur þetta alt talsverðri upphæð,
en þó einhver lítilsháttar mismun-
ur væri er naumast ástæða til að
gera slíkt. að blaðamáli; enda
hugðum við, að þar væri skegg-
ið svo skylt hökunni, að sannað-
ist á greinarhöf. »Að höggur sá
er hlífa skyldi« En það getum
við bent greinarhöf. á, að skamt
hefði hann þurft að fara til að
sjá meira verðfall á húsi, á svip-
uðu árabili, þar sem þó minni
efnalegir kraftar lágu bak við,
en hjá öllum Undirfellssöfnuði.
Nú tekur greinarhöf. sprett og
fer að tala um hina almennu
þörf okkar Vatnsdæla á funda-
húsi, telur vöntun þess draga úr
félagsskap, menn sæki ekki fundi
»þvi þeir verði að haldast á heim-
ilum bænda«. Um þetta má
segja margt á báðar hliðar, en
þá skoðun teljum við réttmæta,
að sveitir eigi fundarhús til al-
mennra afnota, þar sem því verð-
ur viðkomið, að eins að þau séu
heppilega sett í hverri sveit; en
hvað það snertir að fundahúsin
sjálf skapi áhuga manna á alruenn-
um málum er nokkuð annað, og
sízt mun það hjá þeim sem til-
finninganæmir eru fyrir útgjalda-
hliðinni, því engum þarf að bland-
ast hugur um það, að þannig
lagaðir fundir kosta einstakling-
inn eða sveitasjóðina meira.
I sambandi við endurbyggingu
Undirfellskirkju, fer greinarhöf.
að tala um, að sú hugmynd
hafi komið fram, að byggja
undir henni fundahús — og
að »flestir hafl tekið þeirri
hugmynd tveim höndum að því
er frekast var vitað. Þar erum
við nokkuð á öðru máli en grein-
arhöf. Sannleikurinn er sá, að
þegar hugmynd þessi kom fram
hjá málflytjendum, þá var henni
lítið sínt af flestum á því stigi —
sem málið var þá, en bygginga-
nefnd var falið að fá áætlun um
kirkjubygginguna með kjallara
og án, hans; sýndi sú áætlun að
kjallarinn skilrúmalaus og gólf-
laus (að eins hringurinn) var
áætlaður ca. 1000 kr.
Þann 25. okt síðastliðinn var
haldinn safnaðarfundur að Undir-
felli, til þess að ræða um livort
byggja skyldi kirkjuna á sama
stað. Á þeim fundi innleiddi
oddviti sóknarnefndar, Guðmund-
ur Ólafsson þetta kjallaramál,
var fyrst leitað undirtekta hvort
menn vildu leggja fram fé úr
sveitarsjóði, til að byggja hann.
Ennfremur var borið undir þá
bændur, sem mættir voru úr sókn-
inni en búsettir í Sveinsstaða-
hreppi, hvort þeir leyfðu að
byggja mætti kjallara þennan.
Leyfi þetta gáfu þeir, þó því að
eins, að það yki engan kostnað
við kirkjubygginguna eða tefði
hana á neinn hátt. Margirfund-
armenn hreyfðu því, að ekki væri
til neins að ræða um fjárframlög
úr sveitarsjóði til kjallarans, á
þessum fundi, það væri sveita-
mál, sem tilheyrði að ræðast á
almennum sveitarfundi. Samt
óskuðu nokkrir fundarmenn að
atkvæðagreiðsla færi fram, sem
fór svo að 8 greiddu meðatkvæði
en margir neituðu að greiða at-
kvæði. Þetta mátti næstum telj-
ast hlægilegt, að hugsa sér þann
gang í málinu að safnaðarfundur
færi að samþykkja, að sveitarsjóð-
ur 'Áshrepps færi að leggja fram
fé til þessarar kjallarabyggingar.
Datt mönnum því ekki i hug að
taka þetta gönuskeið öðruvísi en
sem markleysu eina. Á fundin-
um skoruðu nokkrir menn á
sveitarstjórn Áshrepps að veita
fé til hins umrædda. Tók
hún það mál til meðferðar
á fundi sínum 10. nóv. s. 1. og
samþykti: »Að fyrir sitt leyti
sæi hún ekki ástæðu til þess, þar
sem húsið væri mjög illa sett til
almennra afnota fyrir sveitina«.
Hversu alvarlega var farið að
hugsa um þetta látum við ósagt
en þó mun nokkur brögð hafa
verið að því, að einstakir menn
ræddu málið af kappi 0g reyndu
jafnvel að fá fylgi annara. Á
hinum venjulega tíma hélt odd-
viti aðalsveitarfund og þar var
þetta mál tekið til umræðu.
Fundur þessi var fjölsóttur og
málið mikið rætt, en skoðanir
manna nokkuð skiftar. Á þessum
fundi kom fram kostnaðaráætlun
yfir kjallarabygginguna, sem átti
að sýna hann frá kostnaðarhlið
alveg uppkominn. Þiljaðan í
hólf og gólf, stoppaðan bak við
þiljur og málaðann. Skilrúm
þannig: »Fundasalur að sunnan
sem einnig átti að vera forskóla-
stofa fyrir norðurhluta hreppsins
og þrjú smærri herbergi að norð-
an. Kostnaður allur áætlaður
1400 kr. Fleiri höfðu athugað
kostnaðarhlið við byggingu þessa
og komu fram nokkuð ólíkar
tölur. Eftir skýringum sem gefn-
ar voru á fundinum kom það í
ljós að kostnaðarmisfellan hlaut
að lenda á kirkjunni. Nú er eins
og menn vita nokkur hluti Undir-
fellssóknar í Sveinsstaðahreppi, 5
bæir; var mönnum því heimild-
arlaust að auka kostnaðinn við
kirkjubygginguna á þann hátt.
Einnig komu fram raddir um það,
að sem fundahús, væri húsið illa
sett á Undirfelli, of utarlega.
Staðhættir eru þannig, að 5 bæ-
ir i hreppnum eru fyrir Undir-
fell, en 17 fyrir framan, og fult
svo langt milli bæja í framdaln-
um. Efiir að umræður höfðu
staðið alllengi, kom fram sú til-
laga, sem greinarhöf. er minnis-
stæðust, og urðu þau afdrif henn-
ar, sem hann skýrir frá, en það
gleymíst honum að geta um, að
af þeim 22. meðatkvæðum voru
að eins 5 búandi menn. Sumum
kann ef til vill að virðast þetta
undarlegt, sem ekki þekkja i gangi
málsins frá byrjun; skal hér í
fáum orðum tekið fram, það sem
réð úrslitum þannig. Nl.
ReyklaYtkar-aDDái].
Verzlunarskólinn. Skólastjóri við
hann er orðinn Jón Sívertsen
kaupni., í stað O. G. Eyólfssonar, er
sagði starfinu lausu í vor.
Skipafregn:
Gullfoss fór frá Kirkwall beina leið
til Khafuar þ. 4. sept.
Island fór til útl. i fyrrakvöld. Meðal
farþega voru Mr. Hobbs og frú, Helgi
Zeéga kaupm., Herluf Clausen kaupm.,
Mr. Berrie, Mr. Bookless, Bogi Mel-
sted, stúdentarnir Sveinn M. Jónsson
og S. Blöndahl, Anker Fischer, ungfrú
Zoéga (dóttir Geirs kaupm.), Thora
Friðriksson og Ingibjörg Daníelsson
(yfirdómara) og sœnsk stúlka Elsa
Keyaberg. Ennfremur jungr. Sigríður
Stephensen og Guðlaug Jensson.
Fiskkaup og bæjarstjórnin. Bœj-
arstjórnin hefir gert samning við út'
gerðarmenn botnvörpungsins Marz að
kaupa afla hans fyrst um sinn þennan
mánuð til að selja bæjarbúum. Búist
er við að verðið verði á fiskinum frá
8 og upp í 15 aura (stór lúða). —
Þetta ætti að verða góð matarhjálp
fyrir bæinn, ef veiðin gengur-bærilega.
Aðkomumenn : Síra K r i s t j á n
EldjárnÞórarinsson, frá Tjörn
i Svarfaðardal, kom hingað með Marz
um daginn og dvelst hór þangað til
Pollux fer norður. Hann hefir eigi
komið hingað til bæjarins í 36 ár. Síra
Eldjárn er nú kominn á áttræðisaldur,
en fádæma ern og virðist eigi neitt úr
fjöri því dregið, sem hann hefir verið
annálaður fyrir frá skólaárunum.
Skip landföst í Reykjavík. Núna
um helgina var fyrsta hafskipabryggja
hinnar nýju hafnargerðar fullbúin —
sú sem ætluð er kolaskipum eftirleiðis
— við Batteríisgarðinn.
Fyrsta skipið, sem við hana lagðist,
var íslenzki botnvörpungurinn M a r z,
er lagðist við bryggjuna á sunnudag.
En á mánudaginn lagðist hið nýja skip
Sam.fól., I s 1 a n d, við hana og tók
móti farþegum. Yar mannstraumur
mikill út á slíipið af bæjarmönnum,
sem þótti nýstárlegt að stíga á land-
fast skip fyrsta sinni í höfuðstaðnum.
----------------------
Smávegis.
Brunahætta af reykingum. í 50
Ara minningárriti »Nye danske
Brandforsikringsselskabs« gefur Jo-
hannes Dalhoff, fulltrúi 1 hagstof-
unni dönsku yfirlit yfir bruna og
orsakir þeirra á timabilinu 1864—
I9M.
Flestir brunar stafa af óvarfærni
með ljós og svo eld, af þessum
orsökum voru að meðaltali 1903—12,
1183 brunar á ári. Þriðja stærsta
orsökin eru tóbaksrevkingar. Af
þeim stöfuðu að meðaltali 277
brunar á ári. Þessi sízt afsakanlega
orsök vex svo mjög ár frá ári, að
fyrir 20 árum síðan reiknuðu menn
1 bruna á 300 tryggingar, en nú
nálega 1 á hverjar 100. Þessi vöxt-
ur er einkum kendur vaxandi tóbaks-
reykingum kvenna.
Tóbaksrækt bönnuð á Þýzklandi.
Rikisþing Þjóðverja hefir eftir áskor-
un frá bandalagi þýzkra tóbaksbind-
indisfélaga, bannað alla tókbaksrækt
á þýzkalandi. Askoruninni fylgdu
ummæli fjölda vísindamanna við-
vikjandi skaðsemi tóbaks, þar á með-
al frá yfirlækni þýzka flotans.
Erl. símfregnir.
öpinber tittynning
frá brezku ntanríkisstjórninni.
í London.
London, 31. ágúst.
Útdráttur
úr opinberum skýrslum Frakka 27.—30. ág.
Stórskotaliðið hefir enn þessa dag-
ana haft sig allmjög í frammi. 27..
ágúst ónýtti það skotgrafir fyrir
Þjóðverjum norðan við Arras og 29%
ágúst eyddi það skotfærabirgðum
fyrir óvinunum (18. Depot). 30,
ágúst hnekti það nokkrum árásum
Þjóðverja með skothtíð og eftir
ákafa viðureign skemdi það skot-
grafir óvinanna í Artois og Argonne
þ. 30. ágúst.
í Champagne-héraði hjá Auberine
sur Suippe var hrundið sókn fram-
varðarliðs Þjóðverja.
Það hefir verið sprengjuhrið og
áköf höggorusta í Argonne og höfð-
um vér þar yfirhöndina og náðum
gíg eftir sprengingu og höldum
honum.
% Vogesafjöllum réttum vér við
herlinu vora og jukum lið vort hjá
Sondernach og Launersbach-hlíðum.
Náðum vér þar nokkrum skotgröf-
um óvinanna og hrundum af oss
gagnáhlaupum.
Sprengikúlna og sprengjuhríð hefir
staðið umhverfis Metzeral.
Þjóðverjar skutu á Compiegne á
löngu færi, drápu þar eina hjúkrun-
arkonu og særðu aðra hættulega, en
ollu engu öðru tjóni.
26.—27. ágúst skutu flugvelar
vorar á herstöðvar Þjóðverja í Wo-
evre-héraði og í Argonne og hefndu
með þvi fyrir loftfaraherför til Cler-
mont, sem hafði þó engan árangur.
Þær köstuðu einnig sprengikúlum á
gasverksmiðju Þjóðverja 1 Dornach
og Mulheim í Baden. Allar flugvél-
arnar komu heim aftur heilar á húfi.
Að morgni hins 28. ágúst flugu
þrjú þýzk loítför fram hjá Soissonfc
og önnur þrjú skamt frá Compiegne
og stefndu til Parísar. Þau komust
þó aldrei svo langt en köstuðu nið-
ur sprengikúlum i nágrenninu, en
særðu engan mann nema eina hjúkr-
unarkonu og eitt barn. Það var
skotið á þau og þau voru elt af
loítförum. Franskur flugsveitarfor-
ingi fór 3600 metra í loft upp og
tókst að skjóta niður eitt Joftfar
óvinanna hjá Senlis. Fiugmaðurinn
var tekinn fastur og loftfarið tekið
herfangi.
Skýrsla French.
London 31. ágúst.
Sir John French sendir þessa
skýrslu 30, ágúst.
Siðan eg sendi skýrslu mína 28.
ágúst hefir engin orasta orðið hjá
okkur svo orð sé á gerandi. Dálít-
ið hefir verið gert að sprengingum,
en yfirleitt hefir alt verið með kyrr-
um kjörum.
18. og 21. ágúst tókst oss að
skjóta niður flugvélar fyrir óvinunum.
23. ágúst skaut stórskotalið vort
á járnbrautarlest á stöðinni i Lange-
marck og kom þar upp eldur. Þá
um kveldið tók flugmannasveit vor
þátt í loftskipaárásum á Houthurst-
skóginn ásamt bandamönnum vor-
um, og tókst sú för vel og mistum
vér enga flugvél.
London, 31. ágúst.
Útdráttur
úr opinberum skýrslum Rússa 27.—30. ág.
í Rigahéraði hefir engin breyting
orðið.
Á veginum til Friedrichstadt hefir
staðið hin grimmilegasta orusta síð-
an 27. ágúst, og hafa óvinirnir sótt
fram til járnbrautarinnar, sem Jiggur
milli Eckau og Neuhut.
Á veginum til Dwinsk hafa her-
sveilir vorar tekið upp sókn.