Heimilið og KRON - 01.02.1939, Blaðsíða 3
HEIMILIÐ og KRON
BENEDIKT JÓNSSON
FRÁ AUÐNUM
Aldursforseti samvinnustefnunnar hér á
landi, Benedikt Jónsson frá Auðnum, er ný-
lega látinn. Samherjum hans hér í höfuð-
staðnum og félagsmönnum í Kaupfélagi
Reykjavíkur og nágrennis, er því ljúft að
minnast hans að leiðarlokum.
Benedikt lézt 1. þ. m. að heimili sínu í
Húsavík, rúmlega 93 ára að aldri. Hann
var fæddur að Þverá í Laxárdal 28. janúar
1846, sonur hinna þjóðkunnu Þverárhjóna,
Jóns Jóakimssonar og Herdísar Benedikts-
dóttur. Benedikt ólst upp í foreldrahúsum
og kvæntist rösklega tvítugur að aldri, Guð-
nýju Halldórsdóttur frá Grenjaðarstað.
Höfðu þau verið heitbundin frá því um
fermingaraldur. Reistu þau bú á Auðnum,
næsta bæ við Þverá og bjuggu þar, þangað
til þau fluttu til Húsavíkur 1904. Þau hjón
voru mjög samhent alla æfi, og tók Guðný
fullan þátt í áhugamálum bónda síns.
Þegar mér barst andlátsfregn Benedikts
á Auðnum, fannst mér eins og slökkt hefði
verið á leiftrandi vita, sem í þrjá aldar-
íjórðunga hefir varpað birtu og yl yfir um-
hverfið. Geislavendir vitans náðu eigi að-
eins yfir Þingeyjarhérað, heldur landið allt
að lokum.
Benedikt á Auðnum var einn af elztu og
áhrifamestu frumherjum samvinnustefn-
únnar á íslandi. Hann hafði lifað og starf-
áð, af fullu fjöri, með þremur kynslóðum,
áð þróun samvinnufélagsskaparins og ann-
ára menningarmála i Þingeyjarsýslu. Fyrstu
samherjar hans í þeim efnum voru Jakob
Hálfdánarson á Grímsstöðum, Jón Sigurðs-
son á Gautlöndum, Sigfús Magnússon á
^renjaðarstað og fleiri samtíðarmenn
Þeirra í héraðinu. Jakob er talinn upphafs-
Benedikt írá Auðnum níræður.
maður að stofnun Kaupfélags Þingeyinga,
enda var hann fyrsti framkvæmdastjóri
þess um 20 ára skeiö. Benedikt og Jakob
voru bræðrasynir og í bezta lagi samhentir
um að marka fyrstu spor Kaupfélagsins.
Þeir voru báðir skapríkir og skýrir hug-
kvæmdamenn svo að af bar, en skiptu
með sér störfum þannig, að Jakob stjórn-
aði framkvæmdum félagsins og bar
lengst af ábyrgð á þeim, en Benedikt
vann að uppbyggingu félags-skipulagsins
og útbreiðslu samvinnuhugsjónanna. Það
var höfuðhlutverk hans að sníða félaginu
stakk og starfsreglur og fræða félags-
menn um gildi samvinnunnar.
19