Íslendingur - 05.05.1954, Blaðsíða 6

6
ÍSLENDINGUR
Miðvikudagur 5. maí 1954
t
Mdifríðnr Iriðgcirsdíttír
Sauðárkróki
Hálftíræð — 52 ára templari
í gær var til grafar borin frá j anlega heilsuna. Hin andlegu áföll
Sauðárkrókskirkj u elzti borgari hafa þó vafalaust eigi orkað
þessa staðar, Málfrlður Friðgeirs-
dóttir. Hún var fædd 9. júní 1859
og dáin 31. marz 1954. Var því
aðeins tveim mánuðum fátt í hálf
tírœtt. — Hún var fæddur Hún-
vetningur. Uppalin í Fremri-Lax-
árdal, einni mes'u harðindasvelt
og snjóakistu sýslunnar. Missti
snemma föður sinn og varð því
ung að reyna á kraftana til hins
ýtras'.a, til þess að hjálpa móður
sinni við búskap og barnauppeldi
og það oft við harðræði og kald-
an kost afskekktrar harðindasveit-
ar. Finnst í þessu vafalaust að
nokkru skýringin á því eins'aka
þreki og þoli, dugnaði og dáð og
sterku skapgerð, sem einkenndu
þessa konu æ síðan. Ung-fullorð-
in fluttist hún til Skagafjarðar-
sýslu, og bjó þá fyrst í framdöl-
um Gönguskarða og reyndar
þannig í sama f j allaklasanum, er
hún ólst upp x, aðeins nokkru
norð-austar. Munu lífskjörin
einnig þar hafa verið fremur
kröpp og reynt á þol og þrek.
Rúmlega þrítug fluttist hún til
Sauðárkróks ásamt tveim börnun1
sinum, 6 ára og 11 ára. Þar gifl
ist hún 1894 Þorkeli Jónssyni,
sem var fjölhæfur maður, röskux
og vinnusamur. Tók hann síðan
sinn drjúga þátt í athafnasömu
lífi hennar næstu 36 árin. Hann
stundaði smíðar og fiskimennsku
en hún (auk heimiliss'arfa), salt-
fiskverkun, sem þá var mikil hér,
og einnig talsvert mikla búfjár
rækt, sem krafðist erfiðs heyskap-
ar í fjarlægð á starengjum Skaga
fjarðar-undirlendis. Auk þcss
urðu með árunum húsmóður-
störfin umfangsmeiri, er barna-
börnin komu til sögunnar. Qg nú
drepur sorgin á dyr. Son sinn,
Friðrik, missti Málfríður í hrap-
arlegu slysi frá Drangeyjarbjargi
vorið 1924, þá 36 ára. Og árið
1930 missti hún Þorkel mann
sinn, sem hafði verið hennar önn-
ur hönd í fullan aldarþriðjung.
Tengdasonur hennar, Magnús,-
missti heilsuna, háði margra ára
veikindastríð og dó 1939. Dóttir
hennar, Helga, ekkja Magnúsar,
miss'i einnig heilsuna og á átak-
anlegan hátt. Lifði mörg ár að
miklu leyti í sturlun og dó 1946.
Má segja að öll þrjú börn þessara
hjóna: Ingvar, Hólmar, Málfríð-
ur, væru fósturbörn ömmu sinnar
og ennfremur Málfreð sonurFrið-
riks sonar hennar og reyndar
e’nnig að nokkru börn Málfreðs.
Reyndist hún þeim öllum sem
bezta móðir. Og átti þá líka ást
þeirra og virðingu. Nærri má þó
geta að oft hafi barátta hennar
fyrir lífsafkomu hópsins verið
hörð, einkum þó eftir að hún
missti manninn, og eftir að dóttir
og tengdasonur misstu svo átak-
minnu um að reyna á kraftana.
En aldrei brást kjarkur né bar-
áttuþrek þessarar kvenhetj u. Þvert
á móti viitist hún hafa afgangs-
krafta og vilja til þess að fórna
fyrir hugsjónamál.
Árið eftir að Góðtemplarastúk-
an Gleym mér eigi var hér stofn-
uð (1897) giörðist hún félagi
hennar, og starfaði þar síðan svo
lengi sem náði eða fulla hálfa öld.
Og störf hennar þai voru unnin
af fullum, heilum og sterkum hug.
Þar voru engin hálfverk, fremur J þökk. Og vér
en annars staðar. Sá, sem þetta hennar, eigi sízt
voru fyrir freistingu, eða „tók í
þá“, er sofandi voru. Aðdáunar-
vert var, hvað þessi kona gat lagt
fram í fórnarstarfi bœði fyrir
hugsjónamálin, og hin persónu-
legu einkamál heimilis og barna-
uppeldis. Er það út af fyrir sig
lærdómsríkt fyrir alla þá, er lítið
— helzt ekkert — vilja á sig
leggja fyrir annað eða aðra en
sjálfa sig. Hvaðan kom henni
kraftur, kjarkur og vilji íil alls
þessa? Frá erfiðum eðliskostum,
frá uppeldi er mótaði til sterkrar
skapgerðar, frá einlægri, sterkri
Guðslrú. Þess vegna gat hún fórn-
að, þess vegna stóðst hún storm
og áföll langrar æfi, þess vegna
þoldi hún hita og þunga eifiðis-
ins, sársauka s'órra sorga, mikilla
rauna — og skaprauna — og lé.
aldrei bugast.
Blessunaróskir hennar munu
korna yfir „börnin“ hennai
mörgu. Og þau munu blessa hana
— minning hennar í ljúfsáiri
samverkamenn
i Reglumálum,
skrifar varð ei samstarfsmaður
hennar fyrr en hún hafði unnið í
10 ár (1908). Þá voru engin
þreytumerki enn. „í þann tíð“
var af mörgum s'.arfað að Reglu-
málum hér af lífi og fjöri. Enga
konu bar þó hærra þá í lifandi
starfi en Málfríði Friðgeirsdótt-
ur, hvort heldur hún talaði á fund
um, aðstoðaði við leiksýningar,
nnaðist „veitingar í kjallaran-
.m“, talaði kiark í þá sem veikir
sem höfum fyrir nokkrum árum
kosið hana fyrir helðursfélaga
vér metum hana og virðum, þökk-
um henni og blessum hana fyrii
50 ára starf hennar í Reglunni, og
öll vel unnin störf. Og vér kveðj
um hana þeirri hinnstu kveðju
sem öllum sl kum ber: „Gakk inn
í fögnuð herra þíns.“ í trú, von
og kærleika.
9. apríl 1954
Jón Þ. Björnsson.
I ÞRÓTTAÞÁTTU R
Landsmót
skíðamanna 1954
hófst á Siglufirði 15. apríl og
sr nýlokið sunnanlands. Á Siglu-
firði var keppt í göngu, s'.ökki og
norrænni tvíkeppni, en sunnan-
lands í svigi, bruni og stórsvigi.
Beztu afrek mótsins voru þessi:
íslandsmeistari í 15 km. göngu,
20 ára og eldri, varð Sigurjón
Hallgrímsson, Skíðafélagi Fljóta-
manna á 70 mín. 59 sek. Annar
Oddur Pétursson, ísafirði á 71
mín. 50 sek.
Boðganga 4x10 km. 1. ísfirð-
ingar á 3 klst. 19 mín 52 sek. 2.
Sveit Þingeyinga á 3 klst. 19 mín.
58 sek.
30 km. ganga: l./Ebenezer Þór-
arinsson, ísafirði á 2 klst. 19 mín.
39 sek. 2. Sigurjón Hallgrímsson,
Fljótum.
Stökk, 20 ára og eldri: 1. Guð-
mundur Árnason, Siglufirði, 35
og 35.5 m. Stig 222. 2. Geir Sig-
urjónsson, Siglufirði, 32.5 og 34
m. Stig 215.8.
Stökk, yngri en 20 ára: 1.
Hj álmar Stef ánsson, Sigluf irði,
31 og 32 m. Stig 217.4. Aðeins
Siglfirðingar kepptu í stökkun-
um.
Norrœn tvíkeppni: Sigurvegari
Skarphéðinn Guðmundsson. Stig kepptu, og sigraði íþró'.tafélaf
443.8. j M. A. á 3 mín. 22.2 sek. Sveit K
Síðar var inó'.inu haldlð áfram A. hljóp á 3 mín. 26.0 sek., svei
í Jósefsdal, og varð Magnús Guð- Þórs á 3 mín. 27.0 sek. og svei
mundssonReykjavík íslandsmeist- U. M. S. E. á 3 mín. 37.8 sek
ari í stórsvigi á 73.2 sek. (braut-, Hlaupið er 1600 metrar og skipt-
arlengd 1400 m., fallhæð 340 m.,
hlið 32) en annar Ásgeir Eyjólfs-
son Reykjavík á 74.5 sek. — í
keppni um beztu svigsveit íslands
sigraði sveit ísfirðinga, önnui
varð sveit Reykjavíkur, þriðja
Siglfirðingar og fjórða Akureyr
ingar.
íslandsmeistari í svigi karlí
varð Ásgpir Eyjólfsson Reykja
vík og einnig í Alpatvíkeppni. í
kvennakeppninni bar Jakobínr
Jakobsdóttir ísaflrði ægishjáln
yfir kynsystur sínar og sigrað
með yfirburðum í stórsvigi
svigi, bruni og alpa'.víkeppn
kvenna, og er þannig íslands
meistari 1954 í öllum þeim grein
um.
í. M. A.
vann Maí-boShiaupið.
Síðaslliðinn sunnudag fór frarr
hér í bænum hið svonefnda „Maí
boðhlaup“, er hingað til hefii
verið hlaupið á götunum, en nú
fyrsta sinn á hlaupabraut íþrótta
svæðisins. Veður var kalt, en all
margt áhorfenda fylgdist mef
hlaupinu úr brekkunni ofan vi<
íþróttasvæðið, en þar sér ágæt
lega yfir.
Fjögur félög og félagasambönc
ALF ERLING — ' 27
Bræður myrkursins
Mikael varð að hraða sér. Það var of hættulegt að s'aldra lengur
við. Hann varð að komast út úr snjóauðninni og reyna að ná
mannabyggð. Hann varð að reyna að komast undan úlfahópnum,
sem enn fór vaxandi.
Hann hljóp upp í sætið, greip taumana, og sleðinn þaut af stað.
Hestarnir skildu, hvað í húfi var, og þutu af stað með rjúkandi
makka. Þe.r þe.xk'u úlfana, sem snuðra um nætur kringum gripa-
hús bændanna og klóra með loppunum í þröskuldinn.
Sleðinn þáut því sem kólfi væri skotið yfir óendanlega fannbreið-
una, gegnum rjúkandi mjöllina.
Mikael kom avorki auga á veg né troðninga. Allt umhverfið var
samfelld, gráhvít snæþoka. En Mikael var réttbor.'nn sonur hins ei-
lífa snævar. Með aktaumana milli sterkra handa stefndi hann hest-
unum að húsi hins góða læknis, Arctofs.
„Hinn góði læknir, ArctoÞ'.Já, Arc'of læknir var vissulega góð-
ur maður og vaskur. Fátæklingarnir í öllu héraðinu elskuðu þenna
mann. Hann hjúkraði þeim sjúku. Og hughreysti þá heilbrigðu ým-
ist með orðum eða fé. Það var því ekkert furðulegt, þótt læknirinn
væri vel séður gestur, kærkomnari én presturinn, sem kom með
boðskap ritn.’ngarinnar en aldrei með brauðbita. Brauðið borðaði
nefnilega hans hágöfgi sjálfur heima í notalega pres'shúsinu, og
þegar snjórinn hlóðst yfir sléttuna — eyðimörkina hvítu —, þá lét
hans hágöfgi fava vel um sig heima í stofuylnum, þveröfugt við Arc-
tof lækni, sem hverju sem viðraði heimsótti vini sína í þröngu og
lágreistu kofunum til að hugga þá og gleðja og milda sorgir þeirra.
Það leit næstum út fyrir, að Arctof læknir væri skoðaður sem
dýrlingur. Hjátrúarfyllstu íbúarnir í hvítu eyðimörkinni virtust á-
líta hann sendan þeim af hinni heilögu guðsmóður sjálfri.
Og þegar maður sá Arctof lækni, gat maður ekki varizt þeirri til-
finningu, að viss helgiblær hvíldi yfir persónu hans.
Sí:t, snjóhvítt hár hans náði allt á herðar niður, afturkembt, svo
að hátt, hvítt ennið kom gre.’nilega í Ijós yfir tveim mildum, bláum
augum.
Arctof læknir var bláfátækur, næstum jafn öreiga og vinir hans
úti í snjóauðninni. Það, sem hann innvann sér, gaf hann öðrum.
Arctof læknir fór venjulega se’n' að sofa. Þegar hann var þreytt-
ur eftir dagsverkið, lét hann oftast jirey'una líða úr sér í stóra stóln-
um við arininn, kveikti sér í pípunni og velti því fyrir sér, á hvern
hátt hann gæti Dez' hjálpað fátækum vinum sínum daginn eftir.
Og kvöldið sem Mikael hleypti undan úlfunum yfir fannbreið-
una í áttina að húsi Arctofs læknis, sat hann einmitt við ofninn og
reykti pípu sína.
Bjölluhljómur og hvás sprengmóðra hesta rauf kyrrð stofunnar,
og það var bankað hva'lega á rúðuna.
Þar var Mikael kominn, sloppinn heilu og höldnu undan úlfa-
hó'pnum, og hafði numið síaðar úti fyrir húsi læknisins.
Arctof læknir stóð á fætur.
— Ges'ir á þessum tíma nætur og í slíku veðri, sagði hann við
sjálfan sig, tók lampann, renndi gluggatjaldinu upp og opnaði
gluggann.
— Ó, ert það þú, Mikael vinur? spurði hann
— Drengurinn minn er mikið veikur, Ai ctof læknir. Konan mín
er mjög áhyggjufull yfir honum. Þet’a er líka eina barnið okkar,
— eina hamingjan okkar.
— Guð minn góður! Svo að Ivan litli er veikur. Þá verð ég að
fara og líla á liann. Komdu inn fyrir og vermdu þig, meðan ég bý
mig, sagði læknirinn.
Hann lokaði glugganum og opnaði dvrnar fyrir Mikael, sem var
allur fannbarinn.
— Ég er ekki einn á sleðanum, Arctof læknir, sagði Mikael og
dustaði mesta snjóinn af sér úti fyrir dyrunum.
— Jæja, látlu fylgdarmann þinn koma inn líka, sagði læknirinn
um leið og hann tók snjóstígvélin sín fram úr horninu.
— Ég er hræddur um, að það sé til einskis, sagði Mikael alvar-
lega.
Arctof læknir leit undrandi á hann og staðnæmdist með stígvélin
í hendinni.
— Til einskis. endurtók hann spyrjandi.
— Já, ég er hræddur um að. hann sé dáinn, svaraði Mikael ró-
lcga.
— Dáinn? endurtók Arctof læknir gagntekinn.
Mikael kinkaði kolli.
— Ég fann hann úti á fannbreiðunni umkringdan af úlfum,
; Li, kj tuKjyj iii.
bi i u iuu m. spre
:inn 400 metra sprett. Taka þann-
g 10 manna sveitir þált í hlaup-
JLJlOLd

nu.
Sveit frá U. M. S. E. tók nú í
nokkuð niun það hafa dregið ú
árangri hennar, að aðeins sumi
hlauparanna höfðu hlaupask
(gaddaskó).