Neytendablaðið - 01.12.2002, Blaðsíða 15

Umferðin
Dýrt að skilja ekki íslensku
Ungir ökumenn valda slysum.
Þeir eru að vísu ekki einir um
það, en svo hátt er hlutfall
þeirra í hópi slysavalda í um-
ferðinni að tryggingafélög
telja nauðsynlegt að láta þá
greiða talsvert hærri iðgjöld
en aðra, og að auki sérstakt
aldursálag að 25 ára aldri.
Með þetta í huga er auðvitað
eðlilegt að gerðar séu nokkuð
strangar kröfur um kunnáttu,
bæði bóklega og verklega,
áður en unglingarnir okkar fá
ökuskírteinið sitt afhent á 17
ára afmælisdaginn.
Unglingarnir sjálfir eða að-
standendur þeirra kosta öku-
námið og þurfa að leggja
fram talsverða fjárhæð til að
fá afhent hið langþráða öku-
skírteini. En þetta vill þó
verða nokkuð misjöfn upp-
hæð. Það sitja nefnilega ekki
allir við sama borð. I íslenska
fjölmenningarsamfélaginu
sem við tölum svo hátíðlega
um á tyllidögum ber við að
þeir sem ekki eru enn mæltir
á íslenska tungu þurfi að
borga talsvert meira fyrir
ökunám og próf en aðrir.
Kristján Pétursson í Höfn-
um er kvæntur taílenskri konu
og stjúpdóttir hans fór í öku-
nám hér skömmu eftir að þær
mæðgur fluttust til landsins.
Kristján segir það hafa verið
erfitt, enda hafi til dæmis öll
námsgögn verið á íslensku.
„Það sem varð til bjargar í
þessu tilviki," segir Kristján,
„var að Ökuskólinn í Mjódd
reyndist hafa námsgögn á
fleiri málum en íslensku og
túlk sem talar taílensku.“
Það fór því þannig að
stjúpdóttir Kristjáns náði ís-
lenska ökuprófinu á endan-
um, en hann segir hana þó
engu að síður hafa þurft að
gera að því nokkrar atrennur
og vafalaust fleiri en verið
hefði ef hún hefði skilið ís-
lensku. í hvert skipti varð hún
að greiða prófgjaldið að nýju,
1.250 krónur - og auk þess
þurfti hún sjálf að bera allan
kostnað af túlkun og þýðing-
um.
Misréttið í reglugerð
Frumherji annast framkvæmd
ökuprófa og Umferðarstofa
býr þau til ojj hefur eftirlit
með þeim. A báðum stöðum
staðfesta menn að útlendingar
þurfa óstuddir að bera þann
kostnað sem af því hlýst að
kunna ekki íslensku. Kjartan
Þórðarson hjá Umferðarstofu
- sem allt þar til nýlega hét
því kunnuglega nafni Um-
ferðarráð - vísar í þessu sam-
bandi beint í reglugerð um
ökuskírteini þar sem 35. grein
hefst svo:
„Ef umsækjandi getur ekki
talað og skilið íslensku eða
erlent tungumál sem próf-
dómari veldur nægilega vel
skal notast við túlk við bæði
fræðilegt og verklegt próf.
Umferðarráð leggur til túlk en
kostnað af túlkun ber um-
sækjandi."
Tungumálum fjölgar
Það er reyndar ekki að að ís-
lenska sé eina tungumálið
sent nýtist til að taka ökupróf
hérlendis. Fræðilegu - eða
skriflegu - ökuprófin eru nú
þegar til á ensku, dönsku,
norsku, sænsku og spænsku
og Kjartan Þórðarson segir að
nú sé búið að taka ákvörðun
unt að þýða próf bæði á
pólsku og taílensku.
Af hálfu þeirra yfirvalda
sem að þessum málum koma
virðist sem sagt vera vilji til
að koma til móts við útlenda
þátttakendur í fjölmenningar-
samfélaginu og gera þeim
kleift að taka bílprófið á máli
sem þeir skilja. Þannig nefnir
Björgvin Guðnason umsjón-
armaður prófa hjá Frumherja
að þótt núorðið sé 24 stunda
bóknám í ökuskóla orðið að
skyldu hafi komið fyrir að
fólk af erlendu bergi brotið
hafi fengið undanþágu frá því
að sækja slíkan skóla, þegar
útilokað var að kennslan þar
gæti komið því að gagni. Þá
hafi fólkið að sjálfsögðu þurft
að verða sér úti um þekking-
una með öðru móti.
Kjartan Þórðarson hjá Um-
ferðarstofu nefnir líka í þessu
sambandi að þótt vissulega sé
eðlilegast að krefjast löggiltra
túlka við ökupróf sé það ekki
gert þegar svo standi á að á
þeirn sé ekki völ. „Það er yfir-
leitt alltaf hægt að leysa þessi
ntál einhvern veginn,“ segir
Kjartan.
En allt kostar peninga
Það má kalla ógerlegt að gera
sér nákvæma grein fyrir því
hversu mikið það kostar út-
lendinga umfram Islendinga
að taka bflpróf. Enda virðist
munurinn vera „allt frá því að
vera ekkert eða nánast ekkert
og til þess að vera upp úr öllu
valdi“ eins og einn viðntæl-
enda okkar orðaði það. Vafa-
laust má þó áætla að oft geti
sú upphæð numið alls nokkr-
um tugurn þúsunda. í ýmsum
tilvikum eru það samlandar
ökunemans sem taka að sér
túlkun og aðstoð og taka
stundum lítið eða ekkert fyrir,
en í öðrum tilvikum þarf fólk
einfaldlega að greiða það
verð sem upp er sett.
Hitt virðist alveg ljóst að
þeim útlendingum sem nýlega
eru fluttir til Islands þegar að
því kemur að taka bflprófið er
hér ekki boðið sæti við alveg
sama borð og íslenskum jafn-
öldrurn þeirra. Það er svo
auðvitað jafnljóst að það
stendur hvorki í valdi öku-
skólanna, Umferðarstofu eða
Frumherja sem annast fram-
kvæmd þessara prófa að jafna
þennan aðstöðumun. Til þess
þyrfti væntanlega lagasetn-
ingu eða að minnsta kosti
reglugerðarbreytingu.
NEYTENDABLAÐIÐ - desember 2002
15