Prentarinn - 01.03.1995, Blaðsíða 4

Goðsagnir um
prentara
Drykkfelldir og
músíkalskir
Ingólfur Margeirsson rithöfundur
Ég hef kynnst prenturum sem
blaðamaöur og rithöfundur.
Niðurstaða mín er að goð-
sögnin er rétt - en hún er líka
röng. Pað vakti reyndar fljótt
furðu mína, hve auðvelt það
virtist fyrir prentara að hand-
leika hljóðfæri. Margir þeirra
eru reyndar landsþekktir mús-
íkantar og söngvarar. Margir
prentarar voru einnig gleði-
menn en ugglaust hefur það
breyst í gegnum tíðina eins og
hjá mörgum öðrum starfs-
stéttum, til að mynda blaða-
mönnum og rithöfundum.
Pegar ég fór að kynnast starfi
prentara betur, jókst skilning-
ur minn á því hvers vegna
goðsögnin um tónlistina er
svo sterk; efgoðsögn skyldi
kalla þvístaðreyndin er ein-
faldlega sú, að prentarar eru
óvenju tónnæmir menn, hvort
sem þeir leika á hljóðfæri eða
ekki.
Prentarastarfið
er nefnilega list-
grein. Og prentarar
eru þar af leiðandi lista-
menn. Það þarf glöggt lista-
mannsauga að brjóta um fallega blað-
síðu í blaði eða bók, ekki síst ef útlitsteiknarinn
hefur ekki unnið heimavinnuna sem skyldi.
Oftar en einu sinni hef ég horft á hagleiksmenn
í prentarastétt bjarga slæmri útlitsteikningu
með einföldum lausnum. Það er engin tilviljun
að fjölmargir prentarar fást við listmálun og
teikningu í tómstundum sínum og margir hafa
náð langt á þeirri braut.
Goðsagnirnar eru fleiri; prentarar eru ófor-
betranlegir kommar, harðsnúnustu verkfalls-
menn og kröfugerðarmenn á þessari jörð og
þeir hafa lesið allt sem skiptir máli og hefur
verið gefið út á íslenskri tungu. Ekki fleiri orð
um það.
Ég kynntist prenturum áður en tölvurnar yf-
irtóku prentiðnaðinn. Ég hafði lítil kynni af blý-
inu nema tilsýndar en tók þeim mun meiri þátt
í offsetinu þegar sú tækni leysti blýið af hólmi.
Ég var svo heppinn að fá að kynnast ólgandi
iðu Blaðaprents, þar sem fjölmörg dagblöð
voru unnin og prentuð undir sama þaki í Síðu-
múlanum. Líkt og allir listamenn, voru prentar-
arnir mismiklir snillingar. Sumir brutu um síð-
urnar af slíkum hraða og öryggi að unun var á
að horfa, aðrir fóru sér hægar og áttu erfiðar að
beita hnífnum í þessum endalausa dúkkulísu-
leik og að láta fyrirsagnir, myndatexta og meg-
inmál hanga saman í listrænni heild. Það kom
síðan í hlut blaðamanna á vakt að dæma full-
unnið listaverkið. Athugasemdum var stund-
um tekið með brosi á vör af prenturum meðan
aðrir hrifsuðu síðurnar til sín súrir á svip yfir
smámunalegum athugasemdum blaða-
snápanna. Prentarar eru eins og aðrir lista-
menn; mishörundsárir fyrir gagnrýni. Sam-
skipti blaðamanna og prentara voru oft há-
vaðasöm, sérstaklega þegar klukkan tók að tifa
að prentunartíma.
A þessum árum heyrði ég fyrst að prentur-
um væri skipt niður í tvo gæðaflokka; þá sem
unnu á blöðunum og hina sem unnu í bóka-
gerð. Þeir sem unnu í bókagerðinni áttu að vera
mun meiri hagleiksmenn en hinir fyrri. Eins og
4 PREHTARim 1/95