Sagnir - 01.04.1980, Blaðsíða 41

©
Ég held að enginn alvörumaður
á Vesturlöndum taki hana sem
annað en merkilegt historískt
framlag á sínum tíma. Ég hygg að
sýnt hafi verið fram á með skyn-
samlegum rökum að sú einblíning
á þátt hagsögunnar sem þar er
gerð, standist ekki. En þetta
innlegg í sagnfræðileg vinnu-
brögð, að vanmeta ekki þátt hag-
sögunnar, er samt sem áður senni-
lega það merkilegasta, sem eftir
stendur af marxismanum. Enginn
sagnfræðingur getur litið fram
hjá því en enginn sagnfræðingur
á Vesturlöndum tekur þetta bók-
staflega. Þetta er meiriháttar
framlag sem skiptir verulegu
máli. En ef einhver sagnfræðingur
er til í landi, þar sem ríkir
málfrelsi, sem segist vera marx-
ískur og kenna samkvæmt því, þá
líst mér ekki á.
Því má skjóta hér inn £ að
Carlyle kenndi að sagan væri
rekin áfram af mikilmönnum.
Enginn tekur mark á því en ekki
er heldur hægt að líta algjör-
lega fram hjá því.
Er ekki óæskilegt að sagn-
fræðingar séu málaðir of sterk-
um pólitískum liturn? Eykst ekki
hættan á hlutdrægni við það?
Allir sagnfræðingar hafa skoð-
anir, mismunandi virðulegar, en
skoðanir samt. Ég held að sagn-
fræðingar séu yfirleitt íhalds—
samir varðandi mannlífið, þ.e.
fallist frekar á kenningu Hamil-
tons en Jeffersons um eðli mann-
1ífsins.
Sverrir Kristjánsson t.d.,
kommúnistinn, var í raun íhalds-
samur og rómantískur lífsnautna-
maður,' mikilfenglegur maður. Og
hafi menn skoðanir með þeim
hætti að þeir hafi skipað sér
í stjórnmálaflokk, þá kemur það
auðvitað í 1jós með einhverjum
hætti. Ég vildi t.d. einhvern
tima endurskrifa sögu Alþýðu-
flokksins. Þar eru goðsagnir og
margt hefur verið missagt.
Jón Baldvinsson og Stefán
Johann gerðu dýr mistök að fallast
ekki á, strax eftir 1930, að-
skilnað flokks og hreyfingar.
Sagan um Alþýðuhúsið er ljót
saga, því miður. Hins vegar er
lögskilnaðarþátturinn tignar-
legur, jón Blöndal hagfræðingur
hefur verið óvenjulegt glæsi-
menni og Viðreisnin var hugrökk
stjórn. Það er samt skoðun, en
ekki staðreynd.
Að lokum' nú hefur þú kennt
sögu á menntaskólastigi í nokkur
ár„ Hver er reynsla þín í þeim
efnum?
Ég get ekki svarað nema fyrir
minn skóla, þ.e.a.s. M.R. Þar
erum við íhaldssamir skólamenn
og notum íhaldssamar aðferðir.
Farið er yfir mikið magn af efni
og reynt að forðast að brjóta
þetta um of niður. Með svona
almennu yfirliti verður auðvitað
enginn sérfræðingur, en þetta
eru lyklar að meira og minna
öllum tímabilum sögunnar.
Það á að vera ljóst að í
menntaskóla kennum við sögu,
sagnfræði er fyrir háskóla. í
fyrra tilfellinu er um að ræða
kynningu á því hvað hefur gerst
og hvers vegna. Mönnum er gerð
grein fyrir tímabilum og hvert
samhengið í hinni sögulegu fram-
vindu hefur verið í gegnum tíð-
ina. Sagnfræðin fjallar um allt
annaðj þ.e.a.s. skjalfræði, sjálf
stæðar rannsóknir, notkun heim-
ilda, aðferðafræði o.s.frv. Þar
er um að ræða sömu aðferðir og
raunvísindamaðurinn beitir.
En eins og ég sagði,’ í skóla-
málum er ég af konservatífa skól-
anum að því leyti að ég tel að
massi þekkingarinnar skipti máli.
Þessi umræða öll um að allt nám
eigi að vera skemmtilegt og þar
fram eftir götunum hefur mikið
til þróast út í hreina flatneskju