Læknablaðið - 15.12.2003, Blaðsíða 62

UMRÆÐA & FRÉTTIR / AF BLÖÐUM SÖGU LÍ
„Hypnotica“ og „sedativa"
gerð afritunarskyld
Hér fer á eftir bréf formanns Læknafélags íslands frá 1971, Arinbjarnar
Kolbeinssonar, til þáverandi landlæknis, Sigurðar Sigurðssonar. Tilefnið er
ályktun af fundi Kvenfélagasambands íslands sem LÍ hefur borist þar sem
skorað er á lækna landsins að gæta varúðar við ávísun lyfja sem geta valdið
ávana og fíkn.
7. sept. 1971
Hr. landlæknir,
Sigurður Sigurðsson,
Arnarhvoli, R.
Læknafélagi Islands hefur borizt fundarályktun frá
Kvenfélagasambandi Islands, þar sem því er slegið
föstu, að þörf sé að áminna lækna um meiri varúð
varðandi ávísanir á ávanalyf og fíknilyf. Kvenfélaga-
sambandið skorar á læknastéttina að gæta varúðar í
því að gefa lyfseðla fyrir lyfjum, sem flokkast geta
undir ávana- og fíknilyf.
Ekki hefur stjórn Læknafélags íslands áður borizt
skrifleg ábending eða kvörtun frá félagasamtökum
varðandi gáleysi lækna í ávísun ávanalyfja og hefur
eigi í höndum neinar sannanir fyrir því, að slíkt gá-
leysi viðgangist hér, og ef svo er, hvaða hlut læknar
eiga þar að máli. Hins vegar ber þess að geta, að í
blaðaskrifum hefur þó þráfaldlega verið haldið fram,
að læknar ávísi um of fíkni- og ávanalyfjum, gefið er
í skyn í skrifum þessum, að þeir eigi meginsök á
notkun fíkniefna hér á landi. I því sambandi viljum
við benda á grein í dagblaðinu Vísi 9. apríl 1970 undir
fyrirsögninni „Læknastéttin of laus á ávísun vana-
lyfja“ og grein í Morgunblaðinu 17. apríl 1971, en
auk þess hafa allmargar fleiri greinar birzt í blöðum,
sem hníga í þá átt, að læknar eigi verulega sök á of-
notkun ávana- og fíknilyfja.
Þessi órökstuddi fréttaflutningur getur óhjákvæmi-
lega haft óheppilegar og alvarlegar afleiðingar, og
má í því sambandi nefna, að sjúklingar, sem þarfnast
þessara lyfja, verða óeðlilega tortryggnir gagnvart
áhrifum og notkun þeirra. Ólöglegur innflutningur
og ólögleg sala fíkniefna og fíknilyfja getur þróast í
landinu í skjóli þess, að hjá læknum sé að leita orsaka
ofnotkunar ávanalyfja og fíkniefna. Órökstuddur
fréttaflutningur sem þessi gerir því tvennt í senn, að
torvelda eðlilega lækningastarfsemi og auðvelda
smygl og ólöglega sölu fíkniefna, ávana- og fíknilyfja
í landinu. Þess vegna er nauðsynlegt, að kannað
verði nú þegar
verði til hlítar, hvort um sé að ræða misnotkun eða
ofnotkun umræddra lyfja í starfsemi lækna og verði
þá beitt lögum um endurritunarheimild í víðtækari
mæli en hingað lil hefur verið gert.
Fundarsamþykkt Kvenfélagasambandsins fylgir
enginn rökstuðningur, og er því eðlilegast að álykta,
að hún sé fram komin begna blaðaskrifa og orðróms,
sem skapazt hefur, en fundarsamþykktin sýnir skoð-
anir almennings á þessum efnum og gefur sannarlega
tilefni til þess, að málið sé rannsakað og greið svör
gefin. Þá er einnig þess að geta, að í fundarsamþykkt-
inni fellst áminnig um varkárni í ávísun deyfilyfja. Nú
er ekki vitað, hverjir eða hvort nokkrir yfirleitt þurfi
á slíkri áminningu að halda, og af þeim ástæðum er
rannsókn óhjákvæmileg.
Með tilliti til þess, sem að framan segir, fer stjórn
Læknafélags íslands þess á leit við heilbrigðisyfir-
völd, að „hypnotica" og „sedativa" verði nú þegar
gerð afritunarskyld. Gerðar verði skýrslur um ávís-
anir og notkun þessara lyfja með sama hætti og nú er
gert um hin sterkari fíkni- og deyfilyf. Ef svo kynni að
fara, að einhvers staðar finnist mistök í sambandi við
notkun hypnotica og sedativa, þá er það ósk Lækna-
félags íslands, að lögum frá 1968 verði beitt til leið-
réttingar slíkra mála, ef slíkt reynist nauðsynlegt.
Afritun þessara lyfja mun eigi gerð í öðrum lönd-
um, og hefur ekki verið talin þörf á henni hér, en auk
þess krefst hún allmikillar vinnu og kostar nokkurt
fé. Nú er hins vegar brýn þörf á þessari athugun til
þess að eyða órökstuddum orðrómi, gera vissa þætti
lækningastarfseminnar framkvæmanlega með eðli-
legum hætti og beina athygli fólks að hinum raun-
verulegu orsökum nautnalyfja- og nautnaefnavanda-
máls í nútímaþjóðfélagi.
Við viljum benda á, að ef tekin er upp nútíma-
tækni við afritun lyfseðla, verður vinna vart tilfinnan-
lega mikil. Þar sem um svo mikið velferðarmál er að
tefla, ætti ekki að horfa í kostnað, sem eðlilegt er, að
greiddur verði úr ríkissjóði. Við væntum þess, að heil-
brigðisyfirvöld sjái sér fært að hefja athugun þessa
hið fyrsta.
Virðingarfyllst,
f.h. stjórnar Læknafélags íslands
Guðmundur Jóhannesson Arinbjörn Kolbeinsson
gjaldkeri formaður
978 Læknablaðið 2003/89