Vísbending - 30.07.2012, Blaðsíða 2

2 V Í S B E N D I N G • 3 0 T B L 2 0 1 2
Er okur á Íslandi?
Álagning Haga er þreföld á við Tesco sem er stærsti matvöru-smásali Bretlands, þegar litið er á
framlegð fyrirtækjanna samkvæmt ársrei-
kningum. Hún er hins vegar lægri en hjá
Walmart.
Reglulega gýs upp umræða á Íslandi
um hátt vöruverð. Sú umræða er ekki
alltaf yfirveguð eða lestuð stað reynd um
en oft eru sögur af reyf ara kaupum látnar
duga sem sönnun.
Stundum fer umræðan að snúast um
okur kaupmanna á neytendum og hversu
allt er á verri veg innanlands en utan.
Í tengslum við þetta sjónarmið ákvað
undirritaður að rýna ársreikninga stórra
verslunarfyrirtækja sem flestir kannast við
og margir íslendingar hafa verslað við.
Ólík rekstrarmódel
Litið var á hver álagning fyrirtækj-anna er samkvæmt ársreikningi og
þar er auðvitað enga sundurliðun að fá
eftir vöruflokkum en hins vegar er kjarna-
starfsemi þeirra vel þekkt og þar liggur
þunginn í þeirra tekjuöflun.
Stór fyrirtæki eru mismunandi sett
saman hvað varðar efnahag, dreifingu,
vöruflokka o.fl. sem hefur áhrif á það
hvernig stjórnendur stilla upp sínu rekstr-
ar módeli til að ná árangri fyrir hluthafa.
Sum fyrirtæki eru afar stórtæk í inn-
flutningi frá Asíu á meðan önnur fyrir tæki
treysta á þjónustu dreifingaraðila og láta
þá um að finna vörur, halda lag er og taka
á sig rýrnun og áhættu af vöru skilum og
gæðamálum. Ákveðnir vöru flokk ar hafa
almennt lága álagningu á meðan aðrir
bjóða uppá meiri mögu leika til framlegðar,
það skiptir því veru legu máli hvernig fyrir-
tækin setja saman sitt vöruframboð með
tilliti til tekjumöguleika.
Það er því ekki einfalt mál að átta sig
á því hvað álagning fyrirtækja þarf að ná
yfir þegar kemur að kostnaði við innkaup
og lagerhald. Það vakti hins vegar athygli
mína að tvö bresk fyrirtæki skera sig
verulega úr þegar kemur að álagningu án
þess að hlutur eigenda sé verri. Það virðist
sem að þessi fyrirtæki séu með mun lægri
kostnað við rekstur en önnur stórfyrirtæki
í svipaðri starfsemi (sjá mynd 1).
Það er í raun mikill munur á því módeli
sem bresku fyrirtækin hafa komið sér
upp og hinum sem eru til samanburðar.
Það má því leiða líkum að því að afar
erfitt sé að hefja rekstur í samkeppni við
risana sem þar starfa þar sem álagning
er afar lág og því er lífnauðsynlegt að ná
stærðarhagkvæmni í rekstri.
Framlegð
Þar sem velta fyrirtækjanna er ekki sund ur greind er eingöngu horft á
framlegð og þannig litið fram hjá öllu sem
heitir mismunur á vörugjöldum, tollum
og unhverfisgjöldum sem búið er að gjald-
færa fyrir í vörunotkun við gerð ársreikn-
inga. Þannig er eingöngu unnið með
hrein a framlegð eftir að öll vörunotkun
hefur verið dregin frá.
Það er vitað að sum félögin eiga fjöl-
mörg dótturfélög í óskyldum rekstri og
fasteignir eru ýmist leigðar eða í eigu
sama félags. Til að fá sæmilega mynd af
álagningu þeirra eru þær tekjur skildar
frá eftir því sem hægt er því hér er ekki
verið að varpa ljósi á ávöxtun og arðsemi
heldur meira horft til rekstrarmódels og
álagningarþarfar og hvernig hún skilar sér
niður rekstrarreikninginn.
Sum félögin eru með rekstur víða um
heim en önnur eru meira bundin við sinn
heimamarkað. Sá samanburður sem hér
fer á eftir er því afar gróf mynd en ekki
nákvæmur samanburður.
Smásölurisinn
Walmart er stofnað sama ár og greinar höfundur fæddist eða 1962
af Sam Walton. Fyrirtækið er í dag stærsti
vinnuveitandi heims í heimi fyrir tækja
með yfir tvær milljónir starfsmanna og
markaðsvirði þess er u.þ.b. 32.000 mil-
ljarðar. Fyrirtækið er enn fjölskyldu-
fyrirtæki þótt að það sé skráð á markað
(1970) og fjölskyldan á enn nærri helming
hlutafjár.
Velta félagsins er að hálfu sala á mat-
vöru og að hálfu aðrar vörur og úrvalið er
gríðarlegt.
Walmart er stærsta smásölufyrirtæki
heims og veltir sa. 52.400 milljörðum eða
hundrað sinnum meira en fjárlög Íslands.
Þessi risi er með hæstu meðalálagninguna
af þeim fyrirtækjum sem skoðuð voru. Á
því eru margar skýringar eins og t.d. sú
M1. Álagning skv.
ársreikningi
framhald á bls. 4
Hermann Guðmundsson
Stjórnarmaður í SVÞ og rann-
sóknarsetri verslunarinnar
M2. Rekstrarkostnaður
af heildartekjum
M3. Hagnaður e. skatta
af heildarframlegð