Lögmannablaðið - 01.12.2010, Blaðsíða 10

10 lögMannaBlaðið tBl 04/10
eitt af ÞvÍ sem lögmenn þurfa
að hugsa um þegar þeir ráðleggja
skjólstæðingi er spurningin um líklega
niðurstöðu Hæstaréttar Íslands um
túlkun þess ágreinings sem uppi er. Slíkt
mat lögmanna verður sífellt erfiðara. ein
ástæðan er deildaskipting Hæstaréttar
og þar með aukin hætta á mismunandi
túlkun réttarins á lagareglum og ólíku
mati hans á sönnunargögnum.
dómur 100/2010
dómur Hæstaréttar frá 18. nóvember s.l.
í málinu nr. 100/2010 er gott dæmi um
þennan vanda. ökumaður bifhjóls H
og vátryggingafélagið S, sem selt hafði
honum slysatryggingu ökumanns, deildu
um hvort H hefði sýnt af sér stórkostlegt
gáleysi við akstur hjólsins, með því að
láta framhjól þess lyftast frá götu í akstri
skömmu áður en hann missti stjórn á
því. taldi félagið vegna þessa sig laust
frá ábyrgð sinni að 1/3 hluta.
H neitaði að hafa sýnt af sér
stórkostlegt gáleysi með fyrrnefndri
hegðun, sagðist ekki hafa ekið nema
á ca. 60 km hraða og bæði hjól hafa
verið á jörðu þegar hann missti stjórn
á vélhjólinu. J, félagi H sem ók nokkra
metra á eftir honum, staðfesti þessa
frásögn H í skýrslu fyrir dómi. annað
vitni sem ók bíl sínum fyrir framan
vélhjól H sá atvikið í baksýnisspegli. Það
vitni kvað hjólið hafa verið á mikilli ferð
en sá hvorki þegar H lyfti framhjólinu
né þegar það nam aftur við götu, lenti.
lýsti J atvikum svo að framhjólið hafi
verið á lofti „... einhvern örlítinn spöl.
Síðan fara bæði hjólin niður, síðan
komum við að hringtorginu“ og „allt í
einu er eins og hjólið hjá honum rjúki
af stað ...“. engin nothæf teikning lá
fyrir af vettvangi, hjólför voru ekki
mæld og engin sérfræðirannsókn gerð
á ætluðum hraða, aðdraganda eða
orsökum slyssins.
við upphaf málsins skoðaði undir ­
ritaður lögmaður túlkun Hæsta réttar á
2. mgr. 18. gr. l. 20/1954 og 2. og 3.
mgr. 27. gr. núgildandi laga um vátrygg­
ingasamninga nr. 30/2004. einnig
skýringu fræðimanna í lög fræði á þessum
lagagreinum. niður staðan var í stuttu máli
sú, að vátrygginga félag ber sönnunarbyrði
fyrir því að vátryggingataki hafi sýnt af
sér stórkostlegt gáleysi og þurfi einnig að
sanna orsakasamhengi milli háttseminnar
og vátryggingaatburðurðarins. H átti því
að fá fullar og óskertar bætur eins og
vátryggingasamningur hans við S kveður
á um, að mati undirritaðs.
niðurstaða hæstaréttar í
öðrum málum
eftirtaldir Hæstaréttardómar leiddu til
þessarar niðurstöðu:
591/2007. ökumaður ók vanbúinni
bifreið of hratt. um leið og hann var að
stilla útvarp hennar missti hann stjórn
á bifreiðinni og ók utan í kantstein
þannig að bíllinn gjöreyðilagðist. ekki
stórkostlegt gáleysi segir Hæstiréttur.
336/2005. ökumaður sem einungis
hafði sofið tvo til þrjá tíma ók bifreið
sinni snemma morguns fram úr annarri
bifreið og framan á bifreið sem kom
úr gagnstæðri átt. „til þess að gáleysi
teljist stórfellt þarf það að vera á mjög
háu stigi ...“ segir Hæstiréttur.
107/2009. ökumaður ók bifreið
á miðakrein Kringlumýrarbrautar til
norðurs í veg fyrir og á bifreið við
hliðina þannig að bifreið hans kastaðist
yfir á þann hluta Kringlumýrarbrautar
sem liggur til suðurs, lenti þar, valt um
og stoppaði 80 metrum frá upphafsstað
óhappsins. vitni í lögregluskýrslu
báru um mikinn hraða bifreiðarinnar
og hún hefði farið í loftköstum yfir
umferðareyjuna milli akbrauta.
Í skýrslu sem vátryggingafélag ö
aflaði einhliða komu fram svipaðar
staðhæfingar um ökuhraða ö. Bifreiðinni
hafi verið ekið allt of hratt og langt yfir
leyfilegum hámarkshraða sem var 80
km. á klst.
Hæstiréttur hafnaði þessari einhliða
skýrslu sem sönnunargagni. Í upphafi
rökstuðnings síns segir Hæstiréttur svo: „
Stefndu bera sönnunarbyrði fyrir því að
áfrýjandi hafi valdið slysinu 7. október
2006 með stórkostlegu gáleysi.“ og
rökstuðningi Hæstaréttar lýkur svo: „með
því að stefndu teljast ekki með öðrum
sönnunargögnum hafa fært sönnur á
staðhæfingar sínar um að áfrýjandi
hafi valdið slysinu með stórkostlegu
gáleysi verður krafa áfrýjanda tekin til
greina.“
Hrd. 666/2008. ökumaður ók bifreið
sinni „vel yfir leyfilegum hámarkshraða“ á
Sæbraut eins og segir í dómi Hæstaréttar.
Vandinn að vera
lögmaður
VilHjÁlMUr H. VilHjÁlMsson, Hrl. lAndslöGUM
Aðsent efni