Skólavarðan - 01.09.2001, Blaðsíða 12

Í upphafi nýrrar aldar er ekki lengur hægt að skilgreina Íslendinga
sem hóp sem talar sömu tungu og býr við eina gerð menningar.
Stór hópur barna á báða foreldra erlenda, aðrir hafa tvöfalt þjóð-
erni eða hafa dvalið langdvölum erlendis. Sumir eru fjöltyngdir en
aðrir hafa betri tök á annarri tungu en íslensku. Þessi börn eiga
það sameiginlegt að þeim er mikilvægt að fá að vera bæði og. Þá á
ég við að þau fái og geti skilgreint sig með stolti og sóma sem Ís-
lendinga en jafnframt vísað til annars þjóðernis og/eða menningar
sem beri að virða. Ljóst er að samfélagið þarf að bregðast við þess-
ari breyttu samsetningu nemendahópsins og styðja við bakið á ein-
staklingunum og þá þarf að kalla fleiri til en okkar ágætu og öflugu
nýbúakennara - mun fleiri þurfa að leggja fram hug sinn og hönd.
Yfirvöld þurfa að leggja fram sóknaráætlanir, reglugerðir og fé.
Allt samfélagið þarf að standa að því að
mennta og ala upp þessi aðkomnu börn, rétt
eins og þau sem fyrir eru. Vert er að benda á
að engar rannsóknir eru til á námsgengi
þessa fjölbreytta hóps, hvorki í grunn- né
framhaldsskóla.
Að bregðast við með skipulögðum
hætti og rjúfa einangrun
Við á Fræðslumiðstöð Reykjavíkur og í
grunnskólum borgarinnar höfum fundið
mjög fyrir verulegri fjölgun nemenda af er-
lendum uppruna. Í fyrra ríkti nánast upp-
lausnarástand þar sem börnin urðu skyndi-
lega mun fleiri en nokkur gerði ráð fyrir.
Hefur verið brugðist við með því að endur-
skipuleggja málaflokkinn, bæta skráningu og
semja nýjar reglur þar sem jafnræðis er gætt,
því að um er að ræða einstaklingsbundinn
rétt til þess að fá sérstaka tíma í íslensku sem
öðru tungumáli, skv. reglugerð nr.
391/1996. Reglugerðina þyrfti að endur-
skoða, m.a. tekur hún ekki til réttinda ís-
lenskra barna sem hafa dvalið langdvölum
erlendis. Málaflokkurinn fékk talsvert aukið fjármagn í upphafi
þessa árs og því bera að fagna - en betur má ef duga skal. Það held
ég að þeim sem þekkja til sé ljóst.
Í byrjun árs var gefin út stefnumótun til næstu þriggja ára í mál-
efnum barna með annað móðurmál en íslensku í grunnskólum
Reykjavíkur, upplýsingar er að finna á www.grunnskolar.is. Með
henni er reynt að bregðast við breyttum tímum og rjúfa einangrun
málaflokksins. Í kjölfarið hefur verið sett á fót þverfaglegt teymi
innan Fræðslumiðstöðvar sem á að stuðla að því að stefnunni verði
fylgt eftir og vinna að framþróun málaflokksins.
Ég vil hvetja skólafólk til þess að kynna sér stefnuna og markmið
hennar sem mörg eru mælanleg. Meðal annars má benda á að þar
kemur fram að innan þriggja ára verður sett-
ur á fót móðurskóli í kennslu í íslensku sem
öðru tungumáli og í fjölmenningarlegum
kennsluháttum. Ráðnir verða til starfa tví-
tyngdir farkennarar í allt að 21/2 stöðugildi.
Í sumar var ráðið í hálfa stöðu. Skólar eru og
hvattir sérstaklega til að koma á fót ný-
búateymum, gera áætlanir um hvernig stað-
ið verði að móttöku erlendra nemenda, end-
urskoða skólanámskrár með tilliti til þarfa
þessara nýju Íslendinga, stuðla að vaxandi
mannúð og virðingu á milli menningarhópa
og setja sér fjölmenningarleg markmið í kennslu þar sem gert er
ráð fyrir gagnkvæmum lærdómi. Nokkrir skólar eru komnir af stað
og heyrst hefur að sumir hafi í bígerð að halda fjölmenningarlega
þemadaga á næsta skólaári og/eða halda upp á evrópskt tungumála-
ár eða evrópska tungumáladaginn sem er 26. september. Sjá hug-
myndabanka á heimasíðu FMR og menntamálaráðuneytis.
Í stefnunni er lögð áhersla á fræðslu og námskeiðahald
Á skólaárinu voru haldnir sex fræðslufundir fyrir kennara og
tveir fyrir erlenda foreldra í samstarfi við Miðstöð nýbúa. Á sumar-
námskeiði í kennslu í íslensku sem öðru tungumáli var ákveðið að
nýta þekkingu og reynslu móttöku- og nýbúakennara og leggja
Nýbúafræðsla
14
Í grunnskólum Reykjavíkur hefur börnum af erlendum
uppruna fjölgað mjög hratt á síðastliðnum tveimur
árum og íslenskt samfélag verður fjölmenningarlegra
með hverju árinu. Friðbjörg Ingimarsdóttir kennsluráð-
gjafi þekkir vel til málefna nemenda út hópi nýbúa og
segir hér meðal annars frá stefnumörkun og verkefnum
á vegum Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkur.
Helstu fréttir af vettvangi
nýbúafræðslu á Fræðslumiðstöð Reykjavíkur
Yfirvöld þurfa að leggja
fram sóknaráætlanir,
reglugerðir og fé.
Allt samfélagið þarf að
standa að því að
mennta og ala upp þessi
aðkomnu börn, rétt eins
og þau sem fyrir eru.
Vert er að benda á að
engar rannsóknir eru
til á námsgengi þessa
fjölbreytta hóps,
hvorki í grunn- né
framhaldsskóla.
Í byrjun árs var gefin út stefnumótun til næstu
þriggja ára í málefnum barna með annað móður-
mál en íslensku í grunnskólum Reykjavíkur. „Ég
vil hvetja skólafólk til þess að kynna sér stefn-
una og markmið hennar sem mörg eru mælan-
leg,“ segir Friðbjörg Ingimarsdóttir.