Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.1997, Blaðsíða 15

Guðnrn Guðmundsdóttir
Byggt áfyrirlestrijlultum 20. mars 1997 á málþiiigi um breytt skipulagsform lijúkrunar sem Guðrún Guðmundsdóttir og Guðný Anna
Arnj)órsdóttir, Iijiíkriinarframkvœmdastjóri ái geðsviði SHR, undirbjuggu. Guðrún lauk B.Sc. prófi í hjúkrunarfrœðifrái III áirið 1991 og
er ná hjúkrunardeildarstjóri á geðdeild /1-2 á SHR.
í greininni sem hérfer á eftir
verður fjallað lítillega um rannsóknir
sem varða fjölskylduþjónustu, stiklað á stóru
um þœr stefnur sem hœst ber varðandi efnið, spáð í
hvað framtíðin kunni að bera í skauti sér og að lokum
greintfrá því sem hjákrunarfræðingar á geðdeild A-2
Sjúkrahúss Reykjavíkur eru að aðhafast til að bœta
þjónustu við fjölskyldur skjólstœðinga sinna.
Líta má á fjölskylduþjónustu sem alla þá þjónustu sem
fjölskylda sjúklings fœr á meðan hann dvelur á
sjúkradeild og í sumum tilfellum einnig eftir útskrift.
Þó að nálgun viðfangsefnisins hér miðist fyrst og
fremst við geðhjúkrun á hún
víðar við í hjúkrun.
GÍA ‘97
Rannsóknir varðandi fjölskylduhjukrun
Ekki er langt síðan ýmsar kenningar um orsakir og
eðli geðsjúkdóma blómstruðu, þar sem líkur voru
leiddar að Jiví að fjölskyldumynstrið og samskipti
innan fjölskyldunnar framkölluðu geðveikina. Þessi
viðhorf vöktu að vonum sektarkennd hjá aðstand-
endum geðsjúkra. Þeir fundu til hjálparleysis, og
fannst Jieir vanræktir. Afleiðingarnar urðu Jiær að
aðstandendur geðsjúkra vantreystu geðheilbrigðis-
starfsfólki og höfðu lítinn áhuga á að eiga samskipti
við Jiað. Seint á áttunda áratugnum komu fram líf-
fræði- og erfðafræðilegar vísbendingar um orsakir
geðsjúkdóma sem aðstandendur geðsjúkra og sjálfs-
hjálparsamtök gripu fegins hendi.
Síðastliðna tvo áratugi hefur mikill vöxtur hlaupið
í rannsóknir sem tengjast fjölskyldum og aðstandend-
um geðsjúkra, sérstaklega í hinum vestræna heimi.
Þá fyrst fór geðheilbrigðisstarfsfólk að einhverju
marki að velta fyrir sér líðan og reynslu aðstandenda
geðsjúkra, og samskiptum innan fjölskyldunnar.
Erlendar rannsóknir, sem lúta að fjölskyldum
geðklofasjúklinga, hafa leitt í ljós að }>að reynist
betur að veita íleiri en einni fjölskyldu í hóp fræðslu
og stuðning en Jiegar aðeins einni fjölskyldu er veitt
sama þjónusta út af fyrir sig. Það kemur fram að við
Jiað dregur verulega úr endurinnlögnum sjúklinga,
Jieir halda betur lyfjameðferð og stöðugleiki er meiri.
(McFarlane, Link, Dushay, Marchal og Crilly, 1995).
Það er J»ví hægt að leiða að Jjví líkur, að Jiannig
Jijónusta auki lífsgæði sjúklinga og fjölskyldna Jjeirra
og dragi úr Jjeiin kostnaði sem samfélagið Jjarf að
bera.
En rannsóknir hafa einnig leitt í ljós að aðstand-
endum geðfatlaðra finnst mikið vanta upp á að þeir
fái nægan stuðning frá geðheilbrigðisstarfsfólki og að
Jjeir óska eftir betri og markvissari fræðslu varðandi
marga Jiætti sem tengjast sjúkdómnum. (Eydís Svein-
bjarnardóttir, 1993, 1996; Rose, 1996).
Könnun, sem gerð var í Englandi árið 1991, á~
þörfum aðstandenda á tveimur lyfjadeildum leiddi í
Ijós að enginn af aðstandendunum, sem Jiátt tóku,
töldu að hjúkrunarfræðingar hefðu Jjarfir Jjeirra í
huga (Carter, 1991). Þetta var í sjálfu sér ekki talið
koma á óvart |>ar sem ekki var gert ráð fyrir fjöl-
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 5.TBL. 73.ÁRG. 1997
263