Helgarpósturinn - 02.07.1982, Blaðsíða 12

Helgarpósturinn - 02.07.1982, Blaðsíða 12
12 Föstúdagur 2. júlí 1982 ,rinn Hinn 26. júni siðastliðinn hóf göngu sina sýning List- málarafélagsins að Kjar- valsstööum. bar eru 78 verk eftir 21 listamann og eru það allir meðlimir félagsins. 1 kynningu sem fylgir sýning- arskrá segir: „Listmálarafé- lagið var stofnað 15. april 1982,... Myndlistarmenn hafa stofnað ótal sérgreinafélög, svo það er vonum seinna að málararhefjist handa og taki til við slika iðju...” eftir Halldór Björn Runólfsson Það felst i ofangreindum orðum, að hér sé á ferð félag sem samsvari félögum textil- og vefiistarmanna, Leirlist- arfélaginu, félagi grafiklista- manna og öðrum sérfélögum lista-og listiðnaðarmanna. Ef þaö reynist rétt, er um nokk- uð undarlega ástæðu aö ræða fyrir stofnun félagsins. Þann- ig er að sérgreinafélög lista- manna voru stofnuð til aö hlúa aö viðkvæmum vaxtar- broddi nýrra listgreina hér á landi, sem til skamms tima áttu litlum skiiningi að mæta hjá almenningi. Það er stutt siðan fólk tók að lita listiönað alvarlegum augum og má þakka þá nýbreytni ötulu starfi sérgreinafélaganna. Málaralisthefurhins vegar aldrei átt undir högg að sækja á Islandi, þá tið sem menn hafa lagt stund á þá iðju. Hún hefur ávallt verið ástsælust myndlistar, best skilin og mest metin. Þekkt- ustu og virtustu listamenn þjóöarinnar hafa verið mál- arar. Nú má vera að listmálur- um finnist sem hallaö hafi undan fæti fyrir málverkinu á siðasta áratug, en þaö er vegna þess hve fáir ungir menn glimdu við þann miðil. Hins vegar eru meðlimir hins nýstofnaða félags flestir gamalreyndar kempur sem héldu áfram að mála þótt fáir ungir bættust i hópinn og hef- ur þvi litið hallað á þá nema siöur væri. Þeir hafa einungis notið þess að vera færri um Stéttarbarátta með pensilförum ListmálarafélagiðáKjarvalsstöðum: „...þettaer hin ágætasta sýning og margir mæta hér gal- vaskir til leiks...” hituna. Reyndar hafa þeir flestir haldiö stórar einka- sýningar á timabilinu og hlotið lofsamlega dóma fyrir. Ég minnist á þetta vegna þess að mér þykir bölvanlegt að horfa upp á frjálsa mynd- listarmenn þrengja sviö sitt i sérgreinafélagi, þegar þeir ættu einmitt að víkka sig út yfir ramma þess. Mér koma i hug þær fjölmörgu sýningar mætra listamanna erlendis, sem ég hef augum bariö og sýna hvernig frjálsir mynd- listarmenn brjóta hvern mið- ilinn á fætur öðrum undir sig með stórkostlegum árangri. I einum listamanni sameinast málaralist, skúlptúr, grafik, kermik auk þeirrar algildu undirstöðu, teikningarinnar, og eru þá f jölmörg önnur svið ótalin. An þess að ég fetti fingur út imennsem leggja málaralist fyrir sig einvöröungu, finnst mér heldur vafasöm rós i hnappagatiö hjá myndlistar- mönnum að forsóma önnur svið lista með þvi að rotta sig saman i sérfélag málara. En það viröist ætla að verða sér- staða islenskra lista, að allt eigiaðvera sér þetta, eða sér hitt. Þar með heföu Picasso eða Matisse orðiö utan fé- laga, hefðu þeir verið svo ó- heppnir að fæðast islenskir. En áfram með smérið; þetta er hin ágætasta sýning og margir mæta hér galvask- ir til leiks og kennir þar margra grasa. Einar Bald- vinsson, Kjartan Guðjónsson og Agúst Petersen sýna allir figúrativar myndir frá sjáv- arsiðunni, en frá óliku sjón- armiði. Hinar ágætu myndir Einars eru nostalgisk af- brigói kreppumálverksins. Þaö er engu likara en maður sé horfinn aftur til 4. áratug- arins. Kjartan er hetjulegri ogmyndhans „Söltun” (8) er ástarjátning „á la Jóhannes úr Kötlum” til þeirrar stéttar sem umfram flestar hefur verið hornstein isiensks þjóðarbús. Agúst tekur hina ljóðrænu afstöðu tilhhafsins i þokukenndum og aþmosfer- iskum málverkum sinum. Þeir Hrólfur og Sigurður Sigurðssynir fást við lands- lag á innilegan og heilsteypt- an hátt. Þeir heyra til hinni siö-cézannisku hefð og fara einstaklega vel með þennan arf sinn. Valtýr Pétursson er einnig runninn úr þeim far- vegi, með öðrum hætti þó. Besta mynd hans er „Vasar” Vídeó-stefnan bæði lág og röng? Video (lat.: ég sé, sbr. audio: ég heyri) eða myndsegulband er tæki sem stungið er i samband við inntak sjónvarpsloítnets og siðan er kapall frá tækinu leiddur i sjónvarpiö. Þar er honum aunað hvort stungiö i loftnetsinnstunguna eða i sér- staka vídeó-innstungu. Tækið tekur við vissri tiöni frá loft- netinu en sendir á annarri tiðni inn i sjónvarpið. Þetta gerir það, aö stilla þarl tækið inn á sjónvarpiö og öfugt. Eftir þetta er tækiö tilbúiö aö taka upp efni frá sjónvarpsútsendingu, hvort sem kveikt er á sjónvarpinu eöa ekki. Einnig er hægt aö sýna myndiraf spólum isjónvarpinu. Myndsegulbandiö virkar þá eins og önnur rás. A flestum tækjum er timastillir,þannig aö hægt er að láta tækiö taka upp þó enginn sé heima. Myndsegulbönd greinast i þrjúkerfi hvað varöar upptöku- og sýningartækni. Kerfin byggja á mismunandi þræðing- um og þarf sérslaka spólu fyrir hvert kerfi. Þræöing er sjálf- virk. Kerfin eru VHS (Video Home System), einna úlbreidd- ast hérlendis, Betamia, minni spólur.og V-2000, stærri spólur, en hægt aö snúa þeim viö og taka upp á báöar hliöar. Ath. aö skammstöfunin VCK (Video Cassette Reeorder) þýöir ein- göngu myndsegulband og PAL SECAM er litakerfiö sem við notum. 1 Bretlandi er mynd og hljóð sent úl á mismunandi rásum svo breyta þarf smygl- uðum lækjum. I Banda- rikjunum og Frakklandi er notað annaö litakerl'i. Ilvað kostar VÍDEÓ? Viðskulum hala þaö i huga aö myndsegulband er eins og segulband eöa plöluspilari i notkun. Tækin bjóöa upp á mis- munandi tækni ss.: Hægt er aö láta tækið taka upp á sama tima nokkra daga i röö eöa á mis- munandi tima (og rás), sum eru fjarstýrð meö snúru, önnur þráölaus o.s.frv. Þannig verður kaupandinn aö meta sjálfur hvaö hann vill leggja inikiö i tækiö. Verðiö getur veriö frá tæpum þrettán þúsund krónum (staðgreitt) og upp i þrjátiuog tvö þúsund, meö stei-eo. Mynd- gæöi og hljóö er misjalnt nulli kerfa og merkja en yfirleitt haldast gæöi og verö I hendur. Annar kostnaöur er svo kaup á tómum spóluin og leiga á myndum. oáleknar þriggja tima spólur kosta I'rá 420-, og upp i 630-, krónur og ler það el'tir merkjum. Samsvarandt verö i Englandi og á hír.um Noröur- löndunum er einn þriöji þe. þú færö þrjár spólur þar fyrir eina hér. Myndir eruekki seldar hér- lendis á almennum markaði svo vitað sé en erlendis kosla þær frá 300,- og upp i 600,- kr. Er þá miðað viö einkaalnot. Spólurnar sem leigurnar nota eru mun dýrari i innkaupi vegna höfundaréttar. Ferðamönnum er leyíilegt aö hafa með sér þrjár óáteknar spólur eöa myndir. Mjög mikiö er um aö spólum og myndum sé smyglað til landsins og er þá hægtaðfá þærmun ódýrari. Hiö háa verö virðist vera tilkomið al' litlu magni, háum tollum og að- flutningsgjöldum. Myndsnældur eins og hljómsnældur og plötur lenda i háum tollflokki svo rikið græöi á innflutningi þeirra en sýnt heíur veriö fram á tPáll Pálsson i Helgarpóstinum 31.8. 79) að rikiö mundi engu tapa þó tollar og aðflutningsgjöld væru lækkuð því magnið mundi bæta það upp. Leigurnar Talið var að videóleigur á öllu landinu i des. 1981 hafi verið 43 og hel'ur þeim lrekar fjölgaö en fækkað. Algengast er aö hver mynd sé leigð einum aöila einn sólarhring, þó eru undantekn- ingar eða svokallaðir klúbbar þar sem greitt er visst gjald (360,-kr) l'yrir átta myndir (45,- kr.pr. mynd) I þrjá sólarhringa. Meölimur ræður þó hversu margar myndir hann tekur, en fær að hafa þær i þrjá daga samt sem áöur. Fyrst i stað var næsti dagur ódýrari og þriöji enn ódyrari, en vegna hring- myndana (einn fékk lánaöa spiólu og lánaöi áfram) var hætt viö þaö kerfi og sama gjald látiö gilda. Sumar leigur hafa tapað myndum vegna þess aö leigu- taki gaf upp rangt nafn og heim- ilisfang, ennfremur hefur kópí- um af lánuðum myndum veriö skilaö inn i staö frummyndar. Til aö sporna viö þessu hafa inn- sigli veriö sett á spólurnar. Spólurnar hafa sama útbúnaö og hljómsnældur.aö brjóta þarf smá hak úr þeim til aö forðast átekt. En spólurnar ganga ekki endalaust. Þær slitna upp viö núning i þræðingunni og taliö er aö sýna megi hverja mynd 200 - 300 sinnum. Eftir þaö þarf aö fá nýtt eintak. Leiguspólur slitna eflaust mun fyrr, þvi tæki eru mjög misjöfn; ennfremur eru spólurnar misjafnar að gæöum. Fyrir utan þær stillingar sem áöur er getið er svo kallað „trakking system” eða leitari á tækjunum. Hann strekkir eöa slakar á bandinu svo mynd- hausinn finni rétta sporiö. Þessi sporleitun er mismunandi milli merkja og sum merkin svo léleg aö ekki er hægt aö horfa á myndina vegna þess hve hún „fellur”. Leigugjald er frá 40,- krónum og upp i 60,- krónur og er mynd- in þá með islenskum texta. Myndirnar eru misdýrar i inn- kaupum og hafa sumar leigurn- ar þær dýrari, en aðrar hafa hærra meðalverð. Sumar leigur leigja ennfrem-

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.