Morgunblaðið - 23.08.1914, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
1351
Öfriðurinn.
(Frá fréttaritara Morgunblaðsins).
Khöfn 11. ágúst.
Frakkar í Elsass.
Aðaltíðindi [iriggja síðustu daga er
árás Frakka á Þjóðverja í Elsass.
Þeir hafa tekið 2 bæi, Altkirch og
Mtihlhausen herskildi og halda áfram
austur á bóginn. Lýðurinn tekur
Frökkum íegins hendi og landamæra-
girðingar hafa verið jafnaðar við
jörðu. Frakkar geisa áfram yfir land-
ið. í Altkirch varð harður bardagi
Joffre herjorinqi.
unz Þjóðverjar flýðu en Mtihlhausen
gafst upp þegar í stað. Joffre her-
foringi er fyrir her þessum. Þegar
Altkich var unnin lét hann svohljóð-
andi boð út ganga:
»Böm Elsass!
Eftir mæðusama 40 ára bið stígur
franskur her á ný fótum sínum á
hið göfuga land yðar, sem frumhef-
jandi hefndartökunnar miklu, fyltur
móði til þess að vinna það dreng-
skaparverk, er hann glaður vill kaupa
blóði sínu. Franska þjóðin skal ei
þreytast á að örfa herinnn og ristir
töfrarún réttlætis og frelsis í fána
hans.
Lengi lifi Elsass og Frakklandl*
Talið er að Þjóðverjar hafi mist
3000 manns í viðureigninni við
Frakka í Elsass. Síðari fregn segir
að Þjóðverjar hafi náð Miihlhausen
aftur.
Khöfn, 13. ágúst.
England segir Austurrfki strið á hendur.
í dag um hádegi kom sendiherra
Englendinga i Wien á fund utanrik-
isráðherrans og lýsti yfir því að friði
væri slitið við Austurriki af Eng-
lands hálfu.
Þetta skeyti barst hingað i þess-
um svifum, og mundi þykja tiðind-
um sæta á öðrum tímum en nú
eru. En nú eru þeir tímarnir að
stríðsyfirlýsingar eru aðeins til forms-
ins vegna, alt er einn ólgandi blóð-
sjór og viðbjóður menningarinnar
situr í hásæti. Morðvopnin eru skæð-
ari nú en nokkurntima áður og nú
skal sjást hvað hafst hefir verið að
* »vopnaða friðartímabilinu*.
Öllu að tapa — eða alt að vinna.
Þjóðverjum er farið að verða það
^st, að nú er annaðhvort að duga
eða drepast. Prússneski hrokinn
hefir komið þeim í koll, hlutleysis-
rof Luxemburgar og Belgíu hefir
dregið þann dilk á eftir sér, sem
þeim mun ervitt að sigrast á. Og
frumhlaupi þeirra er það að kenna,
að Iialía skarst úr leik. — Eftir
fregnum frá Berlín að dæma, virðast
Þjóðverjar samt býsna vongóðir, þrátt
fyrir alt. Og blöðin flytja langar
frásagnir um þýzka sigra við vestur-
landamærin. Um »töku« Liége
flytja blöðin þó svolátandi fregn og
er þýzkur hermaður sem með var í
förinni látinn segja frá:
»Þriðjudaginn 4. ágúst fór þýzki
herinn yfir landamæri Belgíu. Skömmu
áður eti vér komum að ánni Maas
sprakk brúin yfir hana í loft upp.
Nú hófst bardaginn. Héraðsbúar
voru verri viðureignar en sjálfur her-
inn, því þeir skutu á bak oss úr
hibýlum sínum. Hinu megin við
ána voru féndur vorir búnir til varn-
ar. Skothríðin stóð til kvelds. Stór-
skotalið vott skaut flugmann fráóvina-
hernum. — Daginn eftir skaut stór-
skotalið vort á þorp eitt hinu megin
við ána. Seint sarna dag komumst
vér yfir ána og dundi á oss skot-
hriðin úr húsum þorpsbúa. Þess
skal getið þýzka hernum til hróss,
að eigi var hrært hár á höfði nokk-
urrar kouu eða barns né heldur
gengið á eignarrétt nokkurs manns.
Ekki var beitt valdi við nokkurn
óherklæddan mann, nema því að
eins að hann sýndi af sér fjandskap.
Þar á móti var þeim hlífðarlaust
launað sem skutu á oss úr launsátri.
Um kvöldið héldum vér áfram og
ætluðum að koma Liégebúum á ó-
vart. En á meðan herinn hélt kyrru
fyrir í smáþorpi þar skamt frá dundu
kúlur óvinanna á oss. Flestar hittu
ekki en aðrar unnu oss mikið tjón.
Eg get ei með orðum lýst því sem
mér bar fyrir sjónir. Eg dró áfram
særðan fótgönguliðsmann — annar
fóturinn var skotinn af honum. Hann
veinaði hástöfum og hélt dauðahaldi
í mig. Alt í einu kvað við áköf
skothríð úr runnunum þar hjá og
vigin guldu strax í sömu mynt. Svip-
stundu síðar réðist her vor með ópi •
og berum byssustingjum til upp-
göngu á hæðina. Vér vorum staddir
milli tveggja vígja sem skutu á oss.
Liége var á okkar valdi og við geng-
um syngjandi inn í bæinn. Enginn
maður sást þar. Flestir gluggar voru
opnir, en kössum hlaðið fyrir fram-
an. Á götunni hafði verið kveikt í
brennihlaða. Mér datt í hug að bak
við kassana væru fjandmenn í leyni,
og það kom fram. Þegar við vor-
um komnir inn í miðjan bæinn
dundi á oss ógurleg skothríð úr öll-
um gluggum og oss var ómögulegt
að komast til baka. Foringi vor
varð að gefast upp fyrir stórskotaliði
og launsátursskothrið óvina vorra*.
Þýzkaland vlll frið við Balgful
Þýzkaland hefir enn á ný gert
Belgiu þá kosti, að hætta allri mót-
stöðu og lofar til endurgjalds landi,
eftir að stríðinu ljúki. Það er skilj-
anlegt að Þjóðverjum sé umhugað
um, að fá opna leið inn í Frakkland
yfir Belgíu, því að sá vegur var
beztur til að koma Frökkum í opna
skjöldu. En leiðin hefir orðið tor-
farnari en þeir bjuggust við. Og
Frökkum vinst tími til undirbúnings
á meðan.
Þýzkt kostaboð!
Símað er frá Nisch (núverandi
stjórnarsetri Serba), að Vilhjálmur
Þýzkalandskeisari beiðist liðsinnis
Grikkja og Rúmena. Að launum
býður hann Tutiis og belgiska hlut-
ann af Kongó! Vel er nú boðið.
Japnn seglr Þjóðverjum strið á hendur.
Khöfn 14. ág.
Eitt stórveldi enn er orðið þátttak-
andi í mestu styrjöld mannkynsins.
í dag hafa Japanar skipað sér í hóp
ríkjanna sex, sem ætla að berja á
Þjóðverjum. — Þess er þó jafnframt
getið, að þeir muni ekki ætla að
hafast neitt að fyrst um sinn og að
styrjaldarboðinn sé mest gerður fyr-
ir forms sakir, vegna bandalagsins
við Englendinga. En naumast mun
þess þó langt að biða, að Japanar
fari að seilast eftir þeim nýlendum
Þjóðverja, sem næst liggja.
í gær var vígvöllurinn innan endi-
marka Evrópu. En hann stækkar
óðum; allur heimurinn logar af
ófriði.
Við vesturlandamærin.
Á landamærum Þýskalands að vest-
an, frá Achen og suður að Basel er
1 Va miljón Þjóðverja búin til bar-
daga. Frakkar, Englendingar og
Belgir eru álika liðmargir til viðnáms.
Fjarlægðin milli Achen og Basel er
370 km. og mun það vera alt að
xo sinnum stærra orustusvæði en
sögur hafa farið af áður, enda mun
leikur sá, er fram fer á þessum víg-
velli verða giimmari en alt það sem
veraldarsagan kann frá að segja.
Menn furðar á, að ekki skuli þegar
vera skriðið til skarar, en hvorir
tveggja vilja fá meira lið. Þjóðverj-
ar hafa nú aðeins varnarlið á aust-
urlandamærunum — það er að vest-
anverðu sem fyrst á að skríða til
skarar.
í Miðjarðarhafinu.
Skipakaup Tyrkjans verða honum
að likindum til óþæginda, þvl full-
yrt er að bryndrekarnir báðir, sem
talið var að Tyrkland hefði keypt
af Þjóðverjum séu enn undir þýzku
flaggi og að »kaupin« hafi verið
gerð til að frelsa þau úr klóm enskra
skipa. Þykir Englendingum og Frökk-
um að Tyrkland hafi leyft sér meira
en hlutlaust ríki má, hafa erindrek-
ar fþeirra í Konstantínopel ámint
Tyrkjastjórn um að halda qefiti loj-
orð.
Eimskipið Baron Gautcher sökk í
gær i Adriahafi og fórust 179 manns.
Talið er að það hafi rekist á tund-
urdufl.
Fi Pðlverjar frelsi sitl aftur?
Khöfn Iý. ág.
í byrjun styrjaldarinnar miklu
hermdu skeyti frá St. Pétursborg
það, að Pólverjar i rússneskum hluta
Póllands vildu leggja alt í sölurnar
fyrir Rússland i hínu væntanlega
stríði. Samtímis sögðu þýzk skeyti
að alt væri í uppnámi í Póllandi og
að Rússar mundu fá nóg að gera
við að bæla pólska uppreisn niður.
Það er því ómögulegt að segja hvort
eftirfarandi yfirlýsing frá aðalhers-
höfðingja Rússa, Nikulási stórfursta
fyrir hönd keisarans, er framkomin
af hræðslu eða í þakklætisskyni. Yf-
irlýsingin hljóðar svo:
»Pólverjar! Sú stund er komin,
að draumar feðrafyðar og forfeðra
rætist. — Fyrir 150 árum var land
yðar tætt í marga hluta, en þjóðarsál
yðar dó eigi; hún lifði í þeirri von
að endurreisnartimi pólsku þjóðar-
innar og bróðurleg sátt við hið mikla
Rússland mundi siðar koma.
Rússneski herinn tilkynnir yður
hátíðlegaJSþessa sátt.
Ldtið takmörk pau, sem skijta Pól-
landi i parta, hverja. Látið Pólland
sameinast í einjnqu undir veldissprota
keisarans. Undir peim veldissprota
mun Pólland endurjaðast með jullu
trúbraqðajrelsi, jrjdlsri tunqu og sjálfs-
jorrœði.
Rússland væntir að eins af yður
sömu virðingar fyrir réttindum þeirra
þjóðstofna er sagan hefir tengt yður.
Rússland kemur móti yður með
hreinu hjarta og útréttri bróðurhendi.
Það • yggur, að sverð það, sem sigr-
aði óvinina við Grtinwald, sé óryðg-
að enn. Frá ströndum Kyrrahafsins
til stranda norðurhafa eru rússnesk-
ar hersveitir á framrás.
Morgunroði nýrrar æfi blasir við
yður.
Látið teikn krossins, ’ merki"þján-
inga og uppreisnar þjóðanna blika í
þessum”morgunroða«.
Balkansambandiðfstofnað á ný.
Gamla Balkansambandið á móti
Tyrklandi, sem fór út um þúfur í
seinna Balkanstriðinu, er nú komið
á laggirnar aftur. Serbía og Monte-
negro eru bæði i ófriðnum, eins og
menn"vita, en|Grikkland og Búlgaría
þykjastfekki ætla að bæra á sér, nema
Tyrkland gefi ástæðu til þess.
Hjálparlið Frakka í Belgíu.
Allmikið lið hafa Frakkar sent inn
í Belgiu í móti Þjóðverjum, en ekki
er kunnugt, að þeir hafi átt þar höf-
uðorustu. Englendingar hafa og sett
lið á land í Belgiu og er búist við,
að þeir sameinist Frökkum til að
stemma stigu fyrir frekari framgöngu.
Þjóðverja i Belgiu.
50 hjólamenn drepnir.
í smáorustu sem varð milli Belga
og Þjóðverja 14. þ. m. að morgni
dags, skamt frá Tirlemont, féllu 50
þýzkir hjólreiðamenn, en Belgar
mistu engan mann.