Morgunblaðið - 23.09.1918, Blaðsíða 1

Mávmdag
23
sept.1918
5. argangr
316.
að
> nr. 500 Hit tj» \ > H.nsen Ísafoidzrprí • Afgreiðsinslmt nr. 500
Sjéorusta hjá Jótlandi.
1 vetur hittu hrezxir tmuiu1 spiilar nokkrt [rýzkt botnvörpurgs, sem
voru að veiðum í Norðursjó. Tóku brezku skipiu þegar að skjóta á þá,
en botnvörpungarnir leituðu undan á flótta inn í landhelgi Jótlauds. En
Bretar eltu þá með skotum, svo að landhelgin hlífði þeim eigi og urðu
nokkrir botnvö'punganna að hleypa i land. Jafnvel eftir að þeir strönd-
uðu, var svo mikill vigamóður á Bretum, að þeir skutu á þá og komu
nokkrar sprenyikúlur á land. — —
Hér á efri myndinni sézt tundurspillaflotinn, en á neðri myndinni
einn þeirra botnvö punga, sem hleyptu undan í land. /
Frú
| Hslga Johnson
kona Ólafs Johnson konstils iézt
í gærkveldi að eins 34 ára gömul.
Hafði htin síðustu árin verið veik af
sykursýki og i gærmorgun versnaði
henni snögglega, misti meðvitund og
lézt kl. jo um kvöldið.
Erindrekar ytra.
Hvernig fer með sendiherra
okkar i Bandarikjunum.
í rýiitkomnum »ÞJóðólfi« er stutt
grein sem minnir á það, að óþaifi
sé að hafa tvo erindreka í Vestur-
heimi. Þetta hefir verið sagt oft
áður — en altaf hefir þið verið lát-
ið drasb. Þó er lardsjjóði eigi all-
lit ll kostnaðarauki að þesrn, eins og
slí'ar tnun sagt verða. Er því full
þö’f á að þessu máli sé haldtð vak-
ard’, ef ske kynni að stiórnin lot-
sði sig við ar.nan hvorn manninn,
eins Oti látið hefir ve ið f vtðri vaka
að ^ún mundi gera.
Það mun þvi eigi t'fyrirsynju
þótt mál þetta sé rifjað upp nokkuð
frekar he'dur en gert er i »Þjóðólfi«
— þvi að málið á það skilið. 7erð-
ur þt vtst fyist að heíja söguna þar
sem Ami Eggeitsson var gerður að
•eurd'eka vestra. Þ ð var á miðju
sumri 1917 — ef eg man rétt.
Landstjrtrnin hrfðt þi séð að nauð-
•syn-b'r til þess sð h-.fi einhvern
trúnað rmann i N w York, vegna
h'nna s v jnndi öröugleika á því, að
fá vnrur þaðan. í mannvalinn til
þnirra starfa mun stjórnin hafa farið
að þv, að herra Arni Eggertsson
Var t'linn nýtur maður oe duelegur
tneðal Vestur I lendinga. 1 sjilíu sér
Vom þið ekki svo ýkja miktl með-
triæii með manninum. Hitt varhon-
*>m aftur á móti ætlardi, að þelkja
^etur alla stiðháttu ve tra heldur
uppalningar hér. En þó nú svo
^efðt verið, að maðurinn hefði haft
þmn ko t, þá var það samt órétt af
stjórninni að taka hann lyrir erind
reka. Og ástæðan til þess hefði þá
þegar átt að vera angljós, enda þótt
n önnum sæist yfir ntna. Eu hún
st sú, að herra Arri Eggertsson er
borgari ófriðatrikts. Hann er ekki
í lendmgur þótt h nn sé af íslenzku
bergi brotinn. Æ:ti það • að vera
öllum lj st hve fiámunaleg óvar-
kárni það er — svo ekki sé meira
sagt, — að hlutlaust rlki skuli fá borg-
ara i ófriðarriki 11 að gæta hagsmuna
sinna i samvirku ófriðarríki á þeim
timum þegar hagsmunir hlutleysingja
eru fyrir borð bórnir, en hagsmun-
ir éf iðarþjoðanna eiga að sitja i fyr-
irrúmi.
Þ.ið er I klegast að stjórnin hafi
þegar séð eftir þe su frumhlaupi, því
að nú s'endir hún annan mann vest-
ur, til þ ss að gæta hagsmuna ís-
lands En þann veg var i pottinn
búö, að þótt æskilegt hefði verið
að h.fa sendtherrana tvo vestra, þá
gat enrin samvinna O'ðíð milli þess-
ara tveggji manna — og varð eigi
heldur. Svo var hinn síðarnefndi,
Jó t Siveitsen skól t-tjóri, kailaður
hvim eftir 10 mánuð'. En í stað
þess að hta nú A na einráðan, var
Gunnar Egtho ■ serdur vestur. —
Bendir þett> til þess, að stjórnin
h fi ekki pá treyst Arna einum og
<f nú ætti að láta annanhvorn fara
ffá, þá er ekkert efamál hvor þeirra
þ ð á vera.
Og þ'ð er ekki þ'rf á að hafa
tvo erindreka vestrt Einn á að
næ jt. — O ' einhverntima hefði
mönnum vaxið í augum s\ kostn-
aður sem þvi fylgir að hafa þessa
sendiherra tvo í New York og einn
í London. Að því er eg bezt veit,
hefir Björn Sigurðssun ráðsmaðnr
okkar i Lundúnum 38 þús. krónur
á ári. Jóa Sivertsen gerði kröfu til
60 þúsunda eftir 10 mánuði og ligg-
ur þvi nærri að ætla að eigi komist
tveir sendiherrar af með minna en
120 þús. krónur. Saintals kostar þá
ráðsmenska þeirra þriggja íslenzku
þjóðina 1 <>8 þús. á ári.
Ttl samanburðar má geta þess, að
á yfirstandandi fjárlögum eru iaun
alJra Jakna á Jandinu kr. 81.200 á
ári og til Jandlegu stéttarinnar eru
veittar kr. 38500, þar með talin
efdrlaun og eftirlaunaviðbót, og laun
alJra dómara og sýslumanna lands-
ins eru 67300 krónur á ári. Með
öðrnm orðum: Hinir þrir erind-
rekar okkar erlendis kosta okknr
meira heldur en allir læknar og
sýslumenn á landinn til samans. Og
sé nú bætt við þeim kostnaði sem
hefir leitt af sendiför samninganefnd-
arinnar til London — þar sem full-
trúinn hefði auðvitað átt að nægja,
væri haun stöðu sinni vaxinn —
þá mun láta nærri að það væri jafn-
mikið fé eins og samanlögð laun
allra sýslumauna, dómara, lækna,
biskups, presta og prófasta á ölln
landinu.
Það er bæði, að laun þeirra em-
bættismanna, sem slita sér út hér á
landi, eru skammarlega litil, enda
er kostnaðurinn við erindrekastörfin
afskaplegur. En er maður gerir
þennan samanburð, veit maður tæp-
lega hvort er furðulegra, hin ótrú-
lega singirni við þá, sem gegna
ábyrgðarmiklum embættum hér heima,
eða hinn óhóflegi fjáraustur i at-
kvæðaiitía og ábyrgðarlausa erindreka
erlendis.
Vik.
Pappirssloito í Bretlandi.
í fyrra heyrðist nokkuð talað um
það í brezkum blöðum, að pappirs-
skortur væri yfirvofandi i landinu.
Og litlu siðar fengu menn áþreifan-
legar sannanir fyrir þessu, þvi að þá
voru flest eða öll blöðiu minkuð að
miklum mun.
Litlu siðar var skipaður sér-
stakur eftirlitsmaður með pappírs-
eyðslu og jafnframt hafði hann á
hendi það starf, að reyna að bæta
úr pappirsskortinum og finna ráð til
þess að framleiða pappir i landinu
sjálfu. Sá maður heitir Mr. H. A.
Vernet. Fyrsta verk hans var það að
láta hirða allan gamlan prentpippir
og var þess krafist af blöðunum, að
þau létu af höndum alla blaða-af-
ganga. Og jafnframt var þeim fyrir-
skipað, að hafa upplagið eins tak-
markað og framast mætti verða.
Þess vegna sá maður þá einkenni-
legu ráðleggingu í sumum blöðun-
um, að kaupendur skyldu slá sér
saman um þau — kaupa þau i fé-
lagi og lesa þau í félagi svo að
hægt væri að minka uppiagið sem
mest.
Allur sá gamli pappír, sem fékst,
var notaður til þess áð vinna úr
honum nýjan pappir. Og auk þess
voru reynd ýms ráð til þess, að
finna hentug hráefni til pappirsgerð-
ar. Aðallega var það hey, korn-
stönglar og sag, sem notað var og
reyndist bezt, en Bretar hafa nú
líka komist upp á það að búa til
pappír úr kartöflugrasi, sem til þessa
hefir verið álitið ónýtt til alls.
Þrátt fyrir þetta er enn mikil
pappirsekla i Bretlandi og blöðin
skora á menn að láta ekkert p pp-
irs-snifsi fara til ónýtis. Allan gaml-
an pappír má nota tii þess að gera
úr honum nýjan pappir. En um
hitt ber blöðunum líka saman, að
ef eigi hefði verið gripið til svo
skjótra og heppilegra ráða i fyrra
til þess að bæta úr pappírseklum i,
þá hefðu engin blöð getað komið
út í Bretlandi nú.
Steinolíuverzlunin.
Sú breyting hefir orðið á henni,
þrátt fyrir einkasöluheimildarlög
næstsiðasta alþingis og brezku samn-
ingana, að landstjórnin hefir neyðst
til að láta alia steinoliuverzlun af
hendi við Steinoliufélagið. (lsl.)