Morgunblaðið - 22.07.1990, Blaðsíða 16

16 C
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. JÚLÍ
- segirVestur-
Islendingur-
inn og fyrrum
veiðimaóurinn
Magnús B.
Magnús
eftir Pál Lúðvík Einarsson
Mynd/BAR
ER ÞETTA blaða-
viðtal kannski mis-
skilningur? Er ég
að tala við íslen-
skan útvegsbónda
eða refaskyttu und-
an Jökli? — Magnús
Björnson Magnús
hefur reyndar sko-
tið refi — en hann
hefur veitt fleiri
dýr: Birni, elgi,
otra og vatnarott-
ur. Hann veiddi
ekkivegna
ánægjunnar —
heldur til að lifa.
Lífíð í skógum
Kanada var erfitt
fyrir dýr og menn
en þessum sjötíu og
sjö ára gamla Vest-
ur-íslending þykir
vænt skóginn.
Magnús B. Magnús
fæddist sextánda
dag nóvember-
mánaðar árið 1912. Faðir
Magnúsar var Björn Magn-
ússon smiður og veiðimaður
en hann fluttist ellefu ára
með móður sinni vestur um
haf um 1887. Móðir Magnús-
ar var Ingibjörg Þorsteins-
dóttir frá Hörðadal. Ingi-
björg flutti frá íslandi
tveggja ára 1876.
A æskuheimili Magnúsar
var töluð íslenska og Magnús
talar hana enn svo til lýta-
laust og það þarf að hlusta
nokkra stund til að greina
amerískan hreim. Magnús
kom til ættlandsins í fyrsta
skipti um miðjan júnímánuð
í ár.
Magnús kvæntist árið
1939 enskri konu, Önnu
Cobb og varð þeim fjögurra
barna auðið, tveggja dætra
og tveggja sona. Anna lést
síðastliðið haust.
Að þekkja skóginn
Yfir loðdýraveiðum hefur
— fram á síðustu ár — hvílt
viss ævintýraljómi en Magn-
ús vill ekki gera mikið úr
sínum veiðiskap því þegar
hann kvæntist hætti hann
veiðum og tók til við smíðar.
Magnús B. Magnús
„Ekki datt mér í hug að
Morgunblaðið á íslandi vildi
hafa við mig viðtal um loð-
dýraveiðar í Kanada. Veiðar
voru allt öðruvísi í gamla
daga, við ferðuðumst á
eintijáningum (canoes) og
hundasleðum."
En Morgunblaðsmaður
sleppir ekki bráðinni. — Hvað
voru hundarnir margir?
„Við pabbi höfðum sjö
hunda (huskies) sem voru
ekki ólíkir úlfum, stór, þolin
og skynsöm dýr.“
Björn Magnússon faðir
Magnúsar var um margt
óvenjulegur maður, fjölfróð-
ur náttúruunnandi sem svar-
aði kalli óbyggðanna og
hafði sitt framfæri af loð-
dýraveiðum í fjörtíu ár. Björn
var áhugamaður um skóg-
rækt á Islandi og var vegna
þess og líka vegna atvinnu
sinnar nefndur Skógar-
Björn.
Magnús B. Magnús fór
fyrst á veiðar ellefu ára þeg-
ar faðir hans hélt með konu,
son og dóttur út í óbyggðir
við Slave-River (Þrælaá) í
Norður-Alberta. Eftir vetur-
setu sneru mæðgurnar til
Winnepeg en feðgarnir
dvöldust við veiðar í óbyggð-
unum næstu tvo vetur.
— Þú varst ellefu ára.
Þurfturðu ekki að fara í
skóla?
„Saga er þarna á bakvið.
Eg lærði að draga til stafs
við kné móður minnar og
pabbi kenndi mér dálítið í
reikningi. Þegar ég fór í
barnaskólann létu þeir mig
í annan bekk en ekki fyrsta.
Ég var því á undan og satt
best að segja orðinn þreyttur
á skólanum. Maður lærði
margt þarna í óbyggðunum
og fullorðnaðist fljótt. Ég
varð átján þegar ég var tólf.“
— Var vistin svona voða-
leg?
„Nei, en það var nýbúið
að stofna þjóðgarð á þessum
slóðum og það slasaðist mað-
ur í einum vinnuflokknum
og það voru ekki aðrir en ég
til að koma í staðinn. En
stjórnin réð ekki yngri menn
en átján ára í vinnu. Svo ég
varð snögglega átján með
þtjá dollara á dag og fullt
fæði og klæði.“
— En segðu mér nú frá
veiðunum, voru þær ekki
fjarri öllum mannabyggðum?
„Það má segja það. Næsti
bær, Fort Smith, var í þijá-
tíu mílna fjarlægð (48 km).
Og sá staður tæmdist nánast
af fólki að vetrarlagi. Raun-
verulegan bæ var ekki að
finna nema í hundrað og
tuttugu til þijátíu mílna fjar-
lægð. Veiðitíminn var um
veturinn eftir að vötn og ár
lagði."
— Mátti hver sem var fara
og veiða dýr?
„Nei, ekki alveg, það
þurfti veiðileyfi og svo voru
menn fijálsir að því hvar
þeir veiddu. Þessu var breytt
árið 1935. Þá var hveijum
veiðimanni úthlutað ákveðnu
svæði. Það er að mínum dómi
betra fyrirkomulag. Áður
reyndu menn að ná öllu sem
þeir gátu en menn hugsa
meir um næstu ár þegar
þeir hafa ákveðið svæði. Ég
hafði svæði í Norður-Man-
itopa en 1939 gifti ég mig
og krakkarnir komu fljótlega
svo ég hætti veiðum algjör-
lega og hef haldið mig við
smíðarnar síðan.“
— Sérðu eftir að hafa
hætt veiðiskap?
„Það kemur varla haust
svo mig langi ekki í skóginn.
Það er eitthvað við þetta
skógarlíf. Fijálst líf, þú gétur
gert það sem þér sýnist. Það
sem gildir er að þekkja skóg-
inn og dýrin, sjá hvaða leið
þau fara. Það lærist með tím-
anum. Núria fer ég bara út
í skóg til að taka myndir,
ekki til að drepa. Ég hef
drepið nóg.“
Gómsæt vatnarotta
„Fyrst og fremst var sóst
eftir skinnum. Stærri dýr,
s.s. hreindýr og birnir voru
skotin en önnur voru veidd
í snörur eða dýraboga, stál-
boga. — Það er sár punktur,
viðkvæmt mál, þegar talað
er um dýraveiðar. Boginn er
óneitanlega grimmdarlegt