Morgunblaðið - 22.07.1990, Blaðsíða 1

SUNNUDAGUR
22. JÚLÍ

BLAÐ
eftir Kristján Þorvaldsson/myndir: Sverrir Víl-
helmsson
„ÉG ER athafhamaður og ætla
að vera það áfram,“ segir doktor
össur Skarphéðinsson, að-
stoðarforstjóri Reykvískrar
endurtryggingar, fyrrum rót-
tæklingur og Þjóðviljaritstjóri.
össur virðist hafa fiindið nýjan
farveg fyrir sköpunarþörf sína:
„Það hefhr verið mikii reynsla
fyrir mig að kynnast atvinnulíf-
inu,“ segir hann hreinskilnis-
lega, „því á vissu skeiði ævi
minnar hafði ég ákveðna skömm
á þeim sem stóðu i atvinnu-
rekstri. Mér líður afar vel í
þessu starfí og fyllist hamingju
í hvert skipti sem ég sé hug-
myndirnar verða að veruleika.“
Þannig er össur Skarphéðins-
son, segja félagar hans, hispurs-
laus. Kemur til dyranna einsog
hann er klæddur: Búlduleitur,
háðskur, pólitískur en í heildina
einlægur. Það er sérstök ára í
kringum manninn. Hann Ijómar
af einstðkum eldmóði, sem laðar
að sér menn af óiíkum toga, í
atvinnulífínu og sfjórnmálunum.
íns og sagt var um
góðan verkalýðs-
leiðtoga, er ég
ættlaus maður af
ströndum vest-
ur,“ segir össur
og byijar á því að lýsa ætt sinni
og uppruna, þegar blaðamaður sest
niður með honum í glæsilegu húsí
Reykvískrar endurtryggingar á Sól-
eyjargötu 1. „Faðir mínn heitir
Skarphéðínn Össurarson og er góð-
ur og gegn sjálfstæðismaður, sem
fylgdi Albert að málurn," heldur
Óssur áfram. „Hann er úr Keldudal
í Dýrafirði, þar sem allir bæír eru
nú komnir í eyði. Hann varð
snemma munaðarlaus og flæktist
tíl Keflavíkur á eftir eldri bróður
sínum. Ég get í raun lítið sagt um
ætt mína, nema hvað formóðir okk-
ar tók síg upp úr Dölum, flýðí korn-
ung víð ástmann sinn til Dýrafjarð-
ar. Þanníg að ég á ættir að rekja
tíl Dalamanna og er nokkuð skyldur
bæði Fríðjóní Þórðarsyni og góðviní
mínum Svavari Gestssyni.
Móðir mín, Valgerður Magnús-
dóttir, er ættuð af Suðurlandi og
Kjalarnesi. Móðir hennar er frá
Stokkseyri, en afi minn er af
frægri drykkjumannaætt uppí á
Kjalarnesi, sem stundum er kölluð
Fremra-Hálsættín. Stórfrændí
minn Hrafn Jökulsson og ég köllum
hana yfirleitt Flöskuhálsættina. I
þessari ætt eru frægar fyllibyttur,
en þó líka fólk eíns og Guðrún
Helgadóttir, Flosi Ólafsson og Þrá-
inn Bertelsson. Það er því nokkur
mildi, að ég skuli ekkí hafa gengíð
í alkóhólinn."
Mísheppnuð frelsun
Össur fæddíst í heimahúsi á
Flókagötu og ólst síðan upp í Hlíð-
unum. „Þess vegna er ég Valsarí.
Það hefur reyndar háð mér mjög,
því ég tek eftir því að KR-ingar
hafa undirtökín bæði í stjórnmála-
flokkum og í fjármálaheíminum.
Þegar ég var sex ára gamall, móð-
ir mín veík og systkínin orðin
fleiri, var ég sendur í sveit. Ég var
á bæ sem heitir Rauðanes á Mýr-
um, þar sem segir í Egílssögu að
Skallagrímur hafi haft smiðju sína,
og hjá Mýramönnum var ég í sex
sumur. Þegar ég var alkominn tíl
Reykjavíkur tólf ára gamall og
lentí í solli með drengjum í Hlíðun-
um, varð úr að ég var sendur á
skóla sem aðventístar reka, Hlíðar-
dalsskóla. Þar sýndíst mér safnað
saman misindisbörnum hvaðanæva
af landinu, tíl að gera úr þeim
fólk. Það tókst ílla. Þar var ég í
þijú ár og tók landspróf. Við vorum
tveír sem lukum því.“
Þegar össur var fjórtán ára
gamall og hafði verið tvö ár hjá
aðventistunum í Hlíðardalsskóla
tók hann þátt I bænastundum á
hveiju kvöldi. „Aðventístarnir
sögðu að bænin myndí gefa okkur
ínnrí frið. Og ég bað og bað. Fyrir
sjómönnum á hafí úti, fyrir forset-
anum og ríkisstjórninni, sjálfum
mér og öllum þeim sem mér datt
í hug og var sagt að bíðja fyrir.
En mér leið ekkert betur, Og smám
saman fór að leita á mig sá (skyggi-
legur grunur, að Guð hefði með
einhveijum hætti hafnað mér.“
A tímabili var þetta Össuri
þungbær hugsun. En hann fékk
sitt svar, í eítt það skipti sem er-
lendir predikarar vísiteruðu skól-
ann. „Þeir höfðu múgsefjunarsam-
komur, héldu harðar ræður, sneru
líðinu, krufðu það sálfræðilega,
undu það eins og tuskur. Síðan
varð míkíll söngur: Hveijir vílja
frelsast?"
Þegar þetta var, andaði nokkuð
köldu míllí Guðs almáttugs og
össurar. Sá síðamefndi taldí að
hann gætí ekki leitað tíl Guðs,
þegar ( nauðir rækí. „Eitt sinn
stóðu predikarinn, skólastjórinn,
kennararnir og bömin öll, nema
ég og Axel Eínarsson úr Eyjum.
Þau sungu á okkur, glymjandi
frelsunarsöngva. Víð gáfum okkur
ekki, víldum ekki ganga seQuninni
á vald, og vorom loks beðnir um
að yfírgefa salinn. í ómótaðan
ungling setur þetta míkil spor.
Mörg ár á eftir, allt fram í háskól-
ann, íhugaði ég þetta oft. Síðan
má heita að ríkt hafi vopnaður frið-
ur á milli m(n og Drottins allsheij-
ar. Víð tölumst ekki mikið við, en
virðum hvor annan."
í útlegð sautján vetra
Þegar Össur fór ( Menntaskól-
ann í Reykjavík, var mikil geijun
í þjóðfélaginu. Sem fyrr segir kem-
SJÁ NÆSTU StÐU
Össur Skarphéðinsson,fynum Þjóðviljaritstjóri og örlagavaldur í Alþýðu-
bandalaginu, er í nýju hlutverki. Hann segist halda stjórnmálunum á jaðri lífs síns, en sinnafyrirtækja-
rekstri afþeim mun meira kappi. ísamtali við Morgunblaðið lýsirhann fjörmiklu ævi-
skeiði og breyttum viðhorfum sínum til Alþýðubandalagsins ogþjóðmálanna.
\
-!