Þjóðviljinn - 06.06.1968, Blaðsíða 6

9
f
g SlÐA — ÞJÓÐVHJXNN — Fim.m'tudasur 6. júntf 1968.
Hjörleifur Gufformsson:
KENNARAR! Tryggjum okkur
fíurftarlaun og starfsaðstöðu
þá kröfu til keffnnarasitarfsiins í
Skólaár er á enda, ogkenn-
arar á öllum skólastiguim hitt-
asft von bráðar til skrafs og
ráðagerða á þiraguim og ráð-
stefnum, hver á siínu nómsstigii.
Slíkar róðstefnur eru árvissar,
nauðsynllegar, en bvi miður á
stundum ekki svo nytsamarsem
skyldi. Kennarasitéttiin í land-
inu er aUtof margskiprt í fé-
lagseinjngar, sem sumpart deila
irnnhyrðis um smáatriði, áimeð-
an húsbændumir nota tækiíær-
ið til að deila og drotna.
Liðinn vetur hefur ednkennzt
af ótrúlega lífflegum og almienin-
um umræðum um skólaimál, har
sem aðrir etn kennarar hafa
lagt flest orð í belg, og er að-
eins gott um það að siegja. Bkki
hefur hjá bví farið, að mikið
bæri á lýðskrumi og vimd-
mylluíkröfum í þesisum umræð-
um, þar sefn þeir aðilar, er
stytzta leið eiga tii fjárveitinga-
vaidsins, hafa galað haasit. Törm-
inn var gefinn með gagnrýni á
skólakerfið rrueð Xandsipróf mið-
síköla sem aðal skotspón. Þeir,
sem þanin söng upphófiu, hafa
að vísu verið slegnir út af lag-
inu góðu heillí, enda raunsseis-
mönnum Ijóst, að*þar lægi ekld
meinsemdin stóra, þótt einhver
sé. Nokfcrir gamailreyndir skóla-
menn hafa á þessu ári genignð
fram fyrir skjöldu og stumgið
á blöðrunni, og eiga þeir þökk
skiliið fyrir það framiak.
Nú er það hins vegar keinn-
arasamtakanna að láta mái
þeissi til sín tafca og kvéða upp
úr um sína aifstöðu. Þá jáfcvæðu
athygli, seiii umræður liðitns
vetrar hafa vafcið hjá almenn-
imgi á starfa skótanna, megum
við ekki láta atburðalaust fmam
hjá akfcur fara, heldur Mjótum
við að kveða upp úr um nokfcur
miegiin atriði. Ég, sem þessar
línur rita, hef að vísu aðeins
fárra ára reynslu sem kennari,
en þó viWd ég biðja starfs-
bræður mína um þolinmæði til
að hugleiða eftirfarandi ábend-
togar.
Við eigum nú þegar aðkveða
upip úr um það að gera verði
ölium greinuim, að só sem það
tfcfciir að sér í framtíðinni hafi
kemnaramienntun firó kennara-
skóla eða hásköla, og þedr, sem
ijú ekfci uppfylla þau skilyrði,
fpeisti þoss að gera það fyrr en
síðar, emda greiði ríkisvaidið
götuna til slíks. Hér getur ong-
in m:iðlunigsme(nmska átt rétt á
sér, enda hdjóta kennarasam-
tökin í framtíð'innd áð gera ský-
latfsa kröfú ufm' menntun og
réttindi til félaga sinna, en láti
kyrrt liggja gagnvart þeim, sem
gegrrt hafa starfi um hríð og
gjaldgengir telja.st af viðkom-
andi fræðsluráði eða sifcf'áaneflnd.
Með alvæpni stöktovúm við
ekki út úr höfði menntagyðj-
unnar.
Bftir að hafa lyft þessusjálf-
sagða mennitunarmerki til vegs,
hljótum við að bera fram af
fiullum þunga kröfuna um naiuð-
syntleg þurfitaríaun til að geta
ræfct ofckar starf, því að geruim
við það ekfci, gerumst við svik-
arar við starfið. Fáist slík laun
ektoi í þeim kjarasamninguim,
sem fyrir eiga að liggja um
næstu ánaimót, eða liggi ekkl
fyrir. vilji í verfci hjá rifcisváld-
inu til að tryiggja þau von hráð-
ar (innan l-2ja ára), þá ber
okkur fcannurum að grípa til
þeirra náða, sem löig heimida og
við ráðum yfiir, það eraðskipu-
leggja imnan vóbanda okkar
samtaka fjöddauppsagnir firá
störfum með nœgurn fyrirvara.
Vonamdii þarf ekiki til sWkra
aðtgerða að koma, en tvímiælla-
laust eiga kennarasamtöfcin að
halda sínum fáu jámum heit-
um.
Bn það oitt, að persónuieg-
um efnahag kennara sé þolan-
lega borgið, er ekiki nóg. Við
eigum að gera stórauknar kröf-
ur tál starfisaðstöðu á vinnusitað,
og eru þar innifaldar sæmandi
kennsluibæfcur í stað oft ára-
tugagamals og í sumum t.ilfell-
uim úrelts þruigls, sem við nú
erum neyddir til að nota sem
undirstöðu í viðræðum viðnem-
endur okkar. Kennslubótoin
Hjörlcifur Guttormsson.
verður óHjótovaamiillega erwi um
skeið aðal kfeninsluitækið ásacmt^
töfilunni, þótt höfuðkapp beri ■,
að leggja á fjödlbreytmS í
keninslluitætonii. 1 saimningu
keniriisllubótoa og váli kenmsJu-
taskja má hins vegar engin
happa og glappa aðferð ráða,
heldur ber ráðuueyti monnta-
mála að þrauitskipuileigigja slíltot.
Með fiulEri virdirngu fiyrir Jón-asi
frá Hrífflu og hans 'háa alldri, þá
hljótum við að viðu.iikenina, að
hans tíimii eigi að veira liðinn,
Hér má einniig benda á nauð-
syn stöðlunar í skólalbygging-
um og þörf siamræffndira aðgerða
við myndun hvors konar safna
innan. skólanna.
íslanzkir ktemnarar ættu einn-
ig að geta miininzit þess, aðland-
ið nær ögn lengra en upp í
Hvalfjörð og austur á Seilfoss.
Unigt fóllk utan þessarar nær-
víddar Stór-Itcykjavfkur áengiu
mlinirú heáimltíngu á jato góðiri
mienlnltunaraiðstöðu og fcáinár, siem
fæddiir eru inn í suðvesitur-
kjóilkanin. Það er ektoi ósann-
gjarnit, að ríkisivaíkiið Mlauipá; hér
undir bagga með hœrrí launa-
greiðsilu tiil ákveðÍTina skóla-
svæða, sem útundan touirana að
verða' uim hæfa kennslulkraifta.
Kemur hór margt til, sem ekki
slkall fjálláð um í þessum pisitili.
Þá er víst eklki tilefiniislaiusit,
að siamitöto kennara taltoi ■ afi
stoarið uim það, að jafnifiraimit
því sem við toemmairar reynum
að rætoja starf okikar atf trú-
menmiáku, þó gerucm við afdrátt-
aríausa kuöfu til þess að fá að
njóta þeirra mannréttinda, sem
öðrum þegmum eru heimil sam-
tovæmit sitjómarskrá lýðveldis-
ins. Má í þessu samibamdi Tsenda
á ástæðuilausar ógjnanir vaild-
hafa i garð ifceininara við Mennta-
stoölann á Aitoureyri á liðnu
vori. Éniginm veit, hvar nœst
kann að verða högigvið í satna
kinérunn, ef ártöilulaiusit er láitáðw
Fédaigssamitök toenmara eiga
rxú um leið og þau bera
fram kröfur um seemandi kjör
að höfða iinm á við til stóttar-
immar um að hver og einm kenn-
ari rætoi sitarf sdfit sem bezt
má verða á hrverjum tíma. Við
edgum að hæitta mieð öldiu. að
láta fflækja okkur í stoásimugu-
legt og ednsk’isivert nudd um
fiimmmiínútur og þóknun fyrir
„heimmaiverkefmii". Við sfculum
krefjaSt viðunamdi launa fýrir
kemnslu, uppeQdi og nám allt
árið, geramidii rað fyrir áð sinma
neimlendum oktoar í alit að 10
mónuði, em mýlta einn móniuð
á áii til endurhæfingar í starfi
Framhaid á 9. síðu.
Söf nunarfé héðan var varið
til verksmiðju á Indlandi
Fnunstæð vinnubrögð við verksmiðjusmíðina.
Á degi Sameinuðu þjóðanma,
þamn 24. ototóber, var gemgizt
fyrir almennri söfnun í fjöl-
mörgum Evrópulöndum tii
hjálpar flóttafólki frá Tíbet,
sem þá dvaldi við hinar hörrnu-
legustu aðstaeður í Norðurhér-
uðum Indlands. Hafði fólkið
iunmið þar við vegavinnu í 7 ár
samfileytt i mikilli eyrnd. Hlut-
verk Flóttamjairanasöfnunarinnar
1966 var að afila nægilegs ,fjár,
til þess að hægt væri að veita
þessu tíbezka fólki varanilega
lausn á vandamálum sínum.
Þann 10. marz 1967 kom himg-
að til lands hr. Brouwer, fuli-
trúi Flóttamamnasitofnunar S.þ.,
og í samráði við hann var á-
kveðið að fé það, sem safn-
aðist á íslaindi skyldi remma til
uppbyggingar trefjaglersiðnaðar
í Nahan-héraði á Indlandi, þar
sem Tibetar höfðu fengið land-
svæði til afnota.
í. Reytojavfk skýrði hr. Brouwer
svo frá, að landsvæðd þetta væri
gjöf 'Indlandsstjármar til filótta-
mannaisitarfsins, en þar hefðu
Títetarnir möguleika á að
byggja hús, raafcta landið, og
vinna við lóttan iðnað.
Að lokinirai athuguin af hálfu
S.þ. kom í ljós, að heppilegt
yrði að koma á fót tref jaglers-
iðnaðd í Nahan. Verksmiðju
gætu Tfbetar bygglt sjálfir, og
yrði hún síðan samvinnufyrir-
taeflci, sem Tíbetamir ynnu við.
Gengið var frá því strax, að
framleiðsluvörur .verkstoiðjunm-
ar, svo sem baðker, vaskar,
vatnsgeymar, stólar, o.fil., hefðu
öruigga sölu mctokur ár fram í
tímainm.
Vorið 1967 voru síðan 17
ungir Tíbotar sendir til Nýju
Delhi til þjálfumar í iðnaðar-
og verksmlðjusitörfum. Þessi
þjálíun tók rúma sex mánuði,
en að þeiim lotonum tófcu þess-
ir umgu meran tál við að kenma
löndum símum hin nýju störf
í Nahan. Fióttaimannastofinun
S.þ. réðd svo dugimiikimn fram-
kvæmdasitjóra, hr. Bawa, til
þess að veita trefjaglerverk-
smdðjummd forstöðu, og skömmu
síðar var verksmiðjunni valin
staður við Ponta í Nahanrhéraði
í Himachal Pradeshríki Ind-
lands.
Uim miðjan ototóbermónuð
1967 komu svo 500 Tíbetar til
Paorata í Nahan og hófiu nær
saimsfundis störf við byggmgu
verksmiðjunnair. Þegar bygginigu
verksmiðjubússims var lokið,
var hafiizt handa við byiggingu
fyrstu íbúðarhúsanna.
Hr. Brouwer heimsóttí Nahc.il
þann 24. marz s.l., til þess að
kynna sér framvindu mála þar,
og tók hann þá m.a. myndir
þær, sem fylgja hér með. I
ráðs íslands segir br. Brouwer
meðal amnars.;
„Það vakti sérstaka athyigli
hve áhuigasamir og dugmiklir
Tíbetarmdr voru við byggiingu
húsanna. Þeir hafa sett sér það
tafcmark að Ijúka við filest hús-
in fyrir rigninigatrtílmanm, sem
hefst snemima í júnd. Það var
líka ánægjuiegt að sjá það, að
landið hafði verið fullrækitað.
Vetrar-uppskera hveitis, græn-
metis og jarðeþla var sönmun
fyrir mdikilM og ötu'Hi vdnnu
þeirra.“
Trefjaglerverksmiðjan tiekur
fonmllega til starfá siíðar í þess-
uim mánuðd, eða í síðasta lagi í
fyrstu vifcu júnímómaðar. Gert
er ráð fyrir því, að rikisstjlóiri
Himachal Pradesh munii opna
verksmiðjuna við hátiíðlega at-
höfn, að viðstodduim fiulltrúum
hollenzku og ísilenizku filótta-
mannaváðanna, seffn hafa varið
söfnumarfé sínu til þessa verto-
efnis. Fuffltrúi íslands verður
ritari danska sondiráðsins á
Indlandi.
Framitíðarhorfur Tfbetanna f
Nahan virðast því bjartor. Áaetl-
að er að 60 til 100 húsum svæð-
isins verði tílbúdn í júní en
emdamlega verða þau öffl bygigð
í sieptember/bfctóber. Gert er ráð
fyrir þvi, að árstekjur verk-
smiðjunmiar verði um 1 miljón
Rs, en hefaniimgiur þeirra tetona
fier í kaup á hráefnum til
fraimleiðsílunmar. Hinm helmimg-
urinn er laun Tíbetanma.
Þetta samneiginiliega verkefni
íslands og Hollands mun þvi
verða til þess, að á þessu ári
verða 500 tfbetslkir flóttaimenn,
sem áður bju-ggu við eymd <yg
örbdrgð, sjálfstæðir og sjáifúm
sór nógir. Fóltoið er við góða
heilsu, — börnin eru nú hjá
foreldrum sínum og sœtoja
skóla í hverfiicnu, og allir vdrðast
vera ánægðir í himu nýja um-
hverfi.
Hr. Brmrwer lýfcur skýrslu
sinni þannig: ,,Ég var alveg
undramdi yfir þvd hve mikið
var búið að gera á aðedns 5
mánuðuim. Það er áireiðanlegt,
að söfmunarfónu frá Islandi hetf-
ur verið vel varið. Ég vona, að
margir íslendimgar eigi eftir að
heimsækja Nahan á næstu ár-
um og sjá hverju þeir hafa
komdð til leiðar með gjöf
sinni.“
Framanritað heifiur Þjóðvilj -
anum borizt firá Flóttamanna-
ráði lslands og til viðbótar eft-
irfarandi upplýsingar um fjár-
söfinunima hér á lamdi:
Söfnuniin var skdipudögð í R-
vík og nágrenni, og einnig á
altaörgum stoðuim öðrum á
landinu. Framikvæmdanetfnd
söfnumarinnar setti sér þegar í
upphaffi það takimark, að reyrrt
skyldi að safna þeirri upphæð,
sem svaraði til þess að hvert
mamnsibaim á landimu legði fram
fcr. 10.00, og var söfnuQlm kymnt
þarnhig firá upphaf'i.
Frá þvi að aðalsöfnunim fór
fram, á degi S.þ. 24. október
1966, hafa borizt gjatfir víðs veg-
axj að, en í ársbyrjun var söfn-
uminni að fuíllu lokið, og firam-
kvæmdanetfndán hætti störfuim.
Fer hér á efitir stutt yfírlit usn
áramgurinn: ’
Safinað í Rieykjavik og nó,-
grenmi kr. 644.984,36. Satfnað
annars staðar á landimu kr.
582.574^5. Framllag ríkissjóðs kr.
600.000,00. Saflnað af bisfcups-
embættinu 250.000,00 kriónur.
Samitals 2.078.413,23 krómur.
Ti'l dærrais um góðam árang-
ur söfh.unarimnar á einstokum
stöðum mó metfna Akureyri, ©n
þar söfmuðust fcr. 118.062,16; í
Hatfraarficrði 'söfnuðust kr. 71.169,
10, í Ketflacvik kr. 41.185,00, á
Akranesd kr. 53.195,00 og í Vest-
mannaeyjum fcr. 66.860,00.
Kostnaður við framkvasmd
þessa verfcefnis varð kr. 102.
950,20, þar af kostnaður við
pnentun kr. 66.995,00. Mismun-
urimn kr. 1.975.463,03 verður
sendur til aðalsctöðva Bvrópu-
söfinunariminar í Haag, en end-
ursikoðaðir reikmimgar fracm-
fcvæmdanefindarinnar voru lagð- \
ir fram á fiundí í Flíóftamanma- •
ráði íslands 28. des. s.l. og sam-
þykktir.
I viðtali við fréttamenn hér
skýrstliu siinini til FLóttemanna-

i
i
1