Morgunblaðið - 05.09.2002, Blaðsíða 1

207. TBL. 90. ÁRG. FIMMTUDAGUR 5. SEPTEMBER 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 5. SEPTEMBER 2002
GEORGE W. Bush Bandaríkjafor-
seti hét því í gær að hann myndi leita
samþykkis þingsins ef ákveðið yrði að
beita herafla til þess að hrekja Sadd-
am Hussein Íraksforseta frá völdum.
Þá sagðist forsetinn myndu gera
Sameinuðu þjóðunum (SÞ) grein fyr-
ir málstað sínum gegn Saddam í
næstu viku.
Bush ítrekaði að „ógn“ stafaði af
Saddam, og kvaðst um helgina ætla
að bjóða Tony Blair, forsætisráð-
herra Bretlands, í heimsókn til að
ræða Írak. Þá myndi hann hringja í
leiðtoga Kína, Rússlands og Frakk-
lands og ræða um Saddam við þá.
Bandaríkin, Bretland, Rússland,
Kína og Frakkland eru þau ríki er
hafa fastafulltrúa í öryggisráði SÞ.
„Saddam Hussein er alvarleg ógn,“
sagði Bush er hann ræddi við frétta-
menn eftir að hafa fundað með þing-
leiðtogum í Hvíta húsinu í gær.
„Hann er alvarlegt vandamál sem við
verðum að takast á við. Bandaríkin
eiga ekki kost á því að gera ekkert í
málinu.“ Beindi Bush þeim orðum til
bandamanna sinna að trúverðugleiki
þeirra væri í veði er þeir tækju
ákvörðun um hvort þeir legðu Banda-
ríkjamönnum lið. Sagði Bush enn-
fremur að hann myndi biðja þing-
heim um leyfi til herfarar gegn Írak
ef hann ákvæði að velja þann kost. Er
hann var spurður hvort hann hefði
veitt þinginu neitunarvald í málinu
svaraði hann því til að hann væri þess
fullviss að hann gæti unnið með þing-
heimi að lausn málsins. „Í dag hefst
ferlið,“ sagði Bush.
Snýst ekki um vopnaeftirlit
Þótt Bush segði í gær að ræða sín
hjá SÞ í næstu viku myndi gefa mik-
ilvæga mynd af fyrirætlunum sínum
vildi hann ekki segja af eða á um
hvort hann myndi setja Írökum úr-
slitakosti eða hvort hann myndi
krefjast þess að vopnaeftirlitsmönn-
um yrði hleypt inn í landið.
„Málið snýst ekki um vopnaeftirlit.
Málið snýst um afvopnun,“ sagði
Bush. Írakar hafa ítrekað neitað að
leyfa vopnaeftirlitsmönnum SÞ að
koma inn í landið, en samkvæmt skil-
málum um lok Persaflóastríðsins
1991 ber Írökum að leyfa slíkt eftirlit.
„Þessi maður sagði að hann myndi
ekki vígbúast. Hann sagði umheim-
inum að hann myndi ekki eiga ger-
eyðingarvopn,“ sagði Bush ennfrem-
ur, og bætti við, að kjarni málsins
væri sá, hvort Saddam hefði aðgang
að gereyðingarvopnum. „Ég mun
ræða leiðir til að tryggja að svo sé
ekki.“
Utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
Colin Powell, sagði í gær að Banda-
ríkjastjórn yrði nú að sannfæra um-
heiminn um að raunveruleg ógn staf-
aði af ráðamönnum í Írak. Að senda
vopnaeftirlitsmenn til landsins myndi
ekki duga til að eyða þessari ógn.
Saddam ógn er
takast þarf á við
Bush lofar að
leita samþykkis
þingsins verði
ráðist gegn Írak
Washington, Jóhannesarborg. AFP, AP.
FULLTRÚAR á umhverfisráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna í Jó-
hannesarborg í Suður-Afríku sam-
þykktu í gær, á lokadegi ráð-
stefnunnar, svokallaða aðgerða-
áætlun gegn fátækt og vaxandi um-
hverfisvá. Lýstu ýmsir umhverfis-
verndarsinnar óánægju sinni með
áætlunina, sem þeir kölluðu út-
þynnta málamiðlun í þágu stórfyr-
irtækja, og mótmæltu henni með því
að ganga á dyr.
„Það er ekki hægt að búast við
kraftaverkum á ráðstefnu af þessu
tagi en hún getur samt komið
mörgu góðu til leiðar. Jóhannesar-
borg er ekki leiðarendi, heldur upp-
haf langrar ferðar,“ sagði Kofi Ann-
an, framkvæmdastjóri SÞ, á fundi
með blaðamönnum en í lokaálykt-
uninni er meðal annars rætt um að-
gerðir til að tryggja fátæku fólki
hreint vatn, frárennsli og rafmagn,
draga úr ágangi á náttúruna og
vernda fiskstofna og skóga. Yfirleitt
er þó ekki um nein tímamörk að
ræða og framkvæmdahugmyndir
hvað varðar fjármuni, kunnáttu og
tækni eru mjög óljósar.
Endurnýjanleg orka
eitt af stóru málunum
Evrópusambandið, ESB, krafðist
þess, að endurnýjanleg orka yrði
jafnt og þétt stærri hluti heildar-
orkunotkunar í heiminum og um
það sett ákveðin tímamörk. Banda-
ríkin og olíuframleiðsluríkin komu í
veg fyrir, að það yrði fastsett, en
meira en 30 ríki, Evrópuríki og
nokkur önnur, samþykktu þá fyrir
sitt leyti að gera betur en segði í
óljósri lokaályktuninni.
Í lokaályktuninni er kjarnorka
ekki skilgreind sem endurnýjanleg
orka og gladdi það umhverfissinna,
sem aftur á móti voru óánægðir
með, að stíflur vegna vatnsorkuvera
skyldu vera taldar hluti af endur-
nýjanlegri orkuvinnslu.
Jan Pronk, fyrrverandi umhverf-
isráðherra Hollands, sagði í gær, að
við hefði legið, að ráðstefnan færi út
um þúfur. Á elleftu stund hefði tek-
ist að koma í veg fyrir það en sam-
þykktir hennar væru í raun aðeins
ítrekun fyrri fyrirheita.
Umhverfissamtök ýmiss konar
voru mjög óánægð með lokayfirlýs-
inguna og einkanlega með andstöðu
Bandaríkjanna og olíuríkjanna við
ákveðna samþykkt um endurnýjan-
lega orku. Í yfirlýsingu frá hjálp-
arstofnuninni Oxfam sagði, að á ráð-
stefnunni hefði aðeins „nokkrum
brauðmolum“ verið kastað í fátækt
fólk. Að öðru leyti hefði hún verið
vitnisburður um „græðgi og eigin-
hagsmuni“.
Umhverfisráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í Suður-Afríku lokið
„Ekki leiðarendi, heldur
upphaf langrar ferðar“
Umhverfissam-
tök fordæma
lokaályktunina
Jóhannesarborg. AFP.
AP
Nokkrir gestir á umhverfisráðstefnunni gerðu hróp að Colin Powell, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, er
hann flutti ræðu sína í gær. Hér leiða lögreglumenn einn þeirra burtu úr fundarsalnum.

Hróp gerð/20
ARIEL Sharon, forsætisráð-
herra Ísraels, sagði í gær að
hann sæi nú í fyrsta sinn
möguleika á að komast að
samkomulagi við Palestínu-
menn. „Það verður ekki auð-
velt, en möguleikinn er fyrir
hendi,“ sagði Sharon í viðtali
við ísraelska sjónvarpið. „Ísr-
aelar gætu samið við alla þá
Palestínumenn sem hafa kom-
ist að þeirri niðurstöðu að
hryðjuverk komi þeim ekki að
neinu gagni.“
Sharon hefur hingað til úti-
lokað alla möguleika á samn-
ingaviðræðum við Palestínu-
menn nema því aðeins að öllu
ofbeldi linni og palestínska
heimastjórnin og öryggiskerfi
Palestínumanna verði tekið til
gagngerrar endurskoðunar.
Hann hefur einnig útilokað
viðræður við Yasser Arafat,
forseta heimastjórnarinnar, en
bæði Ísraelar og Bandaríkja-
menn hafa krafist þess að
Arafat fari frá.
Palestínumenn hafa skipað
nýjan innanríkisráðherra, sem
hefur átt í viðræðum við Ísr-
aela um öryggismál, og nýjan
fjármálaráðherra, en skipan
hans hefur orðið til þess að
Ísraelar hafa opnað aftur pal-
estínska bankareikninga sem
þeir höfðu fryst.
Sharon sér
möguleika
á samn-
ingum
Jerúsalem. AFP.
PALESTÍNSKU systkinin Kifah og
Intissar Adjuri koma inn á mann-
réttindaskrifstofu á Gaza-svæðinu
í gær eftir að ísraelskir hermenn
fluttu þau frá Vesturbakkanum til
Gaza í samræmi við þann úrskurð
Hæstaréttar Ísraels í fyrradag að
reka mætti frá heimilum sínum
fólk er aðstoðað hefði með ein-
hverjum hætti hryðjuverkamenn.
Kifah og Intissar eru systkini
Alis Adjuris, sem var yfirmaður
Al-Aqsa-herdeildanna á Vest-
urbakkanum, en Ísraelar felldu
hann í síðasta mánuði. Þeir höfðu
ásakað hann um að hafa skipulagt
tvær sjálfsmorðssprengjuárásir er
urðu fimm manns að bana, auk til-
ræðismannanna, í Tel Aviv 17. júlí.
Rétturinn komst að þeirri niður-
stöðu að Kifah og Intissar hefðu
vitandi vits aðstoðað bróður sinn
við undirbúning árásanna. Rétt-
urinn meinaði aftur á móti hernum
að reka þriðja manninn, sem líka
var bróðir Alis, einnig frá Vestur-
bakkanum, því ekki væri sannað
að hann hefði í raun aðstoðað við
undirbúning árásanna.
Herinn greindi frá því að Kifah
og Intissar hefðu verið flutt úr
fangelsinu sem þau sátu í á Vest-
urbakkanum inn á sjálfstjórnar-
svæði Palestínumanna rétt suður
af Gaza-borg. Intissar sagði að þau
hefðu verið flutt í ísraelskum
skriðdreka og hefðu ekkert vitað
hvert þau voru að fara fyrr en
þeim hefði verið sleppt skammt
frá húsi við palestínskan víngarð.
Hefði húseigandinn síðan ekið
þeim inn í Gaza-borg á mannrétt-
indaskrifstofu þar.
Reuters
Komin
til Gaza

Báðar þjóðirnar/28