Tíminn - 20.07.1949, Blaðsíða 3

151. blað
TÍMINN, miðvikudaginn 20. júlí 1949
3
Sextugur í dag:
Þorsteinn Jónsson
i
kaupfélagsstjóri á Reyðarfirði
Á mánudag var valið lið Norðurlandanna í frjálsum
íþróttum, sem keppa á við Bandaríkin 27—29 þ. m. í Osló.'
Fimm íslendingar komust í liöið Finnbjörn Þorvaldsson, *
Haukur Clausen, Örn Ciausen, Gunnar Huseby og Skúli Guð- J
mundsson. Guðmundur Lárusson komst ekki í liðið 05 er
þaö mjög einkennileg ráðstöfun þar sem hann hefir hlaup-
ið 200 m á 22,0 sek., e« Norðmaðurlnn Henry Johannsen,
sem er valinn, hefir náð bezt 22,3 sek. Mikiil meiri hluti
keppendanna er frá Svíþjóð eða 33. 13 eru frá Finnlandi,
8 frá Noreg'i, 5 frá íslamli, en eng'inn Dani er í liðinu. I
í liðinu eru:
100 og 200 m. hlaup: F. Þor-
valdsson (í), Haukur Clausen
(í) og H. Johansen (N).
400 m. hlaup: B. Vade (N),
Wolfbrandt (S), og R. Lar-
son (S).
800 m. hl: Bengtson, Lind-
gárd og Wolfbrandt, (S).
1500 m. hl.: H. Erikson, L.
Strand og Aberg (S).
5000 m. hl.: Koskela, Má-
kelá (F) og Ahldén, Sviþjóð.
10000 m. hl.: Heino (F),
Stokken (N) og Nyström (S).
110 m. grindahl.: Suvivuo
(F), K. Johansson og Lund-
berg (S).
400 m. grindahl.: Hyökyr-
anta (F), R. Larson óg* Yland
er (S).
3000 m. hindrunarhl.: Elv-
land, Hagström og Söder-
berg (S).
Maraþonhl. :• Leandersson,
Östling (S) og Jung (F).
4x100 m boðhl.: Haukur
og Finnbjörn (í) og Bloch og
Johansen (N).
4x400 m. boðhl.: Vade (N),
Wolfbrandt, Larson og Lan-
gárd (S).
4x1500 m. boðhh: Benatson,
Bergqvist, Áberg og Eriks-
son (S).
Hástökk: Skúli Guðmunds-
son (í), B. Paulson (N) og
Áhman, (S).
Langstökk: J. Valtonen (F)
G. Melin og Strand (S).
Stangarstökk: Kataja, (F),
Kaas (N) og Lundberg (S).
Þiústökk: Rautio (F), Mo-
berg og Áhman (S).
Kúluvarp: Gunnar Huseby
(í) Jouppila (F) og Nilson (S)
Kringlukast: S. Johnsen,
Ramstad (N) og Nilson (S).
Spjótkast: Hyytáinen, (F),
Rauta-
Daleílod
vara (F).
SZeggjukast: Bo Erikson,
Scderkvist (S) og Tannin-
;-n (F).
Tugþraut: Örn Clausen (í),
Per Eriksson og Tannand-
er_(S). _ ,
I þeim greinum, sem ís-
lendingarnir keppa í eru
Bandaríkj amenn tiltölulega
sterkastir, þó má búast við
að Erni Clausen og jaínvel
Gunnari Huseby takist aS
komast inn á milli þeirra. í
spretthlaupunum og hástökk |
inu virðast aftur á móti litl- j
ir möguleikar. Almennt er bú- i
ist viS á Norðurlöndum, að
Bandaríkin vinni keppnina
með allt að 50 stiga mun.
Tapið var ekki æfingunni að
kenna
Vegna ummæla, sem hafa
komið fram í blöðum eftir
tapleik „úrvalsliðs“ Reykja-
víkurfélaganna við Ajax og
þar sem leikmenn hafa vilj
að skella skuldinni á herð-
ar landliðsnefndar og lands-
liðsþjálfarana, fyrir erfiðar
æfingar kvöldið fyrir leikinn,
sneri blaðamaður frá Tím-
anum sér til landsliðsþjálfar-
ans F. Buchlo og Sigurðar Ól-
afssonar er voru á umræddri
refingu og spurðist fyrir um
þessa „erfiðu“ æfingu.
Frita Euchlo, landliðsþjálf-
ari sagði að á þriðjudags-
(Framhald á 7. siðu)
Iiaukur Clausen og Finnbjörn Þorvaldsson í keppni. Þeir voru
báðir valdir í Norðurlandaliðiff í 100 m, 200 m og 4x100 m boð-
hlaup. Þriðji maður á myndinni er Svíinn Lundguist.
Þorsteinn Jónsson kaup-
félagsstjóri á Reyöarfirði er
sextugur í dag. Það er ekki
hár aldur. Ólöf á Egilsstöð-
um, amma hans varð nærri
103 ára. Hún hélt sjón, heyrn,
minni og fullum sönsum
fram í andlátið. Engin veit,
hvort Þorsteinn endist eins
vel. En ungur er maðurinn
ennþá. Svo ungur, að vel
mætti hugsa sér, að hann
væri ekki mikið meir en hálfn
aður með æfidagsverk sitt.
Þó hefir hann ekki verið svo
mjög athafnalítill, það sem
af er. Þorsteinn er fæddur á
Egilsstöðum á Völlum. Þar, og
á Reyðarfirði, hefir hann átt
heima alla tíð. Hann er elst-
ur átta systkina barna Jóns
Bergssonar og Margrétar
Pétursdóttur. Næst að aldri
eru Sigríður og Sveinn á Egils
stöðum.
Á Egilsstöðum var fjöl-
mennt heimili og gestkvæmt.
Þar var stórt bú, gagnsamt
og heimilið talið efnað. Unn-
ið var þar mikið, utan húss
og innan, vinnubrögð fjöl-
breytt, að hætti þess tíma, og
búnaðurinn hafður í heiðri.
Gestakomur voru tíðar. Bar
margt til þess. Egilsstaðir eru j
á krossgötum, húsbændurnir
voru hinir skemmtilegustu og
nærgætnustu gestgjafar, og
sveitaverzlun var rekin þar
um skeið. Landbúskapur var
þó aðal atvinnuvegurinn og
sat í öndvegi. Heimilið var
eftirbreytnisvert fyrirmynd-
ar sveitaheimili, enda hús-
bændur sjaldgæfir afbragðs-
menn.
Þorsteinn var nemandi í
þessum skóla, og mun bera
hans menjar til æfiloka, eða 1
lengur.
Þar las hann fornsögur og
hlýddi á húslestra. Þar vand
ist hann glaðværð og gest-
risni, en líka hjálpsemi og
alvöru. Þar kynntist hann trú
mennsku, áhuga og atorku við
störf, ánægju og gleði af um-
gengni við lifandi skepnur.
Þar drakk hann með móður-
mjólkinni virðingu fyrir land
búnaðinum, og þeim heimilis
háttum, sem sá atvinnuveg-
ur gat skapað bezta. Allt hef-
ir þetta fylgt Þorsteini síðan,
nærri ei>e og skugginn hans.
Heimili hans hefir verið frið-
aður reitur. En þar hefir
hann þó viljað hafa margt
heimafólk, marga gesti og
mikla glaðværð. Gestrisnin
hefir verið mikil og greiðvikn
in einstök. Betur hefir hann
kunnað við það, að þjónar
, hans leystu af höndum full
Jstörf, en hann hefir viljað
1 að þeim liði þó vel. Hann hef-
jir viljað rækta stór tún, eiga
margt fé og marga hesta, góð
hesta, en líka aðra, sem á
mætti hafa hestakaup. Þor-
steinn virðist hafa verið skap
aður til að verða stórbóndi.
Og í rauninni hefir hann
verið það. Hann hefir oft átt
fleiri hundruð fjár og tugi
stórgripa, Þó hefir hann
sjaldnast haft jörð til ábúðar
í venjulegri merkingu, held-
ur búið eiginlega „allstaðar
og hvergi“.
í Fljótsdalshéraði hafa
starfað tvö kaupfélög Pönt-
unarfélag Fljótsdalshéraðs,
er hafði.aösetur á Seyðisfirði
og Kaupfélag Héraðsbúa á
Reyðarfirði. Jón Bergsson á
Egilsstöðum var fyrsti fram-
kvæmdastjóri beggja þessara
kaupfélaga. Þá er hann var
sestur að búi á Egilsstöðum
1889 lét hann af framkvæmda
stjórn Pöntunarfélags Fljóts-
dalshéraðs, cn var þó um
skeið ýmist endurskoðandi
eða stjórnarnefndarmaður.
Þorsteinn Jónsson hefir því
efalaust oft heyrt rætt um
samvinnumál í æsku sinni.
Pöntunarfélag Fljótsdals-
héraðs leystist upp og varð
gjaldþrota eftir nálega 23
ára starfsemi. Samstundis
var Kaupfélag Héraðsbúa
stofnaö.
Þá hófst hið raunverulega
ævistarf Þorsteins Jónssonar.
Innan við tvítugt hafði hann
lokið námi í gagníræðaskól-
anum á Akureyri og siðan
stundað verslunarnám einn
vetur í Kaupmannahöfn.
Gerðist hann nú starfsmaður
föður síns við hið nýja kaup-
félag. Jón Bergssonveittifélag
inu forstöðu 8 fyrstu árin, en
varð þá að hætta sakir sjón-
depru. Tók Þorsteinn þá við
f ramkvæmdast j órastarfinu
og hefir gengt því síðan í 32
ár samfleytt.
Kaupfélag Iiéraðsbúa hlaut
um flest, ágæta arfleið frá
fprtíðinni. Menn höfðu tekið
sér á herðar miklar fjár-
greiðslur vegna gjaldþrotsins,
einkum við banka, og veð-
bundið fasteignir sínar fyr-
ir þeim skuldum, lánstraust
var ekkert innanlands né ut-
an og heima fyrir höfðu márg
ir misst trúna á samvinnu-
verzíun, gjörsamlega. 8ú var
þó bót í máli, að nokkur gagn
leg reynsla hafði fengist, og
þótt hún væri dýru veröi
keypt, þá gerir skaðinn menn
hyggnari. Meira rnunaði þó
um hitt, að enn var eftir all-
stór hópur hinna þroskaðri
manna, er héldu fast við þann
ásetning að stofna nýtt kaup
félag, og láta því farnast beV
ur, en hinu fyrra.
Framan af æfinni barðist
Kaupfélag Héraðsbúa við
erfðasyndir, barnasjúkdóma
og umkomuleysi. Síðar byrj-
aði það að rísa nokkuð á legg,
og nú lítur helzt út fyrir að
það ætli sér að verða ein-
hverntíma að manni. Nú þieg
ar nefna sumir það í röð
hinna traustari kaupfélaga
landsins.
Margir ágætir félagsmenn,
og starfsmenn, hafa lagt
Kaupfélagi Héraðsbúa lið, en
enginn komist þar í neinn
samjöfnuð við Þorstein Jóns-
son. Þetta er eðlilegt. Ég efast
um, að nokkurt kaupfélag á
íslandi sé, eða hafi nokkurn-
tima verið, jafn nátengt
nafni eins mánns, eins og
Kaupfélag Héraðsbúa. Þor-
steinn og félagið hafa svo að
segja fæðst saman, dafnað,
lifað og starfað saman í 40
ár, og eru samrýnd eins og
beztu hjón. Þegar illa hefir
látið i ári fyrir félaginu og
félagsmönnum, þá hefir Þor-
steinn lækkað kaupið sitt
þar til úr rættist.
Ekki hafa þó allir verið
sammála um þetta „hjóna-
band“ og ávexti þess. Sumir
[hafa séð þar meinbaugi eina
og galla. Allt hefir einhverja
; galla. Hinir eru márgfalt
fleiri, sem telja þessa sambúð
til fyrirmyndar og þéim
mönnum fjölgar stöðúgt.
jÞannig fer jafnan um' álit á
iþeim, sem drengir éru. Því
I „drengir eru vaskir menh og
batnandi“.
j Kaupfélag Héraðsbúá' héf-
! ir að unöanförnu s’táðíð í
j framkvæmda-stórræðum og
fest í þeim milljónir. Álível
er þó séð fyrir fjárhag fé-
lagsins í framtíðinni. ‘Það á
vel við Þorstein að liáfa fflik
ið að starfa, ef forsjálni er
við höfð. Framan ai' "ýildi
hann spara skildingínn "sem
mest. Það var að vonttín, því
CFramhald á Br síðu).