Alþýðublaðið - 09.03.1940, Blaðsíða 2

LAUGABDAQUB 9. MARZ 1940.
.LÞ?eU8LA0It»

j " (i - \
i f
k , y\i
LITLA STULKAN
MEÐ ELUSPÝTURNAR.
16) Og hún kveikti á nýrri eldspýtu. Þá sá hún skrautlegasta
jólatré með mörgum Ijósum.
17) Svo slokknaði á eldspýtunni
og jólaljósin færðust ofar ng
urðu loks að stjörnum.
18) En ein stjarnan hrapaði.
J J
2 s' •• : Ly a r £* Sfarie /fpjíei~:ý
19) Hún kveikti á einni eldspýtu
ennþá
20) og í bjarmanum frá eld-
spýtunni sá hún ömmu sína.
Títuprjónar.
1. „Ný.tt land“ er ennþá einu
sinni komið á stúfana, og mun
Olíuverzlun íslands standa að
því, eða nýr félagsskapur, sem
er eins konar útibú Olíuverzl-
unarinnar. Að sjálfsögðu er
Héðinn Valdimarsson aðalmað-
ur þessa. nýja fyrirtækis eða
útibús. Starfsfólk Olíuverzlun-
arinnar og nánustu vandamenn,
svo sem Arnór ,,úr öllum
flokum“, éru aðstoðarmenn.
Munu sumir dansa nauðugir, en
aðrir skoða það sem hluta af at-
vinnu sinni að fylgja H. V. úr
einum flokki í annan og gera
tílraunir til þess að sprengja
flokka og mynda nýja.
2. Aðfarir H. V. gerast nú kát-
broslegar. í nokkra mánuði
hefir hann bagsað við að stofna
riýtt félag utan um sína eigin
virðulegu persónu. Loks tókst,
eftir miklar brýningar við
starfsfólk Olíuverzlunarinnar,
að koma nýju félagi á laggirn-
ar með um 40 manns. (Hvað
eru starfsmenn Olíuverzlunar-
innar margir?) Og þetta var
eftir tvær árangurslausar til-
raunir. Óvíst er talið hvort ör-
lög þessa nýja félags verða nýr
klofningur innan félagsins eða
svefn, dvali og dauði. En allir
vita að það á enga framtíð fyr-
ir höndum, frekar en stjórn-
málastarfsemi H. V.
3. „Nýtt land“ talar um „mæli-
kvarða Norðurlanda“. Aðstand-
endur þessa blaðs hafa alltaf
litið Norðurlöndin hornaugum,
og þá ekki hvað sízt Alþýðu-
flokkana þar. Þegar H. V. var
að reyna að sprengja Alþýðu-
flokkinn, lét hann smala sína
halda því fram, að Stefán Jó-
hann og aðrir forystumenn
flokksins væru ekki sósíalist-
ar, heldur aðeins svívirðilegir
sænskir og danskir „kratar“.
Stefna og starfsemi Alþýðu-
flokkanna á Norðurlöndum
væru ekki aðeins vegnar og
léttvægar fundnar af þessum ó-
lánssömu klofningsmönnum,
heldur áttu þeir vart nægilega
kröftug smánaryrði um verk-
lýðshreyfinguna á Norðurlönd-
um. Þessi óvinsemi eða jafnvel
hatur hefir færzt yfir á Alþýðu-
flokkinn hér og forystumenn
hans.
4. Hið nýja málgagn H. V. talar
um skort á skoðanafrelsi í Al-
þýðuflokknum. En einmitt eft-
ir að flokkurinn losnaði við H.
V. finnst þar enginn maður, er
gerir tilraunir til að hefta skoð-
anafrelsi flokksmanna sinna.
H. V. hefir alltaf þolað illa and-
stöðu í flokki og haft manna
mestar tilhneigingar til ofbeld-
is og kúgunar. En hið nýja úti-
bú olíuverzlunarinnar mun
fara vel í. vösum H. V. En
hvorki mun ríkja þar skoðana-
frelsi né lýðræði, þann litla
tíma, sem því er hugsað líf.
5. Guðmundur Ó. skrifar í nýja
blaðið um „Málfundafélag
verkamanna“. Ekki getur hann
þó um hina mestu frægð þessa
félagsskapar, þar sem segja má
Moel Vindry:
Leyndardómur
4 gðmlu hallarlnnar
— Ég hitti hann fyrst í Indlandi fyrir sex árum. Ég veiddi
tígrisdýr, fíla og villiuxa. SaintLuce var líka veiðimaður. Af til
viljun tjölduðum við á sama stað og daginn eftir fórum við
samán á veiðar. Þann dag bjargaði ég lífi hans. Hann var svo
léttúðugur að elta sært tígrisdýr inn í fenskóginn. Hann ótt-
aðist aldrei neitt. Tígrisdýrið stökk allt í einu á hann. Hann lá
undir klóm tígrisdýrsins, þegar ég kom að. Jæja, við björguð-
umst báðir. Svo skildum við.
— Hvernig stóð á því? Slíkur viðburður hefði þó átt að
tengja ykkur saman?
— Mér geðjaðist ekki vel að honum. Hann var hugrakkari en
ég. En samt var hann mjög þunglyndur á köflum. Við áttum
ekki vel saman.
Það var líka fleira í fari hans, sem mér geðjaðist ekki að.
Hann fyrirleit allar tilfinningar. Ég man eftr því einu sinni, að
piltur, sem við sendum eftir vatni kom ekki aftur. Ég varð
hræddur um hann og vildi fara að leita að honum, en Saint-
Luce sagði, að enginn hörgull væri á burðarmönnum. Ég fyrir-
leit slíkan hugsunarhátt.
En ég gleymdi honum ekki. Og þegar ég kom til Evrópu tveim
árum seinna, heimsótti ég hann. Hann hafði sagt mér heimilis-
fang sitt. Það var í fyrsta sinn, sem ég kom til hallarinnar —
fyrir fjórum árum síðan. Ég vildi, að ég hefði aldrei stigið fæti
mínum þar.
I V, •
-oðingunni,
í Klofn-
okki
íiiir á liina
■ inga H,
som þe-ir
ri. Ef
okki
gjalds-
læEðu
sánm-
kaþp-
1. júli
liigið,
piíl
að það klofnaði í
og mun það vera
ingsstarfscminni.
minnist Guðm. ó.
frægu kaupgjaldss:
'V. og félaga haní--
gerðu á síðastliðriu
þeim samningum
verið bréytt með k;
uppbótum gongislagaril
Dagsbrúnarmenn verí'
ingsbundnir með óbi-eý
gjald, kr. 1,45 á tíma,
n.k. og enga uppbót
hvorki 1. jan. s.l. né
n.k. Ættu þeir menn, er
um kaupgjaldssamningu:
staðið, að liafa hægt unf
ver kalýðsmálum.
6. Ekki getur Arnór „úr |!;im
flokkum“ siillt sig unS að
sveigja að útgáfustarfsemi M í-1A
en um leið dásaiua MáM og
menningu. Sý úr það hezt.Vað-
hann er ennþá ekki laus úr Éil-
um tengslum við kommúi p.a
og fyrirlæki þeirra. Sérsi
lega vixðist honum vefa h
til áróðursritsins Raui
penna„ enda hefir þar verið
finna ýmislegt, sem hezt er
samræmi við andlegt ástand
innræti Arnórs. En ekki ini.
Arnóri takast að spilla fyrir útl
komu góðra og fræðandi bóku
MFA. Ritkukl Arnórs og öf-
undsýki mun ekkir hindra hina
frjálsu og hotlu fræöslu- og
menningarstarfsemi.
7. Það er orðið fullkomið ihugun-
arefni, hvernig kommúnistar og
útibú Olíuverzlunarinuar, hvert
í sínu lagi og bæði í samein-
ingu, misnöta nafn gósíalism-
ans eða jafnaðarstefnunnar. f
nafni jafnaðarstefnunnar hafa
þessir óhappaménn í íslenzkum
stjórnmálum gert hverja klofn-
ingstilraunina á fætur annarri
í verkalýöshreyfingunni og
boðað í sama nafni ofbeldi, ein-
ræði og yfirgang. Og þessar
sömu klíkur skreyta sig nafni
lýðræðisins í ofbeldisbrölti
sínu. Þær hafa á sér yfirskin
jafnaðarstefnu og lýðræðis, en
afneita í framferði sínu krafii
þessára hugsjóna. Þær sigla
undir fölsku flaggi.
x + y.
Jarðeignaaðallinn
aftnr ofaná ð Spáni.
LONDON í gærkveldi. FU.
/% SPÁNI hefir verið gefin
út tilskipun þess efnis, að
fyrrverandi eigendur jarðeigna
skuli fá þær aftur í sínar hend-
ur. Lýðveldissinnar höfðu tekið
jarðeignir þær, sem hér er um
að ræða og skipt þeim milli smá
bænda.
Þegar afhendingin hefir farið
fram, er til þess ætlast af
stjórninni, að eigendurnir hafi
samvinnu við hana, og leigi
landspildur þeim, sem rækta
vilja jörðina;
Hvað viU Tintlnn með ðrðs-
innmð norræna sanvinnu?
HRÆÐSLA Tímaritstjórans
við að lesendur hans fái
viíneskju um nokkrar stað-
reyndir, sem afstaða Norður-
landa til. Finnlandsstyrjaldar-
irinar byggist á, er sýnilega mik-
il. í skrifum um þetta mál í
Tímanum 5. þ. m., sem virðast
eiga að vera svar, við ítarlegri
grein Guðlaugs Rózinkranz í Al-
þýðublaðinu 29. febrúar, forðast
hann þó að minnast á þá grein
iil þess að reyna að fyrirbyggja
að lesendur Tímans íái vitneskju
um þau rök sem þar voru lögð
fiam, af manni, sem þekkingu
Jiefir á þessum málum. Tíma-
ritstjórinn gerir heldur enga til-
raun til þess að hrekja nokkurt
atriði í nefndri grein, en heldur
Iiinsvegar áfram af sömu dríldn-
Inni og með sömu síúðursögurn-
ar, til þess að reyna að vekja
hér óvild gegn Norðurlöndum
iog norræUni samvinnu.
Tímaritstjórinn talar um að
yokkrir meðhaldsmenn nor-
umar samvinnu“ (hann setur
rrænnar samvinnu innan
alappa, og á það að vera í
drðingarskyni við hana) —•
sig vita betur en Sandler,
verandi utanríkismálaráð-
á Svía, og virðist helzt
a sér að nota hann sem
t; gegn þeim. En þar bregst
i .itstjóránum bogalistin. —•
Uiri l'ióústu helgi hélt Sandler
ræðilí Oslo, þar sem hann ein-
miil JSldúr því-.sama fram og
Guö |gur Rósinkranz hélt
fram 1 sinni grein, að opinber
[i Norðurlanda í stríðinu
-ri og flutningur erlends
r Norðurlönd myndi
iþjóð að orustuvelli
:ma og slíkt mætti
ma fyrir, Finnlandi
þjálpa á annan hátt.
hefur nefnilega
skoðanir margra
uæmi við það, þar á
!ers, eins og jsjá má
;éðu. í Sandler er
neins fyrir Tíma-
ð vitna.
maritstjórinn um,
riu ekki þurft að
viiklum vonbrigð-
.uii samvinnu og
..ibandi í niðrandi
[], sem komu hing-
umar á fulltrúa-
félaganna og
aldrei
þyrfti ai
Aðstaðai^j
breytzt
manna í
méðal Saf
á þessari
því ekki
ritstjórann '
Þá talar
að menn
verða fyrir
um af norrj
talar í því si
tón um þá ge:|
að síðastliðið
fund norrær
þágu meðal annars boð bæði rík-
isstjórnar og bæjarstjómar.
Síðan segir hann: „Um líkt leyti
voru auðkýfingar Norðurlanda
að semja við okkur um lán til
brýnnar og arðvænlegra fram-
kvæmda. Þá var hjartaþel „nor-
rænnar samvinnu“ ekki til
staðar.“
Af hverju benti Tímaritstjór-
inn ekki þeim mönnum, sem að
lántökunni unnu fyrir Island á
það, ef hann vissi um, að betri
kjör væri hægt að fá annars-
staðar? Hafi hinsvegar láns-
kjörin, sem gengið var að, verið
þau beztu, sem fáanleg voru,
hvers vegna þá að álasa þeim,
sem bezt bauð? Annars lýsir
það furðulegri fáfræði um eðli
fjármagnsins, að halda það, að
auðmenn eða umráðamenn
fjárins, hvort sem þeir eru í
Danmörku, Englandi, Ameríku
éða annarsstaðar, láni fé eða
geri viðskipti fyrir kunnings-
skap einan. Það þarf ekki einu
sinni útlendinga til. íslenzkir
fjáreigendur eða bankar myndu
ekki heldur lána fé, ekki einu
sinni í þjóðþrifafyrirtæki, með
la'gri l entu, en þeir gætu feng-
ið annarsstaðar. Það ætti Tíma-
ritstjóiinn jafnvel að vita. Og
hvers vegna ættu þá erlendír
fjái málamenn að gera það frek-
ar? Eða heldur hann að íslenzk-
ir útflytjendur vildu t. d. selja
frændum okkar, Norðmönnum,
saltkjöt eða síldarlýsi fyrir
lægra verð, en öðrum þjóðum,
áðeins vegna vináttu og frænd-
skapar? ,
Á hitt minnist Tímaritstjór-
inn ekki í þessu þvargi sínu um
viðskipti okkar við fjármála-
menn á Norðurlöndum, hve
heillavænleg áhrif samvinna
norrænna alþýðusamtaka hefir
haft, sem er þungamiðjan í allri
norrænni samvinnu yfirleitt, og
hve fúslega stjórnarvöld Norð-
urlanda, sem nú eru að meira
eða niinna leyti í höndum al-
þýðusamtakanna, hafa rétt hver
öðrum hjálpandi hönd, þegar
við hefir þurft, Tíminn virðist
ekki vita það, en það má geta
þess hér. að sænska stjórnin
bauðst til dæmis til þess í ófrið-
arbyrjun í haust, að sjá íslandi
fyrir 10 þúsund smálestum af
kornmat gegn greiðslu í síldar-
afurðum á komandi sumri.
Hennar gerð var söm, þótt því
bæði væri við nánari athugun
ekki tekið, af því, að Svíþjóð
gat ekki sent hingað nema ó-
malað hveiti og okkur vantaði
riiyllu til þess að mala það. En
það er engin ástæða til að efa,
að sá norræni samvinnuhugur,
sem fram kom í því tilboði, geti
orðið okkur veruleg hjálp á
efnalegu sviði, ef þörf gerðist í
framtíðinni.
Menningarlega samvinnu
Norðurlandaþjóðanna virðist
Tímaritstjórinn telja einskis
virði. Það, að við íslendingar
höfum aðgang að menningar-
stofnunum Norðurlanda, eins og
við værum heima hjá okkur,
og styrki, sem gert hafa fjöl-
mörgum íslendingum mögulegt
að stunda nauðsynlegt nám, tel-
ur hann ekki orða vert. Gagn-
kvæm kynning og vinátta Norð-
urlandaþjóðanna, sem tryggir
þeim innbyrðis frið, samvinna
þeirra út á við í samningum við
aðrar þjóðir og jafnvel hin víð-
tæka samvinnu samvinnusam-
banda Norðurlanda um innkaup
og framleiðslu í stórum stíl, —
það er allt einskis virði í augum
Tímaritstjórans, af því að Norð-
Urlönd flana ékki út í strið við)
Þýzkaland og Russland undir þvl
yfirskyni að hjálpa Finnum, vit-
andi það þó, að þau myndu þá
hætta að geta veitt þeim nokkra
hjálp yfirleitt.
Annars er það ákaflega ein-
kennilegt, að Tíminn skuli á
þessum tímum, þegar frænd-
þjóðir okkar eru í alvarlegri
hættu staddar, leggja sig í fram-
króka til að skapa hér óvlld og
tortryggni í garð þeirra, og væri
fróðlegt að vita, hvort það er
með vilja Framsóknarflokksins
og hvort hann sem stjórnarblað
er að boða hér einhverja nýja
stefnu gagnvart nágrannaþjóð-
um okkar á Norðurlöndum.
Fyrsti bílstjórinn, sem ég talaði við í Versöl'ln þekkti höll-
ina, en ekki þá, sem áttu þar heima. Hann sag«,, að það væri
óþarfa ómak að aka þangað, því að ekki væri hlgt að komast
þar inn. Hann hafði nýlega ekið þangað útlenjligi, en hann
hafði ekki fengið að koma þangað inn.. Dyrunum\ar lokað við
nefið á honum.
III.
OVÆNT MÓTTAKA.
\
\
vil ég, að
ið þér að
Bíllinn nam staðar fyrir framan litla portið. En n!
þér fylgist með sogunni frá upphafi. En til þess þu
lesa frásagnirnar í blöðunum. j
Það ætti ekki að vera vandi að útvega þessi blöð, sÁ ði Allou.
Hvaða dagar eru það, sem blöðin minntust á málið?!
— Það var 20. og 21. október fyrir fjórum árum.
— Þá skulum við til meira öryggis útvega blöði;
september til 15. nóvember. í
Allou sendi boð eftir blöðunum.
Og Pierre Herry hélt áfram:
— Ég man vel eftir því, þegar ég hringdi bjöllun:
kvöld. Ekillinn sagði, að ég yrði að bíða rólegur, það
líða margar mínútur, áður en lokið yrði upp. Ég var ákl
í því að gista í höllinni um nóttina og borgaði því bílstjó
og sendi hann burtu.
Þegar ég hafði beðið ofurlitla stund kom þjónn um
tugt til dyra. Ég þekkti hann, erida þótt ég hefði aldrt
hann fyrr, því að Saint-Luce haiði oft minnst á hann.
ENGLISH GLASSES:
Classea are now being arranged. Pupils who
think of joíning art asked to cali here this,
(saturday,) evening or tomorrow (Sunday,)
between 8 and 9,30.
HCPWARD LITTLE, Vonarstræti 12.
hugsaði ekki um annað en að reynast húsbónda sínum trúr.
En hugrekki skorti hann. Það kom í ljós, þegar ég fékk að fara
með á tígrisdýraveiðar eitt sinn er hann var ungur. Hann varð
svo hræddur. þegar hann heyrði til tígrisdýrsins, að hann lagðist
veikur og varð að bera hann heim. Þegar hann lauk upp fyrir
mér, reyndi hann að sýnast strangur á svipinn.
— Hvað viljið þér? spurði hann byrstur. Það fær enginn að
komast inn eða skoða höllina.
— Nei, Babtiste, það er ekki það, sem um er að ræða.
Þegar hann heyrði mig nefna nafn. sítt varð hann undrandi
— Þekkið þér mig?
Hann brosti vingjamlega og ég notaði tækifærið til þess að
smeygja mér inn fyrir hliðið. Hann varö aftur óttasleginn á
svipinn.
— Greifinn hefir skipað svo fyrir, að ég megi ekki sleppa
neinum inn.
— En hann lætur það bann ekki ná til mín. Ég er gamall vinur
hans.
Babtiste virtist fyrst vera á báðum áttum, en svo vísaði hann
mér upp þrepin, upp á þriðju hæð og inn í sal. Þar fékk ég mér
sæti.
Saint-Luce kom inn. Það var á honum sami ránfuglssvip-
urinn og áður. Hann rétti mé höndina kuldalega. Ég hafði
búist við vingjarnlegri móttÖKum.
— Ég átti ekki von á yður. Bréf yðar hefir hlotið að glatast.
Hann sagði þetta mjög kuldalega. Það var eins og við værum
að búa okkur undir að heyja einvígi.
— Ég sagði aðeins:
— Við þúuðumst *Eðwt þ«§ar vW Mtiww.