Tíminn - 15.03.1963, Blaðsíða 2

Þarna sést stytta Frankllns D. Roosevelts fyrlr framan bandariska sendi-
Þrið'ji hertoginn af Westmin-
ster er nyiega látinn, 68 ára að
aldri. Við lát hans hefðu ríkis-
kassamir í Bretlandi getað erft
margar milljónir, því að West-
minster-ættinni tilheyra hin svo
kölluðu Grosvenor-auðæfi, en sú
varð nú ekki raunin á. Grosven-
or-auðæfin eru ein mestu auðæfi
í öllu Bretlandi, þau eru álitin
nema milljörðum króna, og eru
þá meðtaldar jarðeignirnar, sem
ganga næst konungsjörðunum að
verðmætum.
Hinn nýlátni hertogi erfði að
vísu titilinn árið 1953, en ekki
auðæfin. Síðustu ár ævi sinnar
bjó hann við heilsuleysi og kröpp
kjör í kofahreysi einu við suður-
strönd Englands og kærði sig
alls ekki um að vera nefndur
hertogi í umtali eða viðtali. Jafn
vel læknir hans, dr. Michael
Rábbit, sem hafði stundað hann
í mörg ár, þekkti hann ekki und
ir öðru nafni en mr. William
Grosvenor.
Allt þetta kemur til af áætl-
un, sem frændi hans og hertogi
númer tvö skipulagði til að koma
í veg fyrir það, að ríkiskassarnir
hirtu auðæfi ættarinnar. Það er
ekki á okkar færi og heldur ekki
rúm fyrir það í blaðinu, að fara
að útskýra hin brezku erfðalög,
en það er. kannski hægt að gera
sér einhverja hugmynd um þau,
þegar sagt er frá því, að erfða-
skrá hertoga nr. 2 var 250 síðna
bók.
ELLEFU ÁRA ERFINGI
Auðvitað gat þessi snjalli her-
togi ekki komið í veg fyrir það,
að rikið iiirti eitthvað, og eftir
Hinn cllefu ára gamli Gerald Cav-
endish Grosvenor, sem einn góðan
veðurdag verður ríkasfi maðurinn
í Englandi.
því sem menn vita bezt, nemur
sú upphæð um 20 milljónum kr.
en það er ekkert í samanburði
við milljarðana.
Heitogi númer fjögur verður
systkinabarn hins látna hertoga,
Gerald Hygh Grosvenor og næst-
ur honum kemur svo hinn þekkti
52 ára gamli stjórnmálamaður,
Gerald Cavendish Grosvenor.
Sonur þcss síðastnefnda, hinn
ráðið á Grosvenor Square.
ellefu ára gamli Gerald Cavend-
ish Grosvenor, sem nú hefur
nokkra shillinga á viku í vasa-
peninga, verður því á 21 ára af-
mælisdegi sinum eigandi stærsta
hlutarins af þessum fjölskyldu-
auðæfum, og þar með einn rík-
asti maðurinn í heiminum.
• Grosvenor-auðæfin eiga sér
dálítið sérstaka sögu. Hún hefst
árið 1676, þegar hinn 20 ára
gamli Thomas Grosvenor, sonur
sjálfseignabónda í Chesire, kom
til London og kvæntist hinni
kornungu Mary Davies, sem
þekkt er í sögu brezks hefðar-
fólks sem mjaltastúlkan frá
Ebury.
HEIMANMUNDUR
MJALTASTÚLKUNNAR
Heimanmundurinn var rúmir
300 hektarar lands, og þeir voru
' þeim hluta Lundúnarborgar,
sem nú myndar hin fínu íbúðar-
hverfi Mayfair og Chelsea. Þar
hafa lóðarverð farið síþækkandi,
og nú eru þau svimandi há. Lóð-
ir eru sjaldan seldar í London,
en þær eru leigðar til 99 ára í
einu, og þess vegna eru þessi
verðmæti enn þá í eigu Grosven-
or-fjölskyldunnar og aðalkjarni
auðæfa hennar.
Nokkurs konar miðpúnktur
þessara eigna er Grosvenor
Squar'e, sem allir þekkja, sem
hafa verið í London. Einn fræg-
asti leiguskilmálinn var sá, sem
hertogi nr. 2 gerði, þegar hann
leigði Bandaríkjamönnum aðra
hlið torgsins undir sendiráðið
(auðvitað til 99 ára). Það er
meðal annars ástæðan fyrir því,
að styttu af Franklin D. Roose
velt hefur verið komið upp á
miðju Grosvenor Square.
Gróðinn af þessum eignum hef
ur gert Grosvenor-fjölskyldunni
kleift að ieggja peninga í gróða
fyrirtæki annars staðar í heim-
inum, eins og í Kanada og öðrum
nýlendum Breta.
GROSVENOR SQUARE
Það var fyrst á seinni hluta
nítjándu aldar, að raunverulega
Undanfarna viku hefur
negrasöngvarinn Arthur
Duncan skemmt gestum í
Glaumbæ viS mjög góSar
undirtektir. ÞaS er -engin
furSa, þó aS honum sé gerS-
ur góSur.rómur, því aS hann
er fjöfhæfur söngvari og
dansari, sem ræSur yfir mik-
illi tækni. Hæfileikar hans
ganga eiginlega kraftaverki
næst, segir í Variety, banda-
rísku tímariti um show
business
Duncan befur starfað við söng
og dans í sjö ár, og meðal ann-
ars verið hjá hinum þekkta
bandadíska dansstjóra Nick
fínt varð að búa á Grosvenor
Square. Heimilisfang á torginu
jafnaðist næstum því á við að-
alstign, og þeir, sem lesið hafa
enskar bókmenntir, sem fjalla
um fyrirfólkið, hafa áreiðanlega
tekið eftir því, hve margar af
aðalpersónunum búa þar.
Það er eftirtektarvert, að þeg-
ar Steen Eiler Rasmussen í bók
sinni um London gefur lýsingu
á húsakynnum heldra fólks, þá
velur hann hús á Gtrosvenor
Square. Og það þarf ekki annað
en að líta á teikninguna til að
sjá, hvernig lífi fólkið, sem bjó
í húsinu lifði. Það væri gaman
að nefna ncfkkur þeirra her-
bergja, sem voru í þessu fjög-
urra hæða húsi.
Það voru setustofur, borðstof-
ur, bókasafn, kvennaherbergi,
svefnherbergi, barnaherbergi til
nætur- og dagnotkunar, bað-
herbergi, eldhús, framreiðsluher
bergi, setustofa fyrir þjónustulið,
ið, herbergi til að þvo upp í,
herbergi eldastúlkunnar, vín-
kjallari og kjötkjallari, þjónaher
bergi, kennslustofa, herbergi
kennslukonu, reiðtygjaherbergi,
bílskúr, hesthús, smiðja, forsal-
ur, ekilsherbergi og eldhús fyrir
hann. Tveir aðrir forsalir og upp-
hitunarherbergi..
Þetta er alveg sér heimur, og
rétt er að taka það með í reikn-
inginn, að þetta er einungis bú-
staður um samkvæmistímann í
London, annars voru herragarð-.
arnir og sveitasetrin notuð, og
svo átti fjölskyldan auðvitað fínt
hús á Rivieruströndinni.
GULLHERTOGINN
Það er auðsýnilegt, að ekki
kostar smáræði, að halda svona
húsi við og það eru heldur ekki
mörg hús af þessu tagi, sem til
eru í London í dag. Á Grosvenor
er líka byrjað að breyta þessum
híbýlum í íbúðir, þannig að
mesti Ijóminn er farmn af dýrð-
inni.
Sá hertoginn af Westminster,
sem síðast gat haft yfir öllum
eignunum að ráða, var annar í
röðinni. Hann var mjög sérstakur
maður, eins og fursti, sem lifði
á endurreisnartímabilinu, og oft
virtist hann vera framandi í hin-
Framhald á 13. síðu.
Castle, en hjá honum hafa bæði
Gene Kelly og Fred Astaire lagt
stund á dansnám. Það er óhætt
að segja að Arthur sé einn af
þeim beztu í sínu fagi.
Áður en hann kom hingað
hafði hann verið í Ástralíu á 13
mánaða samning, en það er með
lengstu ráðningartímum, sem
um getur. ,
Arthur verður hér líklega í
eina viku í viðbót, og ættu Reyk-
víkingar ekki að láta það tæki-
færi sér úr greipum ganga, að
kynnast snilld þessa unga negra-
söngvara af eigin raun. Og þó að
Glaumbær hefði ekki upp á svo
frábæran skemmtikraft að bjóða
þá væri enginn illa svikinn eftir
að hafa eitt kvöldstund i hinum
vistlegu húsakynnum Glaumbæj-
ar.
Ný Gröndælska
Á aldarafmæli Jóns Sigurðs
sonar óskaði Kleme,nz Jóns-
son, landritari þess, að sver'ð
oig skjöldur Jóns yrði íslending
um vernd, meðan Menzkt
þjóðerni væri til. Hannes Haf
stein endaði hið fagna kvæði
sitt á aldarafmælinu me'ð orð
unum: „Blessist starf þitt öld
af öld“. Benedikt Þ. Gröndal
lauk sínu Ijóði með þessum
hendingum:
„Ó, að þín hönd væri horfin
til vor aftur . . .
Ó, að þinn Ieiðandi, sigur-
sæli andi
svifi nú yfir skiptri þjóð í
lamdi.“
Hálfri öld síðar kemur af-
sprengi hans, annar Benedikt
GröndaJ, fram og skrifar í
Ma® sitt fyrir munn flokks
síns og jafnvel ríkisstjórnar:
„Við skulum Iofa Jóni Sig-
urðssyni að hvfla í friði . . .
on draga liann ekki inn í daag
urþrasið".
Þessi nýi Gröndal er að
reyna að klóra í bakkann fyr-
ir 'rá'ðlrerra sinh, sem flutti
þann stefnuboðskap ríkisstjóm
arinnar, að til væru tvær teg-
undir af sjálfstæði, gamla
sjálfstæðishugtakið frá 19. öld,
sem hæfði ekki lengur, og nýtt
„sjálfstæði“ sem við þyrftum
að taka upp til þess að geta
gengið í EBE og kannske fleiri
bandalöig. Annað aðalmálgaign
Sjálfstæðisflokksiins viar ekki
eins orðfeimið og ráðherrann
og skrifaði hiklaust um úrelt
sjálfstæðishugtiak.
„Dægurþrasi$(<
Það er táknrænt um sjálf-
stæðishug hins rnýja Gröndals,
að hann kallar önnur eins ör-
Iaga- oig sjálfstæðismál fslend-
inga og landheligismálið og af-
stöðuna til EBE „dægurþras"
og hann ræðst hart að Tíman-
um fyrir að min.na á, að sverð
og skjöldur Jóns Sigurðssonar
eigi við í þeirri baráttu. Þessi
tvö mál eru hin veigamestu,
sem á dagskrá hafa verið m
þjóðinni síðan iýðveldið var
stofnað. Slík mál eru ekkert
dægurþras, og þiað er þá
sem gifta þjóðarinnar er
undir því komin, að sjálfstæð-
ishugtak Jóns Sigurðssonar,
sverð hians og skjöldur, megni
að sameina þjóðima og ráða-
menn hennar um sjálfstæðis-
v'ðiiorf og sjálfstæðisaðigerðir.
Það er á slíkum vegamótum og
hættustundum, sem þjóðin á
að vitna til Jóns Sigurðssonar
oig nota dæmi liians og min.n-
ingu sér til vegsagnar. Það er
ta lítils að vegsama Jón Sig-
urðsson á tyllidögum en neita
Ieiðsögn hans í örlagamálum.
„Blessist öld af öld“
Mennirnir, sem minntust
Jóns á aldanafmælinu iögðu
meginþunigann á þetta, að starf
hans blessaðist með þeim hætti
öld af öld. Þeir báðu þess ekki,
að þjóðin „leyfði honum að
hvfla í friði“. Þeim var sú ósk
efst í hugia, að í örlagamálum
þjóðarinnar í framtíðinni
„væri hönd hans horfin til
vor aftur“ og að andi hans svifi
yfir skiptri þjóð í landi á silk-
um stundum.
En Gröndal hins nýja „sjálf-
stæðis“ biður ekk.i um hönd
Jó,ns Sigurðssonar aftur. Hiann
segir: „Við skulum iofa Jóni
Sjgurðssyni að hvíla i friði, og
ekki blanda honum i dægur-
þrasið“.
/
2
T f M I N N, föstudagurinn 15. marz 1963.