Alþýðublaðið - 23.05.1945, Blaðsíða 6

ALÞYBUSLABf®
e
Miðvikudagur 23. imií 1945.
Amerísku risaflugvirkin B-29
eins o*g ger± hefur verið í B-29,
Hópmynd úr þriðja þætti.
Gamanfieikur í B9nóa
Gift eða ógiff eftir Priesttey
Fraxhh. af. 5. síðu
slkio'timíunk óvínaflu-gvélaniicx. Að
aiivarrLameðal B-29 er einskOn-
ar þrýstiloft, er ihún framleiðir.
Þrystiloft iþetta veldur því, að
byssuitoúla frá óvinaflugvél verð
ur fyrir öflugum loftstraum frá
B-29, isem hrekur kúluna niður
á vi:ð, isvo að hún 'lendir ekki.
í fliugvélinni í flestum tiIifelI'Uim,
inekkur hxífstt af aðdnáttarafli
jarðarinnar og fer undir flugvél
ina án þess að snerta hana.
QÞað er vísindalega sannað, að
foyssukúlur eru, á ferð sinni,
mjög háðar hitamagni loftsins,
sem jþær fara í gégn um að
marki sínu, og fer þetta mjög
eiftir því, í hvertsu mikilli. hæð
flugvélih er, sem skotið er frá.
Vandamál þau, sem í sam-
foandi vað þetta hafa hing-
að til verið óleyst úr-
lausnarefni hernaðarsérfræð-
inganna, hafa, í flestum atrið-
uto verið leyst :nú, uto leið og
undiríbúningur B-i29 fór frato
eftir Ihinum náitovæma útreikn-
intgi og haigsýni .
*
Ef til vill get ég gefið iosand
anfum örlitla hugmynd urn sam
tal milli stoyttu og vélarmanns
i tELugvél á meðan á Loftorrustu
stendur, „Samtalið” er hávís-
indaiegt, — þannig:
Skyttan: Við erurn í 31000
feta hiæð, hitastig 40 mínus.
Taitotu þetta umffram alit með
i neikninginn, fhvað sem þú að
hafist.
Vélarmaðurinn (þegir.j
Skyttan: Við Æörurn með 300
mílna hraða á' klútokustund. Ó-
viniurinn fer með 400 mílna
hnaða í gagnstæða átt. Hafðu
jþettia einnilg í huiga.
Vélarmaðurinn (segir ekk-
ert).
Skyttan: Mundu þyngdarlög-
málið, éhirif loftmótstöðunnar á
kúluam, — , og reiknaðu mað
fj'arlægðinni fxá augauu á mér
að hiínaim skottuminum.
(Vélarmaðurinn verður órór í
eæti siinu, — eða ég myndi a.
m. ik. verða það undir slikum
llíMuættulegum ifcriinigumstæðum
sem þesisum).
Skyttan: Taktu allt iþet.ta með
í reifcmniginn, — nú þegar.
Hagaðu fluginu að öllu. leyti á
þiainn veg, að óg meigi reikna
með því, að hvert einasta skot,
siem ég skýt úr byssu minní,
hæfi markið.
Vélarmaðurinn (geáúr frá sér
samþykkjandi hljóð, sem varla
heydst).
Ég komst glögglega að raun
um alla þeissa vélátækni, er ég
kom í hótel Waldorf-Astoria.
Þar voru sýnd nákvæm líkön af
fLulgvólinni með öllum útibún-
aði og ýrnisir ihiutar úr henni.
Þar var einnig samskonar
iíkan af japanskri flugvél. Lí-
kön þessi. vom í sambandi við
raámagnsmótor Stjómandi (mað
ur frá „General Electric Comp
,any“) setti rafstraium á og séust
þá híinar milsimuinaínjdi aðferðir
flugvélanna í ’ormstum, sem
stafar aff hinium mismunandi út
búnaði og tæfcnáilegum yfirburð
um B-29.
Siðan hreyffisvi.ð ihverrar vél
byíssu í ormstúfLugvélum og
Bpnenigjtutflugvélum var aufcið
Kenni
lieluvisku,
rússnesku
o. fl. í einkatímum.
Uppl. í síma 4789 á
morgun (fimmtudag) kl.
4,30—7,30.
Teodoras Bieliaikinas.
er alltaí hætta á þvi, að svo
geti farið, að dkyttan rniði byssu
sinni óvairt á einhvem hiuta
sjálífrar flugvélarinnar, sem
hann er í. Þetta fer þó mikið
efftir því, ium hvaða véLby&su er
að ræða, þ. e. a- s. í hvaða skot
tuxni Ihiún: er.
Við stoulum gera ráð fyrir
þvi, að í lodtorrustu þurfi skytt
an allt í einu að snúa byssu
sinni í igagnstæða átt við það
sena áður var (sem iðulega þarf).
Á að gizfca 800 itoúlur fara úr
hiverju ibyssuihlaupi á mínútu.
Sfcyttumar haldö stöðugt á-
frarn áð ákjóta og þá er sú
hætta á, að um leið og skyttan
snýr ibyíssu sinni, við t. d. frá
stjórnborða og á bakborða, geti
srvo farið, að byissan viti ein-
mitt að jstýri tfilugvélarinnar og
miði ibeint é það sinum 800
kúlum--------! En 'slifct má vita
skuld eíkki korna fyriir. Enda sáu
'verkliriæðingarnir svo um, að
þegar byssuhlaupið veit að stýr
inu.1, geifur byssan efcfcert sfcot
frá sér, — en strax, er hlaup-
ið veit til hliðar byrjar byssan
aftui* að skjóta og þarff skyttan
engar óhyggjur að hafa af
þessu. — Byssan bættir sjálff-
kraffa á; meðan hlaiupið veit að
stýrinu, — það er allt og siumt.
'Þetta er einmitt ágætt dæmi
um nákvæmanina i útlbúimði
'B—29.
*
Jafnvel hver einasti viðvan-
ingur olg hver tsá, isean hetfiur
aldrei kynnt sér fLugvélagerð,
getur skilið það, að hér er um
svo stórfellda fratmifiör í flug-
f|élasmiði að ræða, að ekfci verð
ur hjlá því komizt að veita
henni eftírtekt. Aftur á móti
er það ósk mín, að strax, þegar
tekið verður að framleiða far-
'þegafiLugvélar núna eftir stríð-
dð, láti B andarifcjastj ómin
halda leýndum helzrtu aðfferðun
um að stmíðum ýmissa tæfcja í
B-29 og uppfinningum í sam-
bandi við hana. Því, ef óvinir
ofckar fcomast að galdrinum, not
fæna þeir sér hann dkfcur til
ógagns og skaða.
Vinnubrðgð einræð-
isins
Frh. af 4. síðu.
syni, sem þótt eðlilega súrt í
bnoitið að sitja áfram í varafor-
setasætinu, undir slíku forsæti?
„Fífflinu skal á foræðið etja“
— og ef til vill er Hermiann Guð
mundlsson ætlað, að talka sór
vald Alþýðusambandsþings oft
ar en í þetta eina skipti.
Sæmxmdur Ólafsson.
HANNES Á HORNINU
Framh. af. 5. síðu
Ailt verður að urða og nóg er af
gjótunum. Ég dáist að því, hvað
’húsbændurnir í Valihöll leggja sig
fram um að ihafa góða reglu á
öllu og láta allt vera sem snirti-
legast. Til iþess eigum við gest-
irnir líka að hjálpa þeim. Það velt
ur mikið, á þeim, en það veltur
ekki minna á okkur. » •
NOKKRIR VINIR MÍNIR fóru
um kvöldið í gönguför og þegar
íþeir kiomu aftur sögðu þeir mér
af furðumyndum, sem þeir höfðu
séð í hraundröngum og gjáveggj-
um. Þ>eir töldu upp höggmyndir
og listaverk, sem náttúran hafði
gjört, Ég trúði þessu. Allir, sem
fara í kyrrð um þingvelli finna
þar nýjar og nýjar xnyndir, hversu
oft sem þeir fara, listaverk, sem
náttúran hefir skapað- og forfeð-
úr okkar hvíldu augun við, alveg
eins og við á þessari öld.
STAŒKESEMI LEIKFÉLAGS
REYKJAVlíKUB, hefir vor-
ið all umfangBimikiI á leiikármu,
sem nú er að Ijúfca. Það heffir
sýnt fimm sjónleiki,, og siurna
geýsiöft, við ágæta aðisiótkn.
Leifcfialialgið 'leitast við, eiins
og xétt etr og BkynisiamLegt, að
bLanda viðfaugsieíÉni siíin., sýna
stúndiutrn B'jóuleilki alvarltegs
eðlis, en stundum gamanleiki.
Leifchúsgestir 'óska hvors
tveiggjia, 'þótt sumir séu hneigð
ari fyrir harmleiiki en skoipleiiki,
en enginm mun þó tneysta sér
til’að lifa á einu saman brauði
í þvá effni fremur en í daglega
láifilnu.
Að þessu sinni hefix gaman-
leitour orðið fyrir valinu, „Gift
eða ógift“ óftÍT' enska ritíhöfumd
inn J. B. Priestley. Riithöfundur
iþessi 'leggur é margt gjörfa
höind, hann hafir ritað leikrit,
skáldísögur, bókmennta- og Iteik
gaginrým o. ffl. Hann er líka
mjög vinisæll útvarp'sfyrirles-
ari, og heffir borið noifcið á hon-
um í föðurlandi hans á stríðs-
árunum. PriIestLey er að góðu
kumnur leifchússgsestum í
Reyfcjavík, því að í fyrra sýndi
Leifcfiélagið sjómleik eftir hann.
„Ég hef íkomið ibér áður“, ágætt
leijkrit.
Leifcritið „Gift eða ógift“ er
að ýmisu leyti mijög síkemmti-
legt, en tílþrifailiti.ð og nöfckuð
fflatt öðru veifi. Veldiur >þar sjáM
saigt nokfcru um, að íslemzkir é-
harfendur njóta ekki til fullis
ensfcu fyndninmar í leijkritimú,
þvi að það hefir efcki verið
staðfært að neinu leyti*. Eng-
um þarf þó að leiðúst, þvi, að
mangt igerkst spaugilegt, og kimn
in víða fingerð. Persónuinnar
eru yffirieitt bversdagsleigar, en
í þvi liggur eimmitt styrkur
þeirra margra.
Leifcstjómima hófir Lárus Páls
son hafit á hendi og tekizt það
vel. Uppisethingim og sviðsetn-
imgin er smetokleg og hugsuð.
Þar við bætist að Leikendur fara
allir vel með 'hlutverk sín.
Leikritið seigir frá því, að
þiiemn hjón hittaist ’til að haida
hájtíðiegt siiifuxbnúðkaup þeirra
•ailna. ALlt eru þetta. vel stæðir
bortgarar, hversdagslegir og
•þrön'gsýnir, sem miæla alla hluti
við sjálfa sig. Þeir eru leiðar-
legir og virðulégir menn á yfir
börðinu, en is.másimu'guleglr,
þegar betur er að gætt, og eiga
að strdða við ýmsan veifcleifca,
sem þeir reyna að leyma eftir
baztu .getu. Aftur á móiti. em
þeir látt umfourðarlyndir, þeg-
ar náumgamir eiiga í hlut. Hjóna
böndin eru söanuleiðis misfellu-
Ktil á yffirborði en sambúðim
engim fyriinmynd við nlánari at
hulgum. Nú berst þeim sú fregn
einmitt silfurbnúðlkaupLsikvöidið,
að prestur sá, sem púsisaði þau
saman fyrir tuttugu og fimm ár
ucmi, haffi alls efcki baft rétt til
að 'geffa saman hjón og bafi
samfoúð þeirra þvi verið ólög-
Leg allán þennan tíma. Þetta er
auðivitað attovæðamiíkil fregn og
snýst nú leiikritið um það, hvem
ig fólkið tekur benni. »
Eim þessara hjóna éru Helli-
•wélls-hjónjm, og gerisff leifcur-
imn á heimili þeirra. Haraldur
Björnsson leikur húsbondann
með máklu! fjöri og rösfcleilka og
fer prýðilelga með hlutverfcið.
Anna G u ðmunds d ótt i r leifcur
konu hans, atkvæðamifcla mynd
arfconu, og tékst vel. Parkers-
bjómim leijka þau Regína Þ’órðar
dóttir og! Gestur Pálsson og
Soppitls4hjónin Soffía Guðlaugs
dóttir og Ævar Kvaran. Ævar
Leitour Soppit með prýði, sýnir
einfcar vel roskimn mann, nokfc
uð þungan á bárunmi, og íhugul
an, enda foer hann það með sér,
að hjómabamdið hefir eötiki ver-
ið dans á rósum eingömgu. Hamn
er lotinn og kúgaður. Gervi
hans er ágætt og er hann nær
óþetkfcjanlegur, en með nofckr
um rétti má segja, að Sóppit
sé helzt til ellilegur í útliti, þeg
ar miðað er við hioia ,unglegu
rödd Ævars. Soffía leikur frú
Soppit með xnyndarbrag. Eink-
um eru svipforigði banmar góð
og vekja almenna ánægjU bjó á-
horfend.um.
Lárus Pálsson fer með hlut-
verfc Geralds FOxfoes, ungs oxg
elleifcara, sem önuglymdi hinna
þriggija silf'Urforúðgumia foitnar
á. Sigrún Magnúsdóttir leiikur
Rufoy Birtle, vinnukonu á beim-
i'li HelIiweLLs-hjóna, fijiörlega og
skamtotilega, og Emelía Borg
frú Nortlirop kjafftfora grið-
konu, sem er ósmeýk við að
segja heldra fólkinu til synd-
anna, 'þótt hún verði að gjalti
fyrir prestimum sinum, sem
Valur Gíslason leifcur. Jóhanna
Lárusdóttir leikur Nancy Holm-
es, Hauknr Óskarsson Fred
Dyson biaðamann og Brynjólf-
ur Jóhannesson Ortmonroyd
ljiósmyndara, spaugilaga per-
sónu, sem „einsfconar ölværðar
vii’ðuleifci11 bvílir yfir. Inga
Laxness leifcur Lotty Grady vin
ifconu Ijósmyndarans, Lárus
Ingólfsson borgarstjórami.
Boigá. Ólafsison hefir þýtt leik-
ritið.
R. J.
Númer 606
kom upp í happdrætti ferðasjóðs
skólabarna s. 1. sumar. Vinnings-
ins — áskrift að Flateyjarbók —
sé vitjað ti'l undirritaðs fyrir lok
þessa mánaðar. Verður annars
seldur. Reýkjavik 18. maí. 1945.
A. Jónssón, Grundarstig 4. Sími
5510
164 stúikur í Kvenna-
Éoia«i«_í vetar
26 sitslsril:p®Mst í v@r
¥/■ VENNASKÓLANUM í
Reykjavík var sagt upp
17. maí. Sýning á hannyrðum
námsmeyja fór fram 12., 13. og
14.. maf. Fjöldi fólks sótti sýn-
inguna, er þótti vera bæði náms-
meyjum og kennurum þeirra og
skólanum til sóma Sú nýbreytni
var tekin upp í vetur í samhandi
við fatasaumskennsluna í 3.
bekkjunum og 4. hekk, að kenna
námsmeyjum þar að bæta fall
ega hót, að stykkja slitna flík
og draga í rifu á fati.
164 stúlkur settust í bekki
skólans s. 1- haust, en 157 gengu
undir próf í Vor. Starfaði skól
inn í 6 bekkja deildum, en í skól
anum er 4 bekkir; 2. og 3. bekk
ur voru tviskiptir.
26 stúlkur útskrifuðust úr
skólanum- Af þeim hafði ein á-
gætiseinkunn í bóklegum grein
um, Ingibjörg Elíasdóttir,
Reykjavík, 9.23.
I 3. bekkjunum höfðu hæstar
einkunnir í bóklegum greinum:
Hallgerður Sigurgeirdóttir og
Hanna Arnlaugsdóttir, í 2. foekkj
unum Guðrún Þorkelsdóttir, er
hlaut ágætiseinkunn, og Erna
Arnar og í 1. bekk Guðrún Jón
asdóttir og Guðbjörg Þórarins-
dóttir-
Verðlaun hlaut Ingibjörg El-
íasdóttir fyrir bezta frammi-
stöðu í bóklegum greinum úr
„Minningarsjóðl |rú Thóru Mel
sted.“ Verðlánnm voru silfur-
skeið með merki skólans á skeið
arskaptinu. Fyrlx' beztar og mest
ar hannyrðir voru veitt fern
verðlaun, Þáu verðlaun hlutu:
Erna Mathiesen, Hanna Arn-
laugsdóttir, Marta Jónasdóttir
og Valborg Hallgrímsdóttir, all
ar í 3. bekkjum skóláns. Verð-
launin voru öll hin sömu: ís-
lenzkar þjóðsögur og ævintýri.
Einar Ól Sveinsson tók saman.
Velunnari skólans gaf íslenzk-
enzka orðabók eftir G. T. Zoega
til að verðlauna góðar fram-
farir og kunnáttu í enskri tungu
þau verðlaun hlaut Anna Bjarna
dóttir, 4. foekk. Guðrún Guð-
mundsdóttir, 3- foekk B hlaut
verðlaun fyrir beztar teikning-
ar. Þau verðlaun gaf teiknikenn
ari skólans, frú Vigdís Krist-
jánsdóttir og voru verðlaunin
bók með litmyndum af málverk
um þekktra málara.
Námsmeyjar er brautskráðar
vOru frá skólanum fyrir 25 ár-
um, mættu við skólauppsögn.
Hafði frú Margrét Ásgeirsdótt-
ir orð fyrir þeim. Þakkaði hún
fyrir þeirra hönd, gagn það er
þær hefðu ’haft af dvöl sinni í
skólanum, minntist með hlýju
og þakklæti þáverandi forstöðu
konu, Ingibjargar H- Bjarna-
son, ávarpaði núverandi náms-
meyjar og óskaði skólanum allra
heilla í framtíðinni.
Færði frú Margrét skólanum
fjárupphæð frá þeim, er ganga
á til 'hins væntanlega fimleika-
hús skólans. Ragnheiður Jóns-
dóttir forstöðukona þakkaði
þeim komuna, gjöfina og vel-
vild alla í garð slns gamla skóla.
Frú Karitas Sigurðsson gaf
skólanum 200 kr. í „Minning-
arsjóð frú Thóru Melsted." —
Námsmeyjar skólans s. 1. vetur
gáfu bókasafnsvlsi skólans 100
krónur.
Inntökupróf til 1. bekkjar að
vetri fóru fram í lok aprílmán-
aðar og voru 27 nýmeyjar tekn
ar inn 1 1- bekk að ‘því afloknu.
Vegna miki'llar aðsóknar varð
að viðhafa samkeppnisprof. —
Skólinn er fullskipaður að
vetri. ■