Alþýðublaðið - 20.12.1946, Blaðsíða 5

Föstudagur 20. des. 1946.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
5* *
William Henry Chamberlin:
HIN FYRSTU ÁHRIF, er
ég varð fyrir á E-nglandi,
voru sannfærandi. Athugun
mín á farþegunum, er stigu
inn í flugvélina, jafnvel á
hinum óhentugasta. tima, kl.
3 fyrir hádegi, var stutt, hæ-
verskleg og skynsamleg. Hin
•Jitla upphæð, er greidd var
fyrir dagblöð og far með
strætisvög-num gaf til kynna,
að verðlaginu hafði fullkom-
lega verið haldið niðri. Og
London virtist við lauslega
yfirsýn ósnortnari en búast
hefði mátt við eftir tvö eyði-
leggingartímabil árása fjand
mannanna, nefniíega leiftur-
sóknina í lofti 1940—1941
og flugskeytin 1944. En síð-
ar, er farið var víðar um
borgina, sáist -greinilegar, hve
miklar skemmdirnar voru.
En ekkert sést samt, er
kemst í námunda við gereyði
leggingu stórra svæða i Ber-
lín og öðrum þýzkum borg-
um. Þó finnst vart nokkur
blettur í London, er ekki ber
einhverjiar menjar baráttu
hennar. Og í nágrenni St.
Pauls kirkju og East End
eru stór svæði gereýðilögð,
eii skipakvíarnar þar lágu
u-ndir stöðugum loftárásum.
En algengara er þó að sjá
nakin, lítil svæði, þar sem
áður stóðu hús,. en nú er, ekk
ert eftir uppistandandi nema
framveggurinn einn.
En þetta síðasta og ,-Jlt of
algenga sýnishorn af London
er táknrænt fyri-r ástandið á
Bretlandi í heild sinni. Með
aðstoð áhrifamikilla fjár^
hags- og efnahagslegra tak-.
markana, sem ekki hafa ver-
ið settar af núverandi jiafn-
aðarmannastjórn, heldur af
hinni fyrrverandi íhailds-
sömu samsteypustjórn, er
stjórnaði Englandi á styrjald
arárunum, og með þungri,
b einni skattaálagningu,
strangri matarskömmtun og
fjárframlögum til að halda
verði á matvöru stöðugu, hef
ur tekizt að viðhalda ágætu
ástandi ;að því er virðist.
Verðið, sem var fyrir stríð,
hefur ekki breytzt til muna
á aðalvörutegundunum, og
hin óhæfilega verðhækkun
er aðaillega bundin við hið ó-
hóflega .verð á ýmsum, mun-
aði, sam ekki er takmarka,ð-
ur, erlendum ávöxtum, vindl
um, vínum o. -s. frv.
En undir þessu yíirborði
er aaglegt líf ömurlegrar fá-
tæktar og skorts, sem gert
er bærilegra vegna sjónar-
miðs um þjóðfélagslegt jafn-
rétti og af þvi að allir lifa
því og. gera ótrúlega fáar til-
raunir tií að lc,sna ,frá því.
Það tvennt, er mest áhrif
hafði á mig á Englandi, var í
fyrsta lagi. fátæktin eins og
hún birtist í matar-, klæða-
og húsnæðisskorti og skorti
á mörgum þægindum og
gæðum lífsins, í öðru lagi,
hversu þessi fátækt nær vítt
yfir. Ég gerði athuganir mín-
•ar aðallega í London og
Glasgow, hinni miklu iðnað-
ALÞÝÐUBLAÐIÐ birt-
ir hér fyrstu greinina í
greinaflokki um Evrópu
eftir síríSið, eftir liinn
þekkta blaðamann, Will-
iam Henry Chamberlain.
Greinin er um Bretland
síðan stríðinu lauk.
Vélrifynarkennsla
CECILIAIIELGASÖN
Sími 2978.
armiðstöð Skotlands. Fólkið
íisveitinni, sem lifir meir af
nautgripa og. hænsnarækt
sinni, lifir betur hvað matar-
ræði snertir. En bóndinn á
Englandi er mjög. háður.
ye.rði, á þyí, er hann ver.ður
að kaupa og selja. Og íbúat
Bretlands búa að miklu leyti
í borgum, svo að lífskjörin i
þeim hafa áhrif á mestan
hluta þjóðarinnar.
Hin fyretu kynni mín af
því, hversu allt er strangt á
Bretlandi,. hlaut ég, er mér
var boðið til hádegisverðar í
vel þekktan klúbþ á Eng-
iandi af aðalsmanni. Aðal-
réttinum væri vægiiega
lýst sem smábrytjuðu gteik-
arstykki frá Oormvali. Ham-
ingj-an má vita, hvað i þess-
uin rétti var,. en . hann hafði
varanlég.áhrii. óg brát.t for
’cg að ht.gieiða, acýhetta væri
ekki tilviljun, heldur regla.
Oft er það.svo, að því íþurð-
meira eða fínna sem um-
hverfið er í klúbbi eða veit-
ingahúsi, því fátæklegri og
lélegri er maturinn. Þannig
cr það skipulagt. Embættis-
maður í matvæiaráðuneyt-
inu sagði . mér, að kjöt-
skammturinn í Dorchester
hóteli væri helmingi minni
en verksmáðjumatsölu væri
úthlutað vegna þess að talið
vseri, að þeir höfðingjar, er
borða á hinum vel þekktu
hótedlum, gætu fengið meira
ásarnt með hinum litla kjöt-
skammti. Hið óbreytta gildi
eins doLIars.er það hámárks-
verð, er greiða má fyrir mál-
tíðir í véifingahúsum, þótt
sumum stofnunum, er greiða
háa leigu, sé leyft að bæta
við annarri eins upphæð. En
á árunum fyrir stríð hefði
verið hægt að fá mjög lítinn
mat að magni og gæðum fyr
ir einn dollar i Eng&andi.
Ágætur enskur ritstjóri
sagði mér.frá, hvernig kiæð.n
aður fólksins væri: ,,Ég er í
reg'Megum tötr.um innan
undir þessum fötum“, sagði
hann, ,,og ég veit ekki, hvar
ég get fen.gið skömmtunar-
miða f.yrir nýjum fötum“.
Því að skömmtunin á Bret-
landi nær til klæða . engu
isíður en matvæla., En fata-
iskömmtunin cr ekki eins
-ströng, og dáiitið hefur rætzt
úr, eftir því sem hægt hefur
verið að takameiri vinnu og
meiri hráefni i þjónustu
vefnaðar- og fataiðnaðarins.
En er ég kom till Bretlands
í síðast liðnum júnímánuði
fékk sérhver karl og kona
fj örutíu fatamiða árlega.
Tuttugu og sex þeirra þurfti
fyrir ný ytri föt. Fyrir ann-
iain fatnað þurfti eigi svo
marga miða. En verðlagið á
ytri fötum gefur glöggt, .til
kynna, hversu hin almenna
takmörkun er , ströng. Fyrir
Ifólk, sem lifir aigeriega
heima hjá sér, er matar-
skammturinn fátækliegur, og
tekjur fólksins eru ekki svo
miklar, að sérhver geti leyft
sér að borða að staðaldri á
veitingahúsum. Menn geta
vart með góðri samvizku
þegið matarboð á enskum
heimilum.
Venjuleg úthlutun er tutt
•ugu og þrjú sent á viku fyr-
ir kjöt handa hverjum ein-
staklingi, sjö únsuir af feit-
mefi og hálft pund aif sykri.
Brauði, sem var óskammtað
á ófriðarárunum, var síðast
liðið sumar bætt við hinar
skömmtuðu matvörur, þótt
úthlutunin, níu únsur á clag,
svairi fiöí meða’lneyzlu. Fisk-
•ur Jiefur verið stöðu@pr þátt
ur í hinu brezka matarræði.
Neytandinn verður að velja
á milli rúms punds af hand-
sápu og hálís annars punds
af þvottasápu á mánuði. Það
e.r er.fitt að viðhalda hrein-
læti með þessari skömmtun.
Það var talin miki.1 bót, er
iskömmtun á kandissykri og
súkkulaði hækkaði. frá tólf
og upp. í fjórtán únsur á
mánuði.
Fyrir . utan appellisínur, .
sem ætraðar eru bqrnum og
konum með börn á brjósti,
eru ávextir og grænmeti ó-
skammtað. En Ehgland er
ekki svo vel birgt sem mörg
Lönd á meginilandinu i þessu
tilLiti. Kartöflur og sumar,
tegundir af káli eru aðalteg-
lUndir grænmetisins.,
Húsnæðiseklan á Bretlandi
ei’ mikllu meiri en í Ameriku.
Þetta er mjög einfalt reikn-
ingsdæmi. Heilbrigðismála-
ráðherrann, Aneurin Bevan,
hefur komið í framkvæmd.
iyrirætlun um að byggja ó-
dýr hús, sem flest á að
leigja fýrir mililigöngu borg-
arráðsins .fólki, sem velja
sljcai eftir fyrirkomulagi, þar
sem stærð íjc'iskyldunnar.
þjónusta í hernum c:g vönt-
un á húsrúmi . ræð.ur allt
nckkru. En hinn raunveru-
legi fjöldi nýrra bygginga er
enn mjög lítill bæði á Bret-
landi og í Bandarikjunum.
GeysiLegur földi húsa á
Bretlandi hefur eyðillagzt nú
í stríðinu vegna loftárása. Áf
þrettán milljón hú.sum í
brezka konungsríkinu eyöi-
lögðust tvö hundruð þúsund
algerlega, . tvö. hundruð og
fimmtíu þúsund skemmdust
svo, að þau eru ónothæf,
nema gert sé við þau, og fjór
ar milljónir húsa skemnid-
ust litilllega.
Orsöþin tiL þess yfirgangs,
sém nýlega var hafður í
frammi, að ryðjast, irun í hús,
sem stóðu aiuð um stundar-
sakir vegna ýmissa breyt-
inga og ekki var annað eti
pöiitískt bragð kommúnista,
var hin mikla vöntun. á hús-
næði.
Daglega lífið er yfirfullt
af aUs kyns óþægindum. —
Þvotturinn kemur oft á eftir
áætlun og þá oft rifinn og
•skemmdur vegna skorts á
sápu og notkunar slæmra
efna, er höfð eru í hennar
stað. Erfiðleikarnir eru miki
ii*.
Þótt athugað isé allt það á
Bretlandi, er hagstætt er og
vel fer, t. d., að alviar.íegt at-
vinnuteysi virðist fjarri, ut-
lilkynníng frá Ágúsf Fr. & Co.
Laugavegi 38.
Komið tímanlega með skóna ykkar til sólnmgar
fyrir jólin. Því fyrr — því betra. Allt afgreitt
með eins dags fyrirvara.
Laugavegi 38 — Sími 7290.
entugar joia
Bókahillur
Píanóbekkir
Saumakollar
Kommóðtir
F orstofuskápar
Spilaborð
Utvarpsborð
Einnig höfum vi<5
Sófasett
mmm s©sa[páM5aa) %
Símar ,3107 og 6593.
Hringbraut 56.
Höfum fyrirliggjandi smiðatól og útsögunartæki
fyrir . drengi. Tilvalin jólagjöf.
Niels Carlson & Co. hf.
Sími 2946. — Laugavegi 39.
Mattador, borðtennis, Ludo, kúluspil, pen-
ingakassar, stjörnuljós, kínverjar, loft-
skraut, þríhjól, ruggubestar, hlaupahjól,
dúkkuvagnar, dúkkurúm og ýmiskonar
leikföng.
K. Einarssois & BiðriKSon h.f.
am'íkisverzlunin hefur auk-
izt, matarræð'i í skólum cg
verksmiðjum batnað og al-
menn heilbrigðismál í fceira
•lagi, þá er þó ómótmælan.-
legt, að Bretland er nú miklu
fátækara en það var síðasta
árið fyrir stríð, 1938. Hin
inúverandi erfiðu lifskjör
jeru ■llífeari þeim kjörum,,sem.
i atymnuleysingj'arnir bjuggu
j \úð, er þeir aðeins höföu
jstyrk sinn og nóg var til af
j ódýrri ifæðu, lieldur e.n þeim.
: kjÖDum, sem hin fjölmenna
miðstétt O/g faglæi’ðir verka-
' roenn bj.uiggu við á árunurn
fyrir stríð.