Alþýðublaðið - 24.12.1948, Blaðsíða 32

VÍKINGURI
Jólablað Alþýðublaðslns

Frásagnir af B, Loftus* skipstjóra
eftir Adam K. Taýlor. stýrimann hans
,.FL ATFISKURINN' — ráuösprctt-
an, sólkolinn og fleiri kolategundir
seljast jafnan á góðu verði á fiskmark
aðinum í brezkum hafnarborgum; —
en öllum kolátegundum ier sú lymsku
hneigð meðfædd að leita griðastaða á
Iandgrunninu, innan landhclgislín-
unnar. Venjulegá aðeins þrjár mílur
frá ströndum. Ég hef lengi haft grun
um að kolinn þekkti hina alþjóðlegu
fiskveiðilöggjöf, viti hvar landhelgis-
lírian liggur og hagi sér samkvæmt
því.
Það kemur stöku sinnum fyrir, að
logaraskipstjórar okkar villast inn
fyrir landhelgislínu, auðvitað þvert á
móti vilja sínum og sjaldan nema í
þoku og slæmu skyggni eða þá nátt-
myrkri. Þá er það að gæzluskipið
kemur öslandi. öllum að óvörum,
beinir björtu leitarljósi sínu á liinn
villuráfandi sauð og geltir fallbyssu-
kjöftum. Þegar svo íer, er ekki um
annað að géra én draga vörpuna jnn
á þilfar í skyndi, eða jafnvel höggva
á vírana, kynda undir katlinum allt
hvað af tckur og freista að bjarga sér
á ílótta. Takist það, er happi hrósað
og glatt sig við þá von, að betur takist
til næst þcgar ,.karlinn“ villist inn
fyrir landhelgislínuna.
Fljótvirkasta ráðið til flótta cr að
höggva á botnvörpuvírana. Þaö hefur
að vísu óhjákvæmilega í för með sér
tjón, er nemur fimm hundruö steri-
ingspundum, en það borgar sig samt.
Nái gæzluskipið lögbrjótnum, hlýtur
Iiann allt að 3500 sterlingspunda sekt,
er íslenzkir dómstólar dæma í máli
hans, en auk þess er afli hans og vcið-
arfæri vcnjulega gerð upptæk, sam-
kvæmt sömu dómsákvæðum.
Þessi hörðu Iagaákvæði valda því
slundum, að sökudólgurinn leggur
ekki á ílótta, heldur býr sig til varn-
arbardaga. Það gerði Yfípancl Billy
Loftus til dæmis, oftar en einu sinni.
Ég var stýrimaður hjá honum um
þriggja ára skeið. Tvívegis, og með
skömmu millibili, vorum við staðnir
að ólöglcgum vciðum innan landhelg-
islínunnar við strendur íslands og
sluppum þess utan oft með naumind-
um við skömmina. Og' Billy hlaut að
lokum, auk venjulegra sekta. tíu ára
fangelsisdóm f.vrir aö beita einn yfir-
mannanna á ,,Fylla“; er þá annaðist
landhelgisgæzlu viö íslandsstrendur,
líkamlcgu ofbeldi.
Enn ræðum við þann atburð í okk-
ar hópi í Grimsby, sem eina þá hörð-
ustu viðureign niilli togaraskipstjóra
og varðskipsforingjá, cr háð hefur
vcrið á Norðurhöfum.
Yfirjand Billy var Loftus nsfndur
fyrir þá sök, að hann virtist á stund-
um heldur kjósa að fara beina leið
yfir nes og skaga en leggja lykkju á
lcið sína og sigla fyrir utan þau. Hann
iiefur brotið fleiri og stærri skörð í
klettaströnd íslands heldur en nokk-
ur annar skipstjóri, er nokkru sinni
lét í haf frá Grimsby. Billy var bor-
inn og barnfæddur í Manchester og
kvaðst ganga með magann fullan af
sjó; sagðist hafa drukkið sldpaskurö-
inn viö Manchester því sem næst
þurran, citt sinn er hann íéil þar
milli bakka og skips með fangið fullt
af brauðum, scm hann var scndur
með um borð.
Hann var lágvaxinn og' þrekinn að
vexti. Þegar ég réðist íyrst í skiprúm
hjá honuin, var hann 36 ára að aldri.
Það var vani hans að þrýsta húfúnni
niður að augum, en augu hans vóru
snör og' dökk. Trefil hafði hann jafn-
an um hálsinn og hnýtti hann undir
öðrum vanga. Hann var snar í snún-
ingum, mjúkur í hreyíingum og ótrú.
lega stcrkur; óttaðist hvorki menn né
fjanda og var síhlæjandi, en hlátur
iians var líkastur lágróma urri, er
bar vitni illkvittnislegri kæti, —
minnti mest á þegar köttur urrar
með mús í kjaftinum. Ég minnist
þess vart að hafa séð Billy Loftus
öðruvísi cn gleiðbrosapdi, og í hvert
skipti, sem mér vcrður hugsað til
lians. hljómar hlátur hans í eyrum
mér.
,,Það cr spennandi að toga fyrir
innan línuna," sagði hann oft. Síðan
hló hann og urraði, og það vissi venju
lega á að hann hugðist leika cnn cinu
sinni „kött og mús“ við yfirmennina
á landhelgisgæzluskipunum.
Nótt eina héldum við ásamt tvcim
togurum öðrum inn í fyrir landhelgis
línu eins Norcgsfjarðar og tókum að
draga. Billy var þá skipstjóri á tog-
aranum ,,Oiaf“. Annar þeirra togara,
sem 'við höíðum samflot við, var frá
Hull; hinn þýzkur, stórt og mikið
skip og talaði þýzki skipstjórinn
ensku eins og brezkur væri. Báðir
þessir togarar köstuðu innar á firðin-
um cn við.
Þegar minnst varði kom varðskipið
öslandi, stefndi beint að Hullverjan-
um og tólr hann. Billy lét höggva á
togvírana í skyndi og slapp slyppur
1