Alþýðublaðið - 24.12.1948, Blaðsíða 41

/ólablad 'Alþýðublaðsins
ÞAÐ VAR EINU SINNI, —'ekki
sanit cndur fyrir longu, þcgar álfar
og dísir birtust bgéði börnum og íull-
orðnum, svo að ségjá á degi hvefj-
um, — heldu'r fyrir nokkrum árum
síðan, að bjón ein áttu iieima í ltofa
úti við sjóinn. Þau hétu Jón og Stína
og voru bæöi komin til ára sinna,
bæði orðin gráhærð og bogin í baki
og hrukkótt í framan. Jón hafði ver-
ið hraustur og aflasæll sjómaður á
yngri árum og farið víða um lönd.
Nú fór hann ekki lengra á sjó en
út að skerjunum við tangann, og þó
ekki ncma á vorin, þegar blíðast
var; þá vitjaði hann um hrognkclsa-
netin, sem hann átti þar, og þá lá
vcl á honum, karlinum, þegar iitla
kæhan lians var svo hlaðin af sþrikl-
an'di rauðmaga og grásleppu, að við
sjáíft lá, að hún sykki undir honum.
stundu, cnda gat enginn með réttu
borið honura á brýn, að hann okraði
á vöru sinni.
Þegar lítið var I netuiium, íailnst
Jóni gamla ekki taka því að róa
með aflann alla þessa leið. Þá salt-
aöj. liann rauðmagann niður í tunn-
ur, eða heng'di hann á rár inni í
eldhúsi, en grásleppuna hengdi hánn
á rár yfir bæjarsundinu. Þeir v.orU
margir í þorpinu, sem töldu saltaðan
og reyktán rauðmaga og signa grá-
sleppu hið mesta lostæti. Þctta var
vara, sem gekk út, þegar á leið sum-
arið.
Jón og Stína voru barnlaus. Þau
höfðu eitt sinn tekið lítinn dreng af
fátæku frændfólki sínu og alið hann
upp. Hann gerðist sjómaður, þegar
hann eltist. Svo drukknaði hann eina
óveðursnöit. Báturinn, scm hann var
bclgir og jafnvel prakkarar. En þeztu
drengir inn við beinið, þrátt fyrir
það. Þeim þótti og flcstum skemmti-
lcgra að leika sér niður á bryggju,
heldur en að lcsa í námsbókunum
eða fara í scndiferðir fyrir mömmu
sína. Svona voru þcir nú strákarnir
i þessu þorpi. Og óljósan grun hef
ég um, að þeir séu svonaíí flestum
þorpum. .
Áuövitáð fjölnienntu' .sí.rákarnir á
bryggjunni í hvert skipti, sem bátur
lagðist að henni. Þeir þekktu sjó-
mennina, fylgdust vel með aílabrögð-
um og öllu því starfi, er að fisk-
veiðum og fiskvcrkun laut. Á vorin,
þeg'ar Jón gamli lagði drekkhlaðinni
iirognkelsakænunni að bryggjunni,
voru strákarnir þar á undan öllum
öðrum. Þá stóðu þeir á bryggjubrún-
inni mcð hendur í vösum, spýttu í
sjóinn, en mæltu fátt. í raun réttri
var það alls ekki virðingu þeirra
samboðið að hlaupa niður á bryggju,
þótt gamall karl legði lekri grá-
sleppubyttu þar að. Karl, sem stund
aði hrognkclsaveiðar, var ekki sjó-
ínaður, hrognkelsin ekki fiskur og
Þaö kom nú ekki oít fyrir; — en
það kom þó stundum fyrir.
Þcgar hann gat hrósað slíkri
heppni réri hann ekki upp að vör-
inni fyrir neðan kofann. Nei, þá
fór hann vestur með ströndinni, og
jafnan svo grunnt, að engu mátti
muna til þess að kænan tæki niðri.
Hann vildi við öllu búast, hann Jón,
og vel gat líka farið svo, að kænu-
hróið tæki skyndilega að leka þegar
hún var svona hlaðin. Síðan lenti
hann við þorpsbryggjuna. Þar var
oftast eitthvert autt skot að finna
á milli stóru bátanna. Hún var ekk-
ert hafskip, kænan hans Jóns.
Þcgar ’ liúsmæöurnar í þorpinu
sáu til ferða Jóns gamla, vissu þær
hvað um var að vera. Og það brást
ekki, að þær stóöu hópum saman
á bryggjunni, þegar Jón gamli lagöi
að. Og' aldrei kom það fyrir, að eitt
. einasta hrognkelsi væri eftir í kæn-
unni, þegar hann lagði af slað austur
mcð ströndinni, — heim til sín. Hann
seldi. iafxian allaix aflann á svip-
á, hafði farið í róður, nokkru áöur
en óveðrið hóíst. Eftir það spurðist
ekki til hans. Stína grét; og' Jón varð
enn fámálli en ella fyrsiu dagana
eftir slysið. Svo tóku þau aftur gleði
sína. Það drukknuðu svo rnargir
þarna úr þorpinu. En í néðstu drag-
kistuskúffunxxi sinni geymcli Stína
alltaf föt, — peysu, buxur_. sokka og
skó, sem íóstursonur þcii'ra hafði átt
þegar hann var lítill. Stundiuxx skoö-
aði Ixún þau------------
II.
Vitanlega áttu mai’gir krakkar
heima í þorpinu, bæði drengir og
stúlkur. Þannig cr þaö í öllunx þorp-
um, senx betur fer, annars væri lciö-
inleg't að eiga þár Ixeirna. Stúlkurnar
litlu voru auövitaö eiustaklega stillt-
ar .og' prúðar. Þaö sögðu þær sjálfar
að minnsta kosti, og við skulum ætla
að þær hafi sagt satt. Drengirnir
voru hins vegar, sumir hverjir, ærsla
yftunni -
ltænan ekki einu sinni bátur, —
hvað þá skip. Þeir voru lieldur ekki
komnir niður á bryggju þeirra cr-
inda að taka á móti Jóni garnla, eða
forvitnast um aflabrögð lians. Nei,
ég hcld nú ekki. Þcir voru bara
að flækjast þarixa erindislausir aö
vana. Og svo spýttu þeir í sjóinn og
töldu í laumi hi'ognkelsin, sem komu
upp úr byttunni karlsins. Jafnvel
þótt grásleppan væri ekki fiskur, gat
ekki beinlínis talizt skönxm aö því
að tcJja —- ■—r,—-•.■ . . .. ,.
Þegar Jón garnli yar búinn aö
selja aflann, hafði hann þá i'östu
venju að labba sig til kaupmannsins
og fá lxonum aurana til varðveizlu.
Stundum kcypti hann þar og ein-
hvei'ja matvöru. En þaö var aldrei
nema snxávegis, því að þau voru
ekki þurftafrek, gömlu hjónin. Og
eltki vár óhófið. Surnir þorpsbúar
sögðu, að Jón gamli ætti möi'g hundr-
uð krónur í sjóði hjá kaupmannin-
i