Tíminn - 03.06.1964, Blaðsíða 14

CLEMENTINE
orðuna á fundi með yfirstjórn
Rauða krossins. Athöfnin varaði
í tvær stundir samfleytt. í svar-
ræðu sinni kvaðst Clementine
halda, að hamingja og velfarnað-
ur okkar og heimsins byggðist á
því, að hin miklu Sovétríki og
hinn enskumælandi heimur lærðu
að þekkja hvort annað, skilja
hvort annað og viðhalda vináttu
sinni.
Clementine sagði hreinskilnis-
lega við maddömu Mólótoff:
„Haldist ekki sú vinátta, sem
myndazt hefur á milli Sovétrikj-
anna og hins enskumælandi
heims á meðan á stríðinu stóð,
95
helzt hallazt að því, að reisa
sjúkrahús, sem gæti þénað sem
slíkt. En þá tóku sovézk yfirvöld
að sér að reisa sjúkrahúsin sjálf
og stungu upp á að búnaður
þeirra yrði fenginn úr Rússlands-
hjálparsjóðnum.
í Rostof við Don, höfðu tvö
sjúkrahús verið nær algerlega
lögð í rúst. Voru það Miðborgar-
sjúkrahúsið og Rannsóknarsjúkra-
húsið. Clementine og nefnd henn-
ar, lofuðu að leggja fram allan
búnað Miðborgarsjúkrahússins,
sem var 1000 rúma sjúkrahús og
Skozka Miðnefndargrein Brezka
Rauða krossins, tók að sér að
’tínsamlegu móttökur, er kona
mín hefur sætt af yðar hendi í
Iheimsókn sinni til Moskvu og alla
þá umönnun, er hún hefur orðið
aðnjótandi á ferð sinni um Rúss-
land. Við lítum á það, sem mik-
inn heiður. að henni skuli hafa
•Motnazt Rauða Verkabandsorðan
fyrir það starf, sem hún leysti af
hendi til að milda þær miklu
þjáningar, er særðir hermenn hins
hrausta Rauða hers urðu að líða.
Ef til vill er fjárupphæðin, sem
henni tókst að safna, ekki ýkja-
stór, en með henni fylgir samúð
og kærleikur frá bæði ríkum og
iþó aðallega fátækum, sem hafa
iStið í té eyri sinn til þessa starfs
og hafa verið stoltir af að geta
lagt sinn skerf af mörkum viku-
lega. Framtíð alls heimsins byggir
á vináttu þjóða vorra, samstarfi
ríkisstjórna vorra og á gagn-
kvæmri virðingu fyrir herjum
vorum.“
Degi síðar barst Winston svo-
Jfellt svar:
„Ég hefi móttekið skeyti yðar
vegna fráfalls Roosevelt forseta.
Sovézka þjóðin mat Franklin
forseta sem merkan stjórnmála-
mann, óbilandi meistara í að við-
halda nánu samstarfi milli ríkj-
anna þriggja.
Vinsemd Franklíns Roosevelt
forseta til Sovétríkjanna mun
ætíð verða mikils metin og í
heiðri höfð af sovézku þjóðini.
Hvað mig sjálfan snertir per-
sónulega, er missir þessa mikla
manns mér óvenju þungbær, enda
var um að ræða sámeiginlegan
vin.“
Minningarræða Winston um
forsetann, sem hann flutti í þing-
inu, var prentuð óstytt í rúss-
neska blaðinu Pravda, og var síð-
an þýdd fyrir Clementine í
Moskvu.
Þrátt fyrir að hana langaði
mjög til að snúa heim þegar í
stað, hélt hún förinni áfram.
Hún hafði fengið skeyti frá for-
setá bæjarstjórnar Kursk. Clem-
entine kvað bæjarstjórnarforset-
ann, maddömu Maslennisóvu, eina
mætustu konu, sem hún hefði
fyrir hitt. Maddama Maslennisóva
hafði skipulagt vinnusveitir þús-
unda kvenna- til að hjálpa til að
endurreisa hrunda borgina.
„Ég sá þær vinna í rústunum
viljugar og vinnuglaðar", sagði
Clementíne. „Mér þótti leitt, að
þær skyldu aðeins hafa rekur til
að ryðja burt rústahaugunum —
ég vildi að þær hefðu hafa jarð-
ýtur.“
En í Kursk mætti henni hræði-
legasta sjón ferðarinnar. For-
stjóri sjúkrahússins gekk yfir að
rúmi, þar sem lítil stúlka lá.
„Leyfið mér að kynna yður fyr-
ir eina eftirlifandi Gyðinginn í
Kursk“, sagði hann og lyfti barn-
inu upp, svo að Clementine fengi
séð það. „Allir aðrir Gyðingar
voru þurrkaðir út.“ Þessi litja
stúlka, sem var sú eina, sem lifað
hafði af, hafði sloppið með því að
leynast undir dýnu. Á grönnum
handlegg hennar var hið hroða-
lega smánarmerki nazistanna.
Clementine gerðist mjög góður
vinur maddömu Mólótoff og þegar
hún kom aftur til Moskvu, heim-
sótti hún skóla, þar sem dóttir
maddömu Mólótoff, Svetlana að
nafni, var nemandi. Þar fylgdist
hún með enskukennslu. Kennar-
inn var rússneslc kona, sem hafði
í aðeins þrjú ár lagt stund á
enskunám, en hafði samt sem áð-
ur tekizt að tileinka sér afar góð-
an framburð og áherzlur í mál-
inu.
Kennslan fór fram á þann hátt,
að nemandinn svaraði spurning-
um kennslukonunnar.
„Hvernig er bindi þitt Jitt?“
„Bindið mitt er rautt á litinn?"
o.s.frv.
Það var auðsjáanlega ekki nægi
lega greinagott svar að segja að-
eins: „rautt“.
f Moskvu hlaut Clementine Chur
chill tvö heiðursmerki. Var annað
Rauða Verkabandsorðan, og hitt
var æðsta heiðursmerki, sem veitt
var fyrir dygga og skelegga þjón-
ustu í þágu Rauða krossins. Hún
og ungfrú Johnson hlutu heiðurs-
merki sín í Kreml. Clementine
var beðin um að rétta út vinstri
hönd sína og medalían var hengd
yfir hendi hennar, um leið og
þulið var, í hverju störf hennar
í þágu Rauða krossins höfðu ver-
ið fólgin, og á hvern hátt hún
hefði kom'ið Sovétþjóðunum til
lijálpar.
Annars fékk hún Rauða kross-
og aukist hún ekki og dáfni, mun
he'imurinn ekki búa við mikla
hamingju í nánustu framtíð. Með
þeirri nánustu framtíð á ég ekki
við okkar stutta æviskeið ein-
göngu, heldur eínnig líf barna
okkar, barnabarna og barnabarna-
barna. Ég vona, að heimsókn mín
verði til að leggja sitt litla lóð
á vogarskálarnar þessu til fram-
.dráttar.
Á ferð minni um land yðar,
hef ég orðið djúpt snortin vegna
þeirrar eyðileggingar, er land yð-
ar hefur orðið fyrir, en þó enn
frekar af því að verða vottur þess,
hvernig þjóð yðar endurreisir það,
sem í rúst hefur verið lagt.
Ég hef veitt því athygli, hve
áhugi á vísindum er mikill hér-
lendis og yfirleitt öllum góðum
fróðleik, og einnig, hve þjóðfé-
lagsstaða konunnar hefur bastzt
mjög á skömmum tíma.
Hvarvetna í landinu má sjá
ríka ást og umhyggju fyrir börn-
unum, og er það unaðslegt að
sjá.“
Það var ósk Clementine og
stjórnar Hjálparsjóðs Rússlands,
að eitthvað yrði gert sem gæti
staðið sem ævarandi minnismerki
um það band, er batt Bretland og
Ráðstjórnarríkin, og í fyrstu var
gera slíkt hið sama fyrir hitt
sjúkrahúsið, sem var 500 rúma.
Og þessir aöilar bjuggu þau að
öllum búnaði svo rausnarlega, að
Sovétmenn þurftu ekki einu sinni
að kaupa smávægilegiistu hluti,
svo sem þerripappír, blekbyttur
né penna.
Skilti, sem sögðu frá gjöfum
þessum, voru fest á veggi sjúkra-
húsanna.
Sigrarnir urðu æ fleiri hvar-
vetna og styrjöldin í Evrópu var
að nálgast lokastigið. Clemen-
tine fékk fréttir um það, sem
gerðist beint frá brezka sendi-
ráðinu í Moskvu — handtöku
Mussolinis og aftöku hans, sem
andfasistar sáu um. Þremur dög-
um síðar fréttirnar um dauða
Hitlers, þá uppgjöf ítala fyrir sir
Harold Alexander hermarskálki,
og síðan fjöldauppgjafir í Þýzka-
landi fyrir sir Bernard Montgo-
mery hermarksálki.
Þegar hún frétti 7. maí um, að
Dönitz flotaforingi hefði gefizt
upp skilyrðislaust fyrir hönd
Þýzkalands, langaði hana til að
vera með Winston á*þessari sigur-
stund, en hún hafðí lofað að vera
viðstödd við nokkrar hátíðlegar
athafnir henni til heiðurs í
Moskvu, og gat ekki farið strax.
HULIN F0RTÍÐ
MARGARET FERGUSON
2
Hann kinkaði kolli. Fingur Tra-
cy fitluðu órólegir við sængina.
— Mér þykir það leitt, en ég
man ekki eftir henni.
— Pilgrims Barn, Avebury,
Wiltshire.
— Pilgrims Barn? Er þaö hús-
nafn? Og reglulega fallegt.
En hún hélt áfram að fitla með
fingrunum.
— Hvers vegna ætti ég að kann
ast við það.
— Vegna þess að það er heimili
yðar í Englandi. Það er
að minnsta kosti skrifað í vasa-
bók yðar.
— Þá hlýt ég að eiga . . . eiga
heima þar. Ég veit það ekki.
— Jæja, þetta dugar í dag.
Hann braut miðann saman og
stakk honum í vasann. Ljósbláu
skuggarnir undir augum hennar
höfðu tekið á sig fjólubláan lit.
— Ég held þér ættuð að hvíl-
ast núna, frú Sheldon. Hann reis
rólega upp og brosti við henni.
— Og verið nú ekki kvíðin,
þetta lagast allt með tímanum. Ég
lít inn aftur í kvöld.
Þegar hann var farinn, sat hún
Icyrr, stíf í baki og með saman-
bitnar varir.
— Ekki vera kvíðin, þetta lag-
ast allt . . . með tímanum . . .
allt verður gott aftur. Innantóm
orð, sem sögð voru til hughreyst-
ingar og aðdáunarorð vegna nýja
andlitsins hennar. Þau komu fran
við hana eins og barn, sem fengið
hafði nýja dúkku í staðinn fyrir
þá gömlu, sem var orðin ónýt.
Ef hún gat ekki fengið það gamla
aftur, varð hún að sætta sig við
bæturnar sem hún hafði fengið . .
en þar' stóð hnífurinn í kúnni,
því að hér var ekki um að ræða
nýja brúðu, hér var um að ræða
andlit, líf — persónuleik hennar.
Hún hallaði sér aftur út af í rúm-
inu og sneri baki við glugganum,
eins og hún kysi helzt að snúa
sér frá heiminum fyrir utan.
Dr. Brodie sat við skrifborðið á
skrifstofu sinni og blaðaði í sjúkra
skýslum, þegar síminn hringdi og
honum var sagt að hr. Sheldon
vildi gjarna tala við hann.
—*Sheldon? Er hann ættingi
frú Tracy Sheldon á stofu B48?
spurði dr. Brodie hraðmæltur.
— Ég held það, doktor Brodie.
Hann bað um að fá að heimsækja
hana, en langaði að tala við yður
fyrst.
— Sendið hann upp strax. Brod
ie grýtti tólinu hörkulega á. Já,
einmitt! Svo að þessi Sheldon-
fjölskylda hafði loks uppburði í
sér að hugsa til Tracy. Hún hafði
legið vikum saman á sjúkrahúsinu
og aðeins fengið fáein símskeyti
og eitt bréf, sem var undirritað
„Victoria Sheldon,“ hver svo sem
það var. Hann svaraði því mjög
stuttlega, þegar barið var að dyr-
um. Þær voru opnaðar og inn
kom ungur maður. Hann var mjög
hávaxinn en við nánari athugun
virtist hann ekki eins ungur og í
fyrstu varð álitið. Blásvart hárið
var allmjög tekið að grána við
gagnaugun.
— Hr. Sheldon? Ég er dr. Brod
ie. Ilann rétti ekki fram höndina.
— Það er ég, sem annast Tracy
Sheldon. Eruð þér eiginmaður
hennar?
— Nei. Ég er Brett Sheldon,
mágur hennar. Hún er gift Mark,
yngri bróður mínum. Brett Sheld-
on talaði seinlega með djúpri við-
kunnarlegri rödd.
— Er hann dáinn? spurði dr.
Brodie kuldalega.
— Eða eru þau kannski skilin?
Eins og þér vitið þjáist hún af
minnisleysi og veit ekkert um
sjálfa sig.
— Nei, Mark er á lífi og þaö
er allt í lagi með hjónabandið
þeirra.
— Það er bezt að þér fáið yður
sæti. Dr. Brodie velti fyrir sér,
hvort einhver kaldhæðnisbroddur
hefði verið í síðustu orðunum.
Hann hafði fyrir fram fengið and-
úð á þessari Sheldonfjölskyldu og
gat ekki fengið sig til að vera
alúðlegur við þennan mann.
— Ef svo er, finnst mér mjög
merkilegt, að hann skuli ekki vera
hér nú, — já, ég skil ekki af-
hverju hann kom ekki fyrir löngu!
Það er stórkostlegt kraftaverk, að
eiginkona hans komst lífs af og
hún hefur orðið að þola margt og
mikið síðan.
— Ég veit það . . . En Mark gat
ekki komið til New York. Það var
ómögulegt fyrir hann . . . að kom-
ast hingað. 1
Brodie starði á unga manninn,
sem forðaðist að horfa í augu hon
um, og leit undan spyrjandi og
rannsakandi augnaráði hans.
— Náttúrlega einhver áríðandi
viðskipti, sem hafa tafið hann,
byrjaði dr. Brodie fullur fyrir-
litningar. — Og það hefur svei
mér verið aðkallandi, fyrst það
gat hindrað eiginmann að koma
að sjúkrabeði eiginkonu sinnar,
sem var lífshættulega slösuð og
hafði gersamlega misst minnið.
— Mark hefði komið, ef honum
hefðu á annað borð verið það
mögulegt, svaraði Bett Sheldon
rólega, en ákveðið. — En svo var
ekki. Hann situr í fangelsi.
— Fangelsi? Brodie yppti öxl-
um. — Nú, já, fyrst svo er hefði
hann ekki orðið að miklu liði.
Maður af því sauðahúsi getur ekki
hjálpað henni núna.
— Nú eruð þér heldur of fljót-
fær að álykta, doktor Brodie. í
fyrsta skipti horfðist hann hik-
laust í augu við lækninn. Aug-
un voru skær og hreinskilnisleg
og lágu djúpt undir loðnum auga-
brúnum. — Mark situr ekki í
fangelsi vegna neins, sem hann
hefur gert, heldur vegna þess sem
hann er . . .
— Þetta hljómar mjög ein-
kennilega, sagði dr. Brodie með
fyrirlitningu.
Síðan hélt hann áfram:
— Heyrið mig nú, herra Sheld-
on, ég er ekki að skipta mér af
einkamálum ykkar af hnýsni, ég
hef satt að segja ekki minnsta
áhuga á þeim. En frú Sheldon er
sjúklingur minn og ég þarf að
vita allt, sem gæti orðið mér að
liði í þessu erfiða tilfelli.
— Hefur hún raunverulega . . .
misst minnið . . . man ekki nokk-
urn hlut? spurði Brett Sheldon
efagjarn.
— Hún man alls ekki neitt —
ekki hver hún er, hvar hún á
heima. Hún man ekkert eftir fjöl-
skyldu sinni — sem sagt alls ekki
neitt.
— Gott og vel, ég trúi yður.
Mark situr af sér níu mánaða
fangelsisdóm fyrir manndráp af
gáleysi.
Brett dró djúpt andann og hélt
áfram.
— Hann og Tracy voru a heim-
leið úr samkvæmi í fyrravor.
Sjálfur mundi hann þessa nótt
eins og það hefði verið í gær.
Tracy hafði farið í samkvæmið í
nýjum, hrífandi grænum kjól.
Hann hafði vakað fram eftir að
undirbúa fyrirlestur, sem hann
átti að flytja í Bristol daginn eftir.
— Bíllinn ók á níutíu kílómetra
hraða eftir mjóum vegi, hélt
hann áfram og vissi að dr. Brodie
hafði virt fyrir sér andlit hans
þær fáu sekúndur, sem hann
gerði hlé á máli sínu.
— Hann hægði ekki ferðina við
stöðvunarskilti við þjóðveginn en
ók inn á veginn á ofsahraða og
beint á hjólreiðamann sem kom
aðvífandi. Maðurinn og hjólið
þeyttust yfir girðingu, en bíllinn
nam ekki staðar. Hann hélt áfram
sama brjálæðislega hraðanum eft
ir hliðarvegi.
Hann mundi hvernig brettið
hafði verið dældað og blóðblettir
á gráu lakkinu . . . í tunglskininu
hafði hann séð það greinilega,
þegar hann gekk út á tröppurn-
ar um leið og hann heyrði í bíln-
um . . .
— Bifreiðarstjóri sem kom ak-
andi á eftir hjólreiðarmanninum
náði tveim síðustu tölustöfunum.
Það reyndist því ekki erfiðleik-
um bundið fyrir lögregluna að
hafa upp á bílnum, og auk þess
bar hann greinileg merki eftir
áreksturinn.
Rödd hans var hljómlaus og
doktor Brodie skildi vel hvers
ÍA
TÍMINN, miðvikudaglnn .3. júní 1964