Tíminn - 13.11.1964, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 18. nóvember 1964
TÍMINN
21
UPPREISNIN
1ÁB0UNTY
Charles Nordhoff og James N. Hall
yfirmanna og háseta, yrSu fluttar aftur í og teknar í skips-
birgðirnar.
Aldrei hafði verið jafnþögult um borð og þetta kvöld.
Margir okkar hafa vafalaust hugsað til hinnar löngu ferðar,
sem við áttum fyrir höndum. Ef til vill myndi heilt ár líða,
áður en við kæmum til Englands. Og allan þann tíma vorum
við á valdi harðstjóra, sem engin bæn gat blíðkað. Það var
hljótt yfir mötuneyti mínu, því að um þetta leyti borðaði
Samúel með okkur, og við vissum, að hann lapti allt í skip-
stjórann. Peckover gleypti saltkjötið sitt og hálft pund af
yamrótum í nokkrum munnbitum og fór því næst. Við hinir
'1 gdum dæmi hans.
Varðssveit Fryers kom á þilfar klukkan 8. Flestir skip
verja voru á þiljum uppi um kvöldið, af því að veðrið var
svo fagurt. Loftið var svalt og hressandi. Máninn var á fyrsta
kvartili, og við skin hans sáum við móta glöggt fyrir Tofoa.
Á ellefta tímanum um kvöldið kom Bligh á þilfar til þess
að gefa skipanir fyrir nóttina. Hann gekk fram og aftur
stundarkorn og skipti sér ekki af neinum. Loks nam hann
staðar nálægt Fryer, sem leyfði sér að segja: — Ég held, að
við fáum góðar byr, skipstjóri. Það er heppilegt að tungls-
ljós sé, þegar við nálgumst strönd Nýja Hollands.
— Já, herra Fryer, það er heppilegt, svaraði hann. Nokkr-
um mínútum seinna gaf hann skipun um stefnuna og fór
síðan í klefa sinn.
Veðurspádómur Fryers rættist þó ekki. Um miðnætti
þegar við fórum af verði, var stillilogn. Hafið var spegilslétt,
og þar spegluðust allar stjörnur himinsins. Þegar ég kom nið
ur, var þar alltof hlýtt, til þess að hægt væri að sofa. Við
Tinkler gengum saman um þilfarið, stóðum stundarkorn við
borðstokkinn og ræddum um heimili okkar, og hvað við
skyldum borða, þegar við kæmum heim. Að lokum horfði
hann með varkárni í kringum sig og sagði:
— Byam, vitið þér, að ég er mesti þorpari? Það var ég,
sem stal einni kókoshnetunni hans Bligh.
— Svo að við eigum þá yður að þakka þessa ádrepu, sem
við fengum, sagði ég.
— Já, ég er tollheimtumaður og syndari. Ég gæti nefnt
nöfnin á hinum, en ég kæri mig ekki um það. Við vorum
þyrstir og alltof latir til þess að klifra upp í mastrið. Og
kókoshneturnar voru svo freistandi, eins og þér getið skilið.
Ég vildi, að þær væru þar enn þá, þá skyldi ég stela einni.
Það er ekkert jafnhressandi og kókosmjólk. Skollinn hafi
brauðávextina hans Nelsons. Það er þeir, sem halda okkur
stöðugt þyrstum.
Okkur var öllum illa við brauðávaxtaplönturnar, því að
hvað sem skeði, urðu þær að fá vatn. Til þess að spara vatnið,
hafði Bligh fundið upp mjög góða aðferð. Sá, sem vildi fá sér
25
vatn að drekka, varð fyrst að klifra upp í stórsigluna og
sækja þangað pípu og fara með hana að vatnstunnunni og
sjúga vatnið gegn um pípuna. Því næst varð hann að koma
pípunni aftur á sinn stað. Og hversu þyrstur sem maður var,
mátti maður aldrei drekka nema tvisvar á vöku. Og þeir,
sem voru þungir í vöfunum, vildu heldur vera vatnlausir.
— Sem betur fór, slapp ég einu sinni við að vera grunað-
ur, hélt Tinkler áfram. — Getið þér skilið það? Ef hann
hefði spurt mig, hefði ég auðvitað neitað, en ég er hræddur
um, að samvizka mín, hefði komið upp um mig í það sinn.
En ég kenni í brjósti um Christian.
— Vissi Christian, að þér höfðuð tekið af kókoshnetunum?
— Auðvitað vissi hann það. Hann sá okkur gera það, og
eins og hver annar heiðursmaður, var hann auðvitað neyddur
til þess að líta undan. Við stálum ekki nema fjórum kókos-
hnetum af mörgum þúsundum. Og ég stal ekki nema einni.
Tinkler var eins og skipsköttur. Hann gat lagt sig út af og
sofið, hvar sem var. Nú lagðist hann niður hjá einni fallbyss-
unni, lagði vangann á handlegg sér, og ég held, að hann
hafi brátt fallið í fastan svefn.
Klukkan var þá um eitt, og að undantekinni varðsveitinni
voru engir aðrir á þiljum en við Tinkler. Peckover stóð við
borðstokkinn hinum megin. Ég sá nióta fyrir honum í tungls
Ijósinu. Einhver kom í Ijós á afturþiljum. Það reyndist vera
Christian. Þegar hann hafði gengið um gólf stundarkorn,
kom hann auga á mig, þar sem ég stóð milli falibyssanna.
— Ó, eruð það þér, herra Byam? Hann kom til mín, stað-
næmdist hjá mér og studdi olnbogunum á borðstokkinn. Ég
hafði ekki séð hann, frá því atburðurinn varð um daginn.
Að lokum sagði hann:
— Vissuð þér, að hann hafði boðið mér til kvöldverðar
með sér í kvöld. Getið þér skilið það? Eftir að hafa hrækt í
andlit mér og þurrkað af fótunum á sér á mér, þá sendir
hann Samúel til mín til þess að bjóða mér til kvöldverðar.
— Þér hafið ekki þegið það?
— Eftir það, sem við hafði borið? Nei, og aftur nei.
Ég hef aldrei séð jafn svarta örvílnan og birtist í augum
Christians. Það leit svo út, sem hann gæti ekki þolað meira.
Það var nærri því óskiljanlegt, að Bligh skyldi hafa boðið
honum til kvöldverðar eftir það, sem við hafði borið. Mér
datt í hug, að það bæri vott um samvizkubit Blighs, en ég
áleit, eins og Christian, að Bligh ætti ekki til neitt, sem héti
samvizka.
— Við erum allir á valdi hans, bæði yfirmenn og hásetar.
Hann lítur á okkur eins .og hunda, sem megi sparka í og
kjassa til skiptis. Og á þessu getur engin breyting orðið, fyrr
en við komum til Englands, hvenær, sem það verður. (
Hann þagði stundarkorn og horfði út yfir stjörnuljómað
hafið. Loks sagði hann: — Byam, ég vildi gjarnan biðja yður
að gera mér greiða.
— Hvað er það?
— Það má vel vera, að það sé ástæðulaust, en maður veit
aldrei, hvað fyrir kann að koma á langferðum. Ef ég, ein-
hverra ástæðna vegna, skyldi ekki koma heim aftur, vildi ég
biðja yður að bera fjölskyldu minni í Cumberlandi kveðju
mína. Væri það til of mikils ætlazt?
— Nei, það getið þér skilið, sagði ég.
— Þegar ég talaði síðast við föður minn, rétt áður en ég
kom hér um borð, bað hann mig að gera þessar ráðstafanir.
NÝR HIMINN - NÝ JÖRD
EFTIR ARTHEMISE GOERTZ
36
— Jú. Svo leið skyndilega bros
um andlit hennar. — Undrunar-
svipurinn á Harry Lockwood, þeg-
ar hann sá að það var minn kassi
var svo skrítilegur, að hann var
nægileg sönnun. Pabbi hefur feng
5ð Leon til að biðja hann afsök-
unar á svo ruddalegu spaugi.
— Nú, þú trúir mér................
Viktor tók hönd hennar og strauk
hana mjúklega. — Hver skyldi þá
eiga míg annar?
— Það er hægt að tilheyra hug-
sjónum sínum, sérlegum áhuga-
málum eða stöðum — ekki síður
en öðrum mönnum . . . mælti hún
og horfði niður fyrir fætur sér.
— Það er jafnvel hægt að tli-
heyra samvizku sinni eða sann-
færingu.
— En konan —geta ekki sömu
hlutírni’r átt hana?
— Jú, samþykkti hún með
hægð. — Og áhyggjur hennar, efi
og innsýn.
— Þá ætti ég að mega vonast
eftir umburðarlyndi.
— Ó, Vik, hrópaði hún. — Ég
hefi verið að hugsa um, að menn
eiga svo marga heima, — það er
svo erfitt að ákveða í hvaða ver-
öld maður á heima. Til eru horfn
ir heimar, eins og þar sem þú
fæddist, og æskan . . . . og þú
berð þá með þér . . . . þú sleppir
þeim aldrei. Eða ef til vill eni
það þeir, sem aldrei vilja sleppa
af þér ....
Hann horfði rannsakandi á
andlit hennar og' varð skyndilega
alvörugefinn, er hann sá angist
þá, er í því mátti lesa. Honum
fannst hann skilja hvað það væri,
sem hún var að reyna að útskýra.
Alla ævi hafði verið hlúð að henni
hún hafði svo að segja verið „frið-
uð“ innan fjögurra veggja heim-
ilisins og verið ósnortin af öllu,
sem utan þess var. Og nú, þegar
augu hennar höfðu opnazt, fund-
ust henni veggirnir riða, og það
vakti henni ótta.
— Vertu róleg, sagði hann og
tók hana í faðm sínn. — Ekkert
illt skal komast að þér ástin mín.
— Já, en Vik, hún þrýsti fing-
urgómunum að gagnaugunum.
— Mig langar svo til að vera hug-
rökk, en ég get það ekki. Ég vil
alltaf hlauast frá öllu. Stundum
liggur mér við að óska þess, að
ég gæti hlaupið brott frá sjálfri
mér.
Hann brosti. — Bara að þú
mín,
vildir þá allfaf hlaupa til
sagði hann í spaugi.
Þá rak hún upp hlátur, þótt
hann væri að einhverju leyti upp-
gerð, að honum fannst. Hún vatt
sér við á tánum og vafði örmun-
um um háls hans.
— Ó, Vik. Ég ætla ekki að vera
í vondu skapi í dag. Ég ætla að
vera glöð. Ég ætla að biðja pabba
að skrifa til Parísar og panta
handa mér kjól, sem á við, þegar
ég er með þetta hérna. Hún lét
festina renna milli fingra sér.
— Á afmælisdaginn mínn, 15.
ágúst.
— Ég vildi óska að ég gæti ver-
ið hérna þá, og séð þig.
— Geturðu það ekki? hrópaði
hún og brosið hvarf af andliti
hennar.
— Ég hef skyldum að gegna í
Ancon, sem ekki má vanrækja.
— 6 ... . Ancon . . .
— Ég kem hingað aftur í nóv-
ember, þegar lýst verður með
okkur, og síðan um páskana til
brúðkaups okkar. Því næst snú-
um við til baka bæði tvö saman.
— Ó, Vik. Nú brá fyrir sama
kvíðasvipnum. — Ég hefi heyrt
hinar ægilegustu sögur um eitur-
slöngur og hitasótt, óþrifnað og
broddflugur ....
— Ekki núna. Þú munt verða
steinhissa. Þar er allt enn þá ný-
tízkulegra en hér. Hann hló.
— Vel byggð liús með baðher-
bergjum.
— Hafið þið líka franskt söng-
leikahús í þessum frumskógum
ykkar?
— Ekki beinlínis. En bæði höf-
um við þó óperur og leíksýning-
ar. Og kjötkveðjuhátíðir höldum
við meira að segja.
— Já, en samt sem áður . . .
ó, Vik, hér er svo miklu meira
fyrir þig — fyrir okkur bæði. Við
heyrum þessum stað til. Hér liggja
rætur okkar. Hún lagði kinnina
að vanga hans og hvíslaði: — Já,
elskan mín. Það er hér, sem ég
víl vera — með þér......
Hann varp öndinni. Ef til vill
fékk hann talið hana á sitt mál,
þegar þar að kom.
— Við sjáum nú til, sagði hann.
— Lof mér að sjá, hvort þú
verður hér á afmælisdaginn minn.
Hún horfði rannsakandi í augu
hans. — Mér sýnist ekki betur en
ég sjái já.
Andartaks stund fannst honum
það óþægileg hugsun, að verða að
breyta fyrírætlun sinni. En í
sömu andrá varð hann hrærður
yfir, að návist hans skyldi vera
henni svo mikils virði.
— Þér er mjög um það hugað,
að ég verði kyrr?
— Já.
— Þá skal ég vera það.
Hálfum mánuði lengur vegna
Súlímu..........hálfum mánuði
lengur vegna Kólettu . .. .
Seinna um kvöldið gekk hann
til rannsóknarstofu Jolivets lækn-
is með sýnishorn af blóði Súlímu.
Það lagði beiskan og áleitinn
þef fyrir vit, þar inni, sem Jolivet
hafði leikið sér að, eins og hann
kallaði það, að rannsaka orsakir
til útbreiðslu pellagra veikinnar.
Þefinn lagði af dósum nokkrum,
sem höfðu inní að halda allskon-
ar maís, óafhýddan, þurrkaðan,
gulan og hvítan, soðinn og hráan.
Innan um allt rótið rakst Viktor
á nokkra smákúta, eins og víða
finnast í vissum hlutum Suður-
ríkjanna, þar sem maís er ein
aðalfæðan. Hann kveikti á lamp-
anum, lét ljósið falla vel á vinnu-
borðið og setti smásjána í rétta
stöðu. Því næst lét hann dropa af
blóði Súlímu á glerplötu, sem
hann renndi inn í vélina. Kom
þá í ljós, að það hafði inni að
halda einungis einn fjórða hluta
af eðlilegu magni hinna rauðu
blóðkorna.
Hann sat um hríð og starði
beygður niður á blettótt gólfið.
Síðan tók hann upp vasabók
og fór að skrifa sér til minnis.
Það gat verið fróðlegt að kynn-
ast því, hvort sjúkdómurinn væri
sérlega útbreiddur meðal ^fjöl-
skyldna þeirra sem höfðu kýr.
Hann hafði grun um, að það væri
ekki það, sem maísinn hefði inni
að halda, sem orsakaði veikina,
heldur þvert á móti það, sem ekki
væri í honum að finna .... Það
var skortur á nauðsynlegum nær-
ingarefnum í vissum fæðutegund-
um, en ekki ókunnar skaðsemdir
í neinni þeirra ....
Þarna sat hann og vann að
rannsóknum sínum í margar
klukkustundir, þrátt fyrir kuld-
ann í herberginu. Skyrtan límdist
við bakið á honum. Hann hafði
gleymt að fara úr léreftstreyjunni
og rakinn í loftlausum klefanum
hafði læðzt niður á milli herða-
blaðanna.
Rökkrið úti fyrir var runnið yf-
; 1 \ v r •