Alþýðublaðið - 13.11.1954, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAOIÐ
Laugardagur 13. nóvember 1954
Útgefandl: AlbýSufloklairinn. ÁbyrgSarmaSur: Haraldtir Guðmimás-
son. Ritnefnd: Benedikt Gröndal, Jón P. Emils, Magnús Ástmarsson,
Óskar Hallgrímsson. Fréttaritstjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Meðritstjórl:
Helgi Sæmundsson. Biaðamenn: Loftur Guðmundsson og Björgvin
Guðmundsson. Auglýsingastjóri: Emma Möller. Ritstjómarsiinar: 4901
og 4902. Auglýsingasími: 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprent-
smiðjan, Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. í lausasölu: 1,00.
Eðli stjórnarsamstarfsins
Dr. Gunnlaugur Þórðcirson:
Meistarinn He
NÝLEGA er látinn suður í
Frakklandi einn mikilhæfasti
listamaður þessarar aldar,
franski málarjnn Henrl Ma-
tisse. Hann fæddist 31. desem-
ber 1869 í smáþorpinu Le Ca-
teau-Cambresis, en ólst upp í
smábænum St. Quentin við
belg'ir-ku landiamærin. Kom sá
bær xnjög við sögu í fyrri

heimsstyrjöldinni, og faðir Ma
„VÍÐ VILJUM SJÁ tillögur Það er nu það. Alþingi hefur . var kornkaupmaður þar
ékkar í framkvæmd og finna samþykkt mjög víðtækar heim Matispe var settur til mennta,
í»i (skapa almenningi bætta ildir fyrir ríkisstjórniiLa um Qg rúmlega tvitugur fór hamí
aðstöðu og aukna möguleika“. raforkuver á Austur- og Vest-’ til Parísar til að ljúka þar lög-
urlandi. Sendinefndir austan- 1 fræðmámi. Matisse hefur sjálf
og vestanmanna hafa barizt af ur sagt frá því. að hann hafi
djörfung við hlið þingmanna eiginlega aldrei séð málverk.
möguleika1
Hver sagði þetta?
Þalð var sjálfur forsætisráð-
herrann í ræðu, er hann hélt
»m stjórnarsamstarfið á Varð-
sinna til þess að ríkisstjórnin, fyrr en hann kom til Parísar.
arfundi s. 1. miðvikudag. Þessi framkvæmi þessar heimildir og fljótlega eftir það tók hann
hoðskapur ráðherrans kemur ^ og mun þeim á s. I. sumri hafa ag mála í laumi, jjví foreldrar
eins og þruma ofan í deiíur, verið lofað skjótum svörum; hans vildu ekki að hann legði
etjórnarbiaðanna, Tímans og en allt kom fyrir ckki. Ennþá inn á listabrautina, en vildu
Morgunblaðsins, sem keppast hvílir því myrkur „víðsýninn-1 gara úr honum hæglátan emb-
yið að telja lesendum sínum ar“ á þessum stöoum, ei\nþá ættismann. Matisse starfaði
trú um, að stjórnarsamstarfið er ekki hægt að eygja þá fram Um hríð á lögfræðiskrifstofu í
leiki á bláþræði vegna „djúp- tíðarmöguleika, Sem raforkan St. Quentin og stalst þá til að
tæks skoðanamunar“. \ kynni þó að fela í sér fyrir mála. Þó fór svo, að á 24. ald-
Almenningur veit afar vel, þes3a staði. j ursári gaf hann allt frá sér og
livað þessi setning ráðherrans íbúum dreifbýlisins og sjáv-, fór aífari til Parísar, í því
þýðir í raun og varu. Við höf- arþorpanna ier ekki nægilegt skyni að leggja inn á hina erf-
um ekki hugsa'ð okkur að slíta að útbýtt sé í kapphlaupi sýnd iðu listabraut forms og lita.
gtjórnarsamstarfinu fyrr en artilíögum þessum málum til Foreldrar hans voru nú ekki
uæstu reglulegu kosnjngar eiga úrbóta. Þeir kref jast þess, að eins andvíg þessari ákvörðun
að fara fram. Til að bæta að- málin séu rædd af fuilri ein- hans og þau höfðu verið í
stöðu og auka möguleika fólks ur'ð og alvöru og staðreyndirn
til bættra lífskjara hafa stjórnar ar Iátnar tala.
Henri Matisse, sjálismynd, máluð skömmu eftir aldamótin.
fyrstu. (Td fróðleiks má geta Strax árið 1905, er listamann- er rsynsla Cézannes og Gau-
þess hér, að hinn kunni franski inum var farinn að vaxa fisk- gains. Hann var síungur í anda
flokkarnir haft mikla og góða Stjórnarflokkarnir geta ekkí málari Marcel Gromaire er ur um hrvgig. varð hann fyrir og jafnan í fararbroddi. Var
möguleika, en hverjar eru stað borið fjirir þig að þá skorti lögifræðingur og rak um langt aðkasti hírma íhaldssömu í list hann m. a. einn af fyrstu fauv-
reyndirnar í þeim efnum. Sí- þingfylgi eða fé. Því hefur að skeið miálaíhitningSskrifstofu, inni eða þeirra, sem alltaf þykj istunum, en haest náði hann í
fellt auknar álögur á almenn- sögn Morgunblaðsins verið áður en hann gof sig myndlist ast túlka vilja bjóðarinnar í list algjörlega óhlutbundmni túlk-
ing, minnkandi verðgildi pen- safnað. Hinum tæknilega und-, inni á vald). Næstu ár.n var um. Hann var þá þegar farinn un á myndfletinurn. í hinum
inganna og stórfellt atvinnu- irbúningi ætti einuig að vera Mattisse við listnám í París, að leita inn á nýjar brautir og I .,nonfiguratw'u“ verkum sín-
leysi í þrem fjórðu hlutum lokið, a. m. k. hefur fulltrúum ! gerði eftirmyndir af málverk- kanna nýja mögule ka mynd-
lándsbyggðarinnar. Eða hvað fjórðunganna borizt nægilegt um á listasöfnum og vann flatarins og hlaut því að vera
myndu kjósendur stjórnar- magn af skýrslum og áætlun-1 sle'.tulaust að iþví að fram- ómennskur eða óður í augum
flokkanna á Austur- og Vestur um raforkumálaskrifstofunnar. | ast á listabrautinni. Á þessu slikra manna svo sem eftlrfar-
landi, að eklti sé minnzt á Norð Það skortir því hvorki fé né tímábili kivæntlst hann Amelie andi klausa, er letruð var stór-
urland, vilja segja við slíkum atkvæði á Alþingí. Það, sem á Parayre og varð hún manni m stöfum á húsáiveggi í Mont-
feoðskap. vantar, er aðeins djörfung og sínum stoð og stytta, en lézt parnasse-hverfinu í París, ber
„Núverandi ríkisstjóm mark einlægur vilji til þess að koma . löngu á undan honum. Þau með sér: „Matiisse tryllir mann,
A r%er víAlcvna f.ií TTIÍkts Vlíí PfíSTíTí^iir flí* í Gl SfllllG'U'St 3 böm. tvn snmi nrf
um. Það er eltki heiglum hent
að lýsa verkum Matisse. Menn
eru litlu nær þótt sagt sé, að í
fyrstu hafi hann verið hlut-
bundihn, sterkur að forrnum,
en jafnan hárfinn í Jit. Eða að
hann hafi brotið niður til að
skapa. að nýju, eða þá að verk
hans séu sköpuð af íullkomnu
jafnvægi milli r.æmrar tilfinn-
ingar og skynsemi, að þau hafi
aði stórhuga og víðsýna stefnu til móts við eðíilegar og sann-1 eígnuðust 3 böm, tvo sonu og Matisse er hættulegri en eitur
skrá“, segir Margunblaðíð enn gjarnar kröfur fólksins; fea'ð eina dóttur. Eldri sonurinn. (aibsinthe).“ Árið 1907 stofnaði
fremur í frásögn sinni. Víðsýn hefur ekki efni á því, að feíða Jean, er þekktur myndhöggv- Matisse sinn eigin myndlistar- :
ið er svo mikið, að flest hinna eftir nólitískri þráskák innan ari í Frakklandi, en sá yngri,1 skóla og meðal nemenda hans ! verið i-nnblásin off hávísindaleg
stærri atvinnufyrirtækja eru ríkístjórnarinnar, hvort virkja P erre> er einn þekktastl lista- J hefur verið hinn ástsæii list- 1 í senn. Nei, menn verða að sjá
staðsett á einu landshorninu, eisri hundrað kílóvötíum minna verkakaupmaður New York málari okkar Jón Stefánsson. verk hans og kynnast þelm af
með þeimi afleiðingum, að fólk eða meira á Austur- og Vestur- jborgar. Matisee ferðaðist töluvert fyrri
ið flýr aðra landshluta og Iandi. j Matisse var 26 ára ffama1! ; hluta æivi sinnar, m. a. til Ta-
þyrpist til Suð-Vesturlandsins. j Núverandi ríkkstjórn hefur þegar hann hélt fyrstu mál-1 hiti> sem Gaugain skóp
Ifeúðarhús þessa fólks standa bví öll skilvrði til feess að fram verkasýningu sína. í fyrstu \ £lun beztu verka sinna. Árið
auð í heimahögum, en svartur kvæma til hins ýtrasta bann heillaðist hann af meisturun- j1917 Auttist hann til Nice og
markaður er á hafður um' mólefnasamning, sem hún birti um Delacroix og Renoir, en þó bíó síðan lengst af í Suður-
irverja íbúðarholu hér sunnan' alfejóð á sínum tíma og þess- voru þag Gaugain o^ van Frakklandi og þar hefur hann
og suðvestan Iands. Nfðurstaða' vegna er þýðinararlaust að Qogh, sem hann^hafði mestar j Sert sín beztu verk. Matisse
þessarar „víðsýni“ er svo það, koma til nasistu kosninga og mætur á. Á árin-i 1904 urðu Ívar einnig ágætur myndihöggv-
að feætti hinn erlendi her j sesrja, að þetta eða hitt hafi veruleg .þáttasfcil á listaferli! ari og féfckst jafnvel við bygg-
skyndilega framkvæmdum eín; ekki náð fram að ganga. Við hans. Þá komst hann í kynni! ingarlist, þannig hafði hann
um suður á Keflavíkurflug- j hvert snor í framfaraátt mun vig araibíska list. en hann hafð; j eítirlit með, byggingu kapellu í
velli yrði hér stórfellt atvinnu1 AlfeýðufJokkuriim stvðia hana ' r.okkru áður kynnzt japanskri Vance, árið 1947 og réði útliti
léysi með þeim fylgikvillum, á sama hátt og hann berst og iist. Þessi viðkynnin^, einkum berrnar, skreytingu, allt til alt-
BCm það hefur ávallt í för með hefur barizt gegn öllum þeim ’ " * • ■ ’1 T' — r-zt-i- T 5-x------
eér. víxl- og nauðungarskrefum, er
Eitt þeirra mála, sem ríkis- hún hefur stigið.
stjórnin hafði efst á málefna- Me'ð þetta í huga munu ís-
skrá sinni var rafvæðing dreif lenzkir kjósendur ganga að
feýlisins. Um það farast Morg- kiörborðinu við næstu kosn-
unMaðinu þailnig orð: „Fjár inear til Alfeingis; þar verður
feefur að vísu vcrið aflað til metið, fevemig feið samcinaða
rafvæðingarinnar. En eftir er ofurvald rífe^stjórnarinnar
að hrinda henni í framkvæmd.4* hefur verið notað.
eigin raun; sjón er sögu rákari.
Matif.se .slcrifaði töluvert um
myndlist og gerðd gre n fyrir
afstöðu sirmi til hennar.
Með Matísse er horfinn aí
sjónarsviðinu e'.nn mesti töfra-
maður 'í heimi myndlistarixm-
ar sem uppi hefur veri'ð og all-
ir myndlistarmenn telja sig
standa í þakkarskuld v.'ö.
Franska þióðin hefur nú á
skömmum tima misst 3 aðra
mikillhæfa myndlistarmenn, þá
Raoul Dufy máiara, mynd-
vlð arabisku íistina~ varð ti! ariákJæðis o-g hökla. Listamenn ! höggvarann Henri Laurens,
þess að auðga hugkvæmni hans streyma í hópum til Vance til j sem dó fyrir nokkrum mánuð-
og gerði list hans víðíeðmari. í Þess skoða þetta musteri um á bezta aldri, og hinn
Bjó listamaðurinn lengi að lista, sem Matisse hefur skap-
Nýkomið:
Tvíbreytt ullarkj ólaefni í svörtu, döfckbláu og millibláu
Ásg. G. Guimíaugsson & Co.
Austurstræti 1.
þsesum austurlenzku áhrifum
og kristölluðust þau einna bezt
í ýmsum ’hinna ágætu „ara- j
besque‘iVverka hans. Um, sama
leyti 'hélt hann fyrstu meiri,
háttar listsýningu sína á veg-
um hins kunna listaverkakaun-
manns Vollard. Matisse hafði
nú tekizt að ná persónulegum
blæ og svlpmóti í verkum sín-
um, og upp frá þeim tíma hefst
hinn eiginlegi listaferill hans, '
sem náði hámarki skömmu fyr
ir andilát listamannsins, á 85.
aldursári, m. a. í hinum óhlut-
kenndu collage-verkum, sem
hann sýndi á maí-sýningunni í
Pafís 1952. Þær myndir standa
enn lifandii fyrir bugskotssjón-
um rnínum og er ég þess full-
vlss, að þær eru flestum ó-
gleymanlegar, sem séð hafa. '
að.
Grundvöllur
listar Matisse
gamla baráttufélaga Henris
Matisse, málarann André De-
Framhald á 7. síðu.
verður haldið við Svendborg í Hafnarfirði, miðvikudág
24. nóvember næstk. og hefst klukkan 1 eftir hádegi.
Þar verða seld veiðarfæri og ýmislegt dót.
Greiðsla við hamarshögg.
Bæjarfógetinn í Hafnarfirðí, 10. nóv. 1954.
Guðm. I. Guðmumísson,