Alþýðublaðið - 30.12.1954, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 30. des. 1954
ALÞYÐUBLAÐIÐ
5
Dudley Barker
Önnur grein'
eríorinaS
MONTBATTEN-hjónin. sem ir; að setja upp klúbb í aðal-
bæði tvö áttu eftir að verða j stöðvunum, þar sem hers-höfð
Sögulegar persónur, mótuðust -ngjar og óbreyttir liðsmenn
í síðari heimstyrjöldinni. Árlð stóðu hlið við hlið við barinn;
1940 kom Louis lávarður. sem að dútla við að búa til hafnir,
J>á var deildarforingi á tundur sem draga mætti yfir Ermar-
Spillinum Keily. Bretum á ó-
vart með því að verða hetja.
Og þó var ekkert undanlegt
Við það.
sund og olíuleiðslur, sem hægt
væri að leggja á haújbotni yfir
sundið.
Al'lir héldu að þetta væri vit
í 20 ár hafði hann starfað leysa, þar til það bar árangur.
í flotanum af dugnaði, og lagðij Aðalstarf Mountbattens ivar
ineira að segja á sig að muna as leggja á ráðin um innrásar-
Höfn og heimilisástæður mann daginn — án áætlana hans,
anna, sem störfuðu undir hans hefði innrásin ekki getað skeð
Stjórn. 1944.
Á Suez-eiðinu hitti hann Hann og samsíarfsmenn
nýlega undirforingja, sem hans .völdu þær strandlengjur.
!hann hafð. ekki séð í 25 ár. þar sem gengið skyidi á land.
en gatjþó heilsað svona: „Hvað j Mountbatten tók ekki 'sjáif-
varð um NN, náungann, sem ur þatt í strandhöggum. Hann
f)ú varst alltaf að fara í land matti ekki lengur leggja sig í
jneð á fyllirí?" I hættu.
Álit hans sem fyrirliða á Einu sinni gieymdi hann þ.ví.
tundurspilli óx svo sem eft'.r-j Hann fór eitt sinn sjálfur í
farandi setning eins af aðstoð- einsinannS-kafbát; sem verið
trforingjum hans bend'.r á: j var að reyna. og lagðist á botn
,.Hann bi'ður ekki nm krafta. inn, þar sem leki kom að bátn-
verk, en hann er djöfull von-j um. Hann flýtti sér upp á yf-
svikinn, ef þau ekki ske.“
Þau skeðu ekki. Hann var
irborðið.
Hann sagði
Churchill frá
óþreytandi í löngun sinni til , þessu sem „brandara“ einu
að komast í kast við óvinina, J sinni við hádegisverð í Che-
en ‘honum tókst ekkert sérlega . quers. Churchill varð svo reið
vel. þegar það skeði. ur, að hann rak hann næstum
Eftirtektarverðasta afrek: því.
íians var. að koma Kelly til I Það hefð| Verið leiðinlegt,
fiafnar í undanhaldinu frá Því mesta starf hans í strið-
Dunkerque, eft'.r að tundur- mu var enn eftir.
Herforingjaráðið valdi hann
sem æðsta yfirmann í Suð-
austur Asíu, þar sem nú var
skeyti hafði hitt á mitt skipið,
Og það var nærri sokkið.
Hetjuskapur Montbatfens á ,
sjónum hafði gevsíieg áhrif á jverið að stefna saman brezk-
konu hans. Hann fvllti hanajum bandarískum hersveit-
réttlætanlegu stolti — og,um til úrslitabaráttu gegn h:n
sterkri löngun t:l að afreka.um sigursælu Japönum.
eitthvað sjálf 14- herinn brezki, sem þarna
Og brátt kom tækifærið - var’ var orðinn ^dur af ó-
loftárásirnar á London. j sigrum og gegnsyrður af húa
, íx. .x T , >belt.ssiukdomum — í honum
Hun haföi gsngið i St. John . . ,
.,, , voru þa 126 menn veikir a
Sjukravagnadeildma • og reði1 , . *
. . , , .,. imoti hverium eimim særðum
fynr hjukrunar- cs sjulera-i , , . * _ .
.. ; , — og var nanast sigraour. Prek
vagna hopnum í ioftvarna-' °
byrgjunum.
Og þess vegna fór Lafði
Montbatten næstum því á
hverju kvöldi, sem loftárás-
irnar stóðu, um borgina, að-
allega fátækrahverfin í East-
End, til að líta eftir byrgjum
þessum, sem voru rök og með ie;kari
rottugangi, lítil vernd í þeim j Hann var önnum kafinn við
og flest án hreinlætistækja. j að koma af stað blaði fyrir her
Hún notaði aldvei hjálm og inn, útvarpssendingum og
stanzaði aldrei bifreiðina til að. hreyfanlegum braggahúsum.
leta skjóls, og hún sk'pti sér ’ og hann fékk fleiri og stærri
íkkert af hættunum. — Hún j leikflokka jþangað frá ENSA
hermannanna var orðið svo lít
ið. að þeir höfðu sumir ihverj-
ir varpað byssum sínum í sjó-
n.
LEIKARI.
Mountbatten hagaði sér ekki
eins og hershöfðing'; heldur
var oft mjög Ihrædd. En hún
fom skýlunum í lag.
EXKI VINSÆLL.
Er tundurspillinum Kelly
í Bretlandi.
Og. hann þrammaði um og
hélt hvatningarræður vfir her
mönnunum. Hann sagði þeim,
að í stað þess að hvíla sig regn
Iiafði verið sökkt undir Mount tímann mundu þeir berjast
featten, þegar 1000 punda í stað þess að forðast verstu
sprengja hitti skipið undan malaríu-svæðin mundu þeir
evjunni Krít, var hann skip- einbeita sér að þeim og færa
aður yfirmaður Samstilltra að-
gerða (strand|höggsisveitfirnar).
Þetta var fyrsta, stóra fyr-
Jrliðastaðan hans. Hann fékk
sæti í herforingjaráðinu.
Þetta varð ekki v'nsælt með
ál æðstu yfirmanna í flugher,
landiher og flota. Þeir van-
treystu þessari vitleysu, sem
þeim virtist Mounthatten vera
að gera í aðalstöðvum Sam-
stilltra aðgerða — að safna í
kringum jtjíg allsj kon:(r vís-
indamönnum og skrítnum körl
um með furðulegar hugmynd-
sér þannig í nyt betri lækna
sína.
Og ef óvinirnir nmkringdu
þá skyldu þeir vera kyrrir og
berjast :og fá 'hergögn og vistir
með flugvélum.
Á nokkrum vikum var sem
kraftaverk hefði ske-ð og 14.
hcrinn var orðinn gó’ður. Og
Mountbatten gaí haldið áfram
stríðinu.
Sumir 'hershöfðingjar í land
og flugher bjuggust við, að
honum mundi mistakast. Þeim
var illa ,við leikaraskapinn.
Þeir óttuðust fljótfærnisleg-
ar og óvenjulegar hugmyndir
hans um bardaga. ,
Hann fékk aldrei nóg af her
gögnum, einkum ekk; af land-
gönguskipum. Þess végna varð
14. herinn að taka Burma af
landi að norðan, yfir fjöllótt
og rakt land .fullt af sjúkdóm-
um. Ófarirnar ógnuðu, vegna
sjálfs hraðans í, sigurvinning-
unum. Ekki var hæg’t að her-
taka- stóra birgðahöfn nægi-
lega snemma — og Rangoon
Var ®ú- eina. sem tjl greina
kom — mundi 14. herinn verða
að hörfa. |
Þá. sýndi Mountbatten hvers
konar hermaður har.n var. Það
var ekki hægt að taka Rangoon
nema 14. hérinn, að norðan,
gæti tekið flug-vellina við.
Toungoo fyrir 25. apríl, því að
þá byrjaði regntíminn.
Hershöfðingjarnir sögðu. að.
það væri ekki hægt, án þess
að bíða ægilegt- manntjón. E.
t. v. 10,000 menn. j
Mountbatten ’ga.f skipanir
sínar. Toungoo yrði að taka
fyrir 25. april. Þsgar. 10. þús-
undasti maðurinn væri fallinnJ
skyldi hahn taka skipunina til
yf'rvegunar á ný.
Taungoo var tekin 22. apríl
og fallnir og særðir voru um
300. !
Japanar hörfuðu og árás af
sjó var síðan gerð, án þess að
viðnám væri veitt. Rigningarn
ar byrjuðu þrem tímum síðar.
Fyrsta 'kjarnorkusprengja
veraldar'.nnar féll — og stríð-
inu var lokið.
FANGABÚÐIR.
Með friðnum skapaðist nýtt
og áríðandi vandamál — að
bjarga 150.000 herfcngum og
borgurum. j
Þeir höfðu verið dreifðir um
alla Suð-austur Asíu í 3Vá ár,
sveltir og píndir. I sumum
fangahúðum dóu tuttugu á
dag. i
Mountbatten sendi eftir
konu sinni. i
Hún hafði árið áður farið
um sjúkrahúsin á herstjórnar-
svæði manns síns. j
Þegar hún kom aftur til Kal
kútta, eftir að hafa verið mán- j
uðum saman í heitum^ illa bún
um og loftlausum sjúkrahús-1
um við vígvellina, var henni
boðið í frægan klúbb — og sá
rafmagnsviftu yfir hverjum
stól.
FramhaM á 7. síðtt- ‘
Athyglisverð formamisskipti
SKIPT verðúr um for-
mennsku í „McCárthy-nefnd
inni“ svonefndu í öldunga-
deild Bandaríkja.þings, þeg
ar 84. þing Bandaríkjanna
kernur isaman eftir nýjár.
Hnn nýi formaður nefndar-
innar er John B. McClellan,
öldungadeildaiþingmaður
frá Arkansas, 'sem er demó-
krati. — í tilefni af breyt-
íngu þessari spuirði tíma-
ri.tið Mcwswetek MeClellan
nokkurra: spurninga um
væntanleg störf nefndarinn
ar. og fara spurningarnar
og svörin hér á eftir.
Munuð þér halda áfram
að rannsaka starfsemi
. kommúnista eftir að þér
hafið tekið við taumunum?
Já. En munið það, að
þessi nefnd var fyrst og
fremst sett á loggirnar til
þess að rannsaka óstarfs-
hæfni og eyðslusemi í op-'
inberum störfum. Við mun
um halda áfram að elta (
uppi kommúiiista; þeir (
munu ekki öðlast nein frek ,
ari þægindi við væntanleg
mannaskipti. En við mun- ^
um ekki láta betta koma í
veg fyrir önnur ábyrgðar-.
störf þessarar nefndar. j
Álítið þér, að það séu
enn kommúnistar starfandi
fyrir stjórnina? |
Þar eð ég bekki starfs-
hætti kommúnista, er ég
viss um, að þeir reyna sí-
fellt að laumast um í stjórn
ardeildir. Það er starf okk-
ar að vera sívakandi og
finna og koma npp um slíka
laumustarfsemi kommún-
ista.
Hafið þér áhyggjur af
samkeppni þingnefnda á
þessu sviði? j
Ég hef aðteíns áhyggjur,
af því, að tveir aðilar fáist
við það sama. _Ég hef lagt
fram tillögu til laga um að
sett skuli upp nefnd beggja
þingdeilda, er komi í stað
þeirra nefnda í báðum deild
um, sem 'starfa að þessum
málum. Þessa tillögu mun
ég Ieggja fram á ný. Slík
nefnd mundi hafa að bak-
hjarli virðingu alls þings-
ins, nægilegt fjármagn og
fært starfslið rannsakenda.
Þegar svo m&kið verkefnd
liggur fyrir. hví skyldi þá
vera nokkur tvíverknaður?
í millitíðinni álít ég, að við
getum komizt
miklum
tvíverknaði með viðræðam
íbrmanna hinna ýmsu
nefnda. Ég ætla mér þetta,
vissulega.
Verða nokkrar breyting-
ar gerðar á starfsháttum
nefndar yðar á næsta þingi?
Ég er á móti eins manns
rannsóknarnefndum. Ég
mun fara þess á leit við
nefndina, að hún brevti
starfsreglum sínum þannig..
að a. m. k. tveir meðlimir
nefndarinnar þurfi að vera
viðetaddir til þsss að funda .
fært sé til nokkurrar opin-
berrar yfifheyrslu. Ég vildi
helzt. að þeir væru a. m. k.
þrír, en þar eð ég veit hve
öidurigad.eildarmenn eru
störfum hlaðnir. er ég
hræddur um, að það .yrði
erfitt að ná saman fundar-
færum fundi. Auk þessa
munum vjð framkvæma
allar rannsóknir þannig, að
þær beri árángur og ávinni
sér jafnframt virðingu Ame
ríkumanna úr báðum flokk
um með því að forðast allar
þær aðgerðir eða hegðun.,
er með réttu mætti gagn-
rýna.
Hvað um hlutverk Joseph
R. McCarthys í nefnd-
inni? Búízt þér við erfiS-
leikum?
HLutverk hans verður for
mennska minnihlutans í
nefndinni, alveg það sama
sem mitt hefur verið, á með
an hann hefur verið formað
ur. Ég sé ekki fram á neina
erfiðleika.
Olíuleilin á hafsbofninum
HÁIR BORTURNAR rísa úr
hafi, umgirtir geysistórum
flekum með aflstöðvum, véla-
skýlum og öðrum byggingum.
Þarna eru meiri auðæfi sótt
undir yfirborð sjávar en dæmi
eru til, — olían úr neðan-
sjávarlíndunum, sem fundizt
hafa úti fyrir ströndum Texas,
Louisiana, Mexikó, Venezuela,
á botni Persaflóa og við Afríku
strönd úti fyrir Tunis. Olíu-
ævintýri þetta hófst þann 28.
september 1945, þegar Truman
Bandaríkjáforseti lýsti yfir
því, að þau náttúruauðæfi, er
landgrunnið út frá Bandaríkja
ströndum reyndist hafa að
geyma, væri ríkiseign.
Hvaða náttúi'uauðæfi voru
það, sem forsetinn einkum
átt við? Og hvers vegna hafa
endalausar umræður staðið yf
ir að undanförnu á alþjóðleg-
um vettvangi, varðandi eignar
rétt á landgrunninu? Orsökin
er í fáum orðum sagt sú, að
mestu olíulindir jarðar er að
finna á landgrunninu. Svæði
þetta, er víða nær yfir 100 km
á haf út, vilja margir jarðeðl-
isfræðingar telja til megin-
landsins, og reikna þar tak-
mörk 'þess, er við tekur 200
metra dýpi. Skilgreining þeirra
er sú, að í raun réttri standi
öll meginlönd á bergstöpli,
sem ýmist hefur staðið hátt úr
hafi, eða verið sásyi hulinii.
Er þarna um geysimikið flæmi
að ræða, 15% af iandi jarðar,
eða allt í allt 17 milljónir fer-
kílómetra.
OLÍAN ER Á ÞROTUM
Áætlað olíumagn í jörðu er
aðeins 78 milljarð tunnur, svo
að þess yerður ekki ýkjalangt
að bíða. að það þrjóti. Til dæm
is má geta þess3 að árið 1948
eyddist af þvi magni, er þá var
Fraxnh. á 7. síðu. _A