Vísir - 16.08.1917, Blaðsíða 2

VISIK
TU misrai*v
Borgarakjócaakrifatofsa kl. 10—18 ot
1~.
BeejbrfógetadkrilitðíftM kl. 10 —12 eg 1 í
BeBjugjaldkntNJBkriiBtw.AC kl. 10—18 ot
1~
lilandabuki kl. 10—4.
K. V. U. M, AI». K»»k aunnad. 8Vt
81S«
L. F. K. K. Bökaútlón mánndaga kl. 6—8.
Land&kotaepii. Heiméknut.m kl. 11—1.
Landabaskinn kl. 10—S.
LandíbókaiWi 1£—B ig B—8. UUIa
1—$.
LandíijéSasr, afgr. 10—8 og 4—5.
Landjílanina, T.d. 8—10, Heiga ðlgi
10-18 og 4—7.
Nóttútcgripaiaín l1/,-81/,.
PóithúaiS •—7, entxind. #—1.
SamibyrgSia 1—8.
StjórnuritsskziíitofaniH opnat^lC—4.
ViiilBStsíakaiiS : hsiœióknir lí— 1.
DjóÍMenjasaMi, opið daglega 18—8.
Dr. P. J. Olafeon
* tannlækni
er fyrst nm sinn »ð hitta í
Kvennaskólanum við Fríkirkjnveg
ki. 10—11 og 2—3
á virknm dögHm.
Elliðaárnar
og Sogið.
Af því að fossamálið hefir vak-
ið talsverða athygli manna hér i
Keykjavík og líkiega út am alt
land, og af þvi að það er i nánn
sambandi við fyrri tilraunir bæj-
arins til að nota aflið úr Elliða-
ánnm til Jjósts, eldnnar og jafnvel
til vinnn, þá má véra, að lesend-
nm þessa blaðs finnist ekkl alveg
óþarft, að bent sé ð, hve mikið
afl fyrri mælingar á ánum kváða
xnögulegt að fá þaðan, og eins,
hvað áætlsnir gerðar um kostnað
við raflýsingn bæjarins og kostn-
að hitunaráhaida námn.
Áu þess að fara langt út í
þetta mál nú, eða geta neins, sem
gæti valdið ágreiningi, þá má geta
þess, að fyrir næstum 23 árum
mældi búfræðingur Sætanndur Eyj
ólfsson aflið í Elliðaánum upp við
tikorarhylsfoss, seint í okt. 1894,
og reyndist þaB þá vera 365 ten-
ingsfet á sekúndn, eða rúmlega
6 teningsmetrar á sekúndu og
hæð fossins þar nm 21 fet, eða
10 metrar, sbr. Fjallkonuna 15
nóv. 1894. Aflið, sem mögtlegt
var að fá þar til afnotá, var
metið 540 heatöii. En samkvæmt
mælingum verkfræðings F. 1. fé-
lagsins, er mældi árnar fyrir Rvik
fyrir ári «íðan, flytja árnar til
jafnaðar ekki meira cn rúmlega4
teningametra á sek., en þegar
minst regn feliar, ekki nema 21/,
metra á sek. til jafnaðar. Eht.
ifallhæðin, sem nefndur verkfræð-
ngar telur að megi fá frá þvi
spöikorn fyrir ofan fossinn og of-
»n á bakkana fyrir vestan Ár-
CÁILLI F1BTICTI0I-M0T0B
þykir besti og hentugasti iimaii- og utanlborðsinótor fyrir smá-
flskibáta og skemtibáta, og sýuir það best hversu vel hann likar, að
þegar hafa verið seldir til íslands 48.
MeBt er mótor þesaí notaðmr
á Anstnrlandi, og þar er hann
tekinn fram yfir aila aðra mótora,
enda hefi eg á síðasta missiri selt
þangað 15 mótora.
Pantið í tíma, svo mótorarnir
geti komið hingað með íslensku
gufuskipunum frá Ameríku í vor.
Skrifið eftir verðlista og frekari
npplýsingum til umboðsmanna
minna úti um land eða til
■ÆLtÆLSS.. Nokkrir mótorar fyrirliggjaudi, nýkonmir, bæði
utan- og inuauborðs.
Símnefni: Ellmgaen, Reykjavík.
0. Ellingsen.
Aðalumboðsmaðnr á íslandi.
Símar: 605 og 597.
tún, telet alt að 40 metrnm
(sjá 5. bls. nefndarálitsins), og
aflið, sem megi fá úr ánnm, tekn*
nm nppi við Elliðavatn, á 54 m.
fallhæð, telur bann fall 2880 hest*
öfl, svo framt *töðuvatn sé þar
búið til, og aflið að eins notað 12
tima á sól&rhring.
Rúmið leyflr ekki að gera meira
en bonda á hina lanslegH, óná-
kvæmu, ekki að segja lopalegu
aðferð, sem greindnr verkfræðing-
ur heflr leyft sér í áð ineta vatns-
megn ánna, ekki eftir neinum
mælingmm, sem hann hefir gert á
vatnsríki þeirra, samkv. breidd,
dýpt og hraðá, heldur af því sem
veðurtöflar segja nm regnfall
árið i kiing á því svæði, sem
hann telnr vera regndæld ár-
innar, eins og nokkur vissa
væri fyrir því, að það vata, sem
fellnr 1 gefið svæði, komi endi-
lega fram aem á eða lækur, eða
&ð lindir geti ekki bætst við og
auklð straam árinnar. Menn skyldu
halda sð lærðir verkfræðingar,
leigðir af stjórninni, gerðu ekki
slfk kiaufastrik, og eins skyldu
menn ætla, að verkfræðingar
Rvikur hefðu rekið angun í þetta,
áðar en stjórnin borgaði stórfé
fyrir verkið. Pað er ekki slíkt
vandaverk, &ð hver meðalgreind-
ur maður geti ekki mælt vatns-
megnið í ekki stærri á en Eiliða-
árnar eru á þessum tíma árs.
Hver sem vill getur séð, að vest-
aii kvíslin er hér um bil 2 faðm-
ar á breidd og hin tvöfalt breið-
ari og dýpið til jafnaðar rúmlega
heati í hné, eða nál. 2 fet, en
breiddin alls rúmlega 12 metrar,
og hraðinn rúmlega metri á eefe.,
sem gefnr 6—7 tenm. á sek. Er
það talsvert minna en mældist
haustið 1894, on þó melra en tvö-
f#lt meira en norski verkfræðing-
urinn telur og þeir sem honnm
fylgjs- Sé þetta nokkurn veginn
fétt, og eg vona að menn fdl-
vissi sig um þ&ð áður en margir
dagar Hða, hvott Elliðaárnar flytji
2*/2 eða 6—7 teningsm. á sek. á
þessum tíma árs, og ætli maður
svo, að telja megi 6 teningsm. á
sek. sem lágmark þeirra, þá geta
þær gefið til afnota 60 hestöfl
fyrir hvers eins metra fallhæð,
séu bestu vélar notaðar, sem
breyta um 80% vatnssflsina í
rafafl. Á leiðslu inn í bæinn
yrði tapið ðrlítið, sé það sent með
háipennu. Þar af leiðandi má fá
úr ánum á 40 metra fallhæð 2400
hestöfl, og flytji þær 7 teningsm.
á sek, geta þær gefið 2800 heet-
öfl a sömu fallhæð.
En þetta afi, 2400, getur nægt,
sé baatu tæki notuð, til að gefa
Reykjavík alt það ljós, sem höfn
hennar og hvert hús þarf og þann
hita, sem þarf til eldunar fyrir
2000 fjölskyldur, með 7—8 manna
í heimili, eða eem nemnr ibúatölu
bæjarina. Þannig gætu 400 he«töfl
lýst 80 lampa þúsund normalljósa,
200 lampa 250 normaUjóía og 15000
lampa 16 normalljósa, séu hálf-
watt-Iamparnir notaðir, en 2 heat-
öfl nægja til eldanar fy/ir meðal-
fjölskyldu (8 manns) og geta þess
á milíi sem eldað er, hitað her-
bergi, bvo nemi J/4. Sbr. ritg.
Jóns Þorl. í Lögrétta 1913.
Þsnnig er þá fengið afi, sem get-
ur nægt til Ijósa og eldunar fyrir
Rvík nú, og kostnaðurinn hygg
eg að þurfi ekki að verða mikið
yfir 200 kr., meat 250 kr, pr. hest-
afl, svo framt vatnsleiðslan sé ekki
lengri en hér er s«gt, nfl. ekki
mifeið yfi* 1 km. og stiflan ekkl
yfir 2—300 metra og ateinlím
fáist með þolanlegn verði, einsog
fyrir strfðið, nfl. á 6. kr. tn. Hvað
húfhitnn bæjarins enertir og raf-
magn til iðnaðar, þá hafa Elliða-
árnar ekki það að gefa, eftir því
sem enn hefir verið mælt, en til
hitunar þarf bælinn ekki yfir 3/4—
4/5 hestaíls á mann og næglr það
einnig til eldanar, séu húsin ekki
því ver bygð, svo als ætti bærinn
*
VI0IR.
A
±
f: Afgrdðsl* WafeinaáHðtsl *
* lal&nd ei opia frft M. 8-8 I f
& £
íí hTirjuM dsgi. £
& Inmgangur íxl ValíaratrsBíí. *
£ Skrifttofa & ssnuk st&ð, inag. *
f öré Aíalstr. — Bitstjárinc til §
I viitali frfi kl. 8—é. |
1 SSmi400. P.O. BonS®7. f
PrantBMÍiian ft Lssga V
v«e 4. Simi ÍSS. |
Augiýsingim veitt Móttaka ^
í LMÍBBtjSrcnfcaS sftis ki. 8 s
6 kvöldin. 1
1

ekki að þurfa meira en 12—13
þús. hestöfl að anfei, eða alls 15
þús. hestöfl, og það [aíi er víst
mögulegt að fá úr Soginn, og kostn-
aðurinn við það ætti ekki að verða
mjög mikið meiri pr. hestsfl; því
þótt vegurinn sé langt um lengri
þá getnr rafmagnið orðið þeim
mun ódýrara, sem meira ertekið,
svo að 15 þús. hestöfl ættu að
fást fyrir eitthvað 3 milj. kr. cg
það fé gæti Rvik lagt f»am á 2
árnm, ef hver ibúi legði til síðu
100 kr. á ári. Ea það er atriði
sem Reykvíkingar verða ejálfir að
íhuga, hvort ómaksins vert er áð
reyna, eða gefa skuli útléndum
auðmönnum sjálfdæmi að notaafl-
ið og selja það svo fyrir það verð
sem þeir ákveða.
Ég vona að enginn skoði ofan-
ritaðar línur sem neinar ádeilur,
því eg vcit að aliir reyna að gera
eftir bestn vitund, og mér þykir
vænt um, að Rvík er vöknuð og
aiþýðá manna af dranmasvefni sin-
im, og sér nú hve mikla auðlind
hún á, eigi aðeins hér, heldnr amst-
ur í sveitum og allsstsðar á land
inu, þar sem krietaisárnar falla,
sem Frakkar kalla „hvitu kolin“
og ssm Bretar vildm gjarnan eiga
meira af, í stað sinna svörtn kola.
Aðeins þykir mér, eins og máske
fleirum sárt, að Rvík og ísland
yfirlaitt hefir dottað svona lengi
og ekki útvegað *ér vélamar í
tíma og uppalið mennina (ágætis
verkfræðinga og völunda) «vo að
hún væri sjálf fær um að nota
þær nú, já, verið farin til þess áð-
ur en striðið sfeall á. En nú er
að gera við þvi sem er, og það er
með því, að búa sig betur undir
að nota þær svo fljótt sem ástæð-
nr leyfa, en ekki selja þær úr
höndum sér eða gefast upp.
14/7 ’18
Fr. B. Arngrímsson.
Erlend mynt.
•I Kbh 18/8 Bank. Póstb.
bterl. pd. 15,14 16.40 16,00
Fre 57,50 60,00 60,00
Doll 3,31 8,52 8,60